Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər Tofiq Köçərli

Tofiq Köçərli                                    - 41 - 
 
Naxçıvan: uydurmalar və tarixi həqiqətlər 
 
siyasəti  yeridən  və  Dağlıq  Qarabağ  hadisələrinin  inkişafını  uçuruma  yönəldən  bu 
adama xalq  deputatı mandatı vermək üçün, demək olar ki, dəridən-qabıqdan çıxdı.  
Nəhayət,  xalqın  təzyiqi  ilə  sentyabrın  15-də  Azərbaycan  Ali  Soveti  DQMV 
Xüsusi Đdarə Komitəsini ləğv etməyi qərara aldı. SSRĐ Ali Soveti noyabrın 28-də 
«Dağlıq  Qarabağ  Muxtar  Vilayətində  vəziyyəti  normal  hala  salmaq  tədbirləri 
haqqında»  qərar  qəbul  etdi.  Bununla,  açıq  elan  edilməsə  də  Dağlıq  Qarabağ 
məsələsində buraxılmış pinsipial xarakterli səhvlərin bir qismi düzəldildi: 
- DQMV Xüsusi Đdarə Komitəsi buraxıldı; 
- Dağlıq Qarabağ üzrə Azərbaycan Təşkilat Komitəsi yaradıldı. 
Ermənistan  rəhbərliyi  SSRĐ  Ali  Sovetinin  qərarına  məhəl  qoymadı  və  onu 
rədd etdi. Bu qərarın, necə deyərlər, mürəkkəbi qurumamış-həmin  il dekabrın 1-də 
Ermənistan SSR Ali Soveti «Ermənistan SSR-ni və Dağlıq Qarabağı birləşdirmək 
haqqında», 1990-cı il yanvarın 9-da isə DQMV-nin sosial-iqtisadi inkişaf planının 
Ermənistan  SSR-nin  1990-cı  il  üçün  Dövlət  planına  daxil  edilməsi    haqqında 
konstitusiyaya zidd qərarlar qəbul etdi.  
Ermənistan  SSR  Ali  Soveti  SSRĐ  Ali  Sovetinin  28  noyabr  tarixli  qərarını 
Dağlıq  Qarabağın  «zorla  Azərbaycan  SSR  hakimiyyəti  altına  qaytarılması  və 
vilayətin  zorla  onun  tərkibində  saxlanması,  yeni  anneksiya  aktı»  kimi 
qiymətləndirdi.  
Bu,  siyasi  baxımdan,  artıq  Đttifaq  rəhbərliyinə,  SSRĐ  Ali  Sovetinə  açıq-aşkar 
meydan oxumaq idi. Bu, həm də Azərbaycan əleyhinə kampaniyanın kulminasiya 
nöqtəsi idi, Azərbaycana müharibə elan etmək demək idi.  
Lakin  qəbul  etdiyi  qərar  bütün  dünya  qarşısında  açıq,  nümayişkaranə  və 
kobud  şəkildə  rədd  edilən  SSRĐ  Ali  Soveti  susdu.  Qorbaçov  susdu.  Dərhal  qəti  
tədbir  görmək  tələb  olunduğu  anda    susdu,  baş  vermiş  fövqəladə  hadisəyə  göz 
yumdu.  Yalnız  40  gündən  sonra  -1990-cı  il  yanvarın  10-da  SSRĐ  Ali  Sovetinin 
Rəyasət  Heyəti  Ermənistan  aktlarının  «SSRĐ  konstitusiyasına  uyğun  gəlməməsi 
haqqında» kəsərsiz bir qərar qəbul etdi.  

---