Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər Tofiq Köçərli

Tofiq Köçərli                                    - 36 - 
 
Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər 
 
Düzgün,  prinsipial  əhəmiyyətli  mövqe  idi.  Lakin…  qərara  alındı  ki,  Dağlıq 
Qarabağa  SSRĐ  Ali  Sovetinin  nümayəndələri  göndərilsin.  Onlar  Dağlıq  Qarabağa 
dair  qəbul  edilmiş  qərarların  sözsüz  yerinə  yetirilməsini  təmin  etmək  üçün 
Azərbaycan SSR və Ermənistan SSR nümayəndələri ilə sıx əməkdaşlıqda fəaliyyət 
göstərməliydilər.  
Mərkəzin  nümayəndələri  nə  üçün,  hansı  hüquqla  Azərbaycanla  bərabər  həm 
də Ermənistan nümayəndələri ilə «sıx əmədaşlıqda» hərəkət etməliydilər.  
Bu qərara müvafiq surətdə A.Đ.Volski Dağlıq Qarabağda Sov. ĐKP MK-nın və 
SSRĐ  Ali  Soveti  Rəyasət  Heyətinin  nümayəndəsi  təyin  edildi.    Azərbaycan  və 
Ermənistan  KP  MK-larına,  Azərbaycan  SSR  və  Ermənistan  SSR  Ali  Sovetlərinin 
Rəyasət Heyətlərinə və Nazirlər Sovetlərinə göstəriş verildi ki, Volskiyə hər vasitə 
ilə kömək göstərsinlər. Volskiyə, Dağlıq Qarabağ üzrə qərarların yerinə yetirilməsi 
sahəsində  «Azərbaycan,  Ermənistan  və  DQMV  partiya,  sovet  və  təsərrüfat 
orqanlarının işini təşkil etmək və əlaqələndirmək üçün» səlahiyyətlər verildi. 
Yenə də soruşmadıq, haray salmadıq: Azərbaycanın sırf daxili işi olan Dağlıq 
Qarabağ məsələsində Azərbaycanla Ermənistanın işini nə üçün Volski təşkil etməli 
və əlaqələndirməlidir? 
Dağlıq  Qarabağa  Mərkəzin  səlahiyyətli  nümayəndəsinin  təyin  edilməsi 
düşünülməmiş  və  siyasi  baxımdan  səhv  bir  addım  idi.  Bununla  Azərbaycanın 
Dağlıq  Qarabağda  hakimiyyəti  məhdudlaşdırıldı.  Eyni  zamanda  bu  qərarla 
Ermənistan  Azərbaycanın  daxili  və  şəriksiz  işi  olan  Dağlıq  Qarabağ  məsələsinə 
özünü  açıq  şərik  edə  bildi.  Ermənistan  Dağlıq  Qarabağa  şərik  çıxmağa  SSRĐ  Ali 
Sovetinin  Rəyasət  Heyətindən  bir  növ  vəkalət  və  təminat  aldı.  Digər  tərəfdən, 
Đttifaq  rəhbərliyinin  Dağlıq  Qarabağa  dair  bir  sıra  başqa  qərarlarında,  Moskvada 
keçirilən bütün görüşlərdə Azərbaycanla Ermənistan Dağlıq Qarabağ məsələsində 
bərabər hüquqlu vəziyyətə qoyuldular, eyni qaydada təmsil olundular, eyni göstəriş 
aldılar. Azərbaycanın suverenliyinin pozulması prosesi belə başlayıb dərinləşdi.  
Azərbaycan  DQMV-nin  idarə  olunmasından  əslində  kənar  edildi.  Orada 
əslində  Azəbaycan  bayrağı  endirildi,  Ermənistan  bayrağı  qaldırıldı.  Ermənistan 

---