O 'z b e k ist o n respublikasi oliy va 0 ‘rta m a xsus t a ’lim vazirlig1

= r - = = +
Balka tekis egilsa, tavrning tokchasi ham, devorchasi ham bir xil solqi- 
lanadi (egiladi), ya’ni
ft
= / 2- 
(a)
Tokcha va devorchaning og'irlik markazlariga q o 'y ilg an ko'ndalang 
kuchlar Q, va Q2, Guk qonuniga ko'ra, tegishli solqiliklarga proporsional 
bo'ladi:
Q \ = c J \ ’> Q i = cJ i -
(b)
Bu yerda c, va c2 tokcha va devorchaning bikrliklari.
M uvozanat shartiga k o 'ra F kuchi qo'yilgan С nuqtaga nisbatan Q, va 
Q , kuchlardan olingan momentlar yig'indisi nolga teng:
183

---

м .
I 
M + d M
Q\e\ =£>2ег = О,
(Ь)
bu yerda e, va 
e2
- tokcha va devorchaning ogMrlik markazlaridan С nuq- 
tasigacha boMgan masofalar.
(a) va (b) ga ko‘ra quyidagi tenglam aga ega boMamiz:
c,e, 
= c2e2.
Tegishli bikrliklar Z o ‘qiga nisbatan tokcha va devorchaning inersiya 
momentlariga proporsional deb olib, quyidagiga ega boMamiz:
*/|£| — 
J2&2
•
Bundan ko'rinadiki. С nuqtasini modullari miqdor jihatidan J, va J2 ga 
teng boMgan, tokcha va devorchaning ogMrlik m arkazlariga qo'yilgan nuqta 
sifpfda aniqlasa boMar ekan. Ana shu nuqta 
eglish m arkazi
deb ataladi.
Agar tashqi kuch F shu nuqtaga qo‘yilsa, balka buralmaydi. Bu nuqtadan
tashqariga qo'yilsa, balkada buralish deformat­
siyasi sodir boMadi.
K o'ndalang kesimi shveller shaklida boMgan 
konsol balkaning uchiga bosh markaziy teksilik 
bo'yicha vertikal yo'nalishda F kuchi qo'yilgan 
(7.26-rasm). Balkaning uchidagi kesim uchun 
egilish markazini aniqlash talab etiladi.
Balkadan 1-1 va 2-2 kesimlar orqali dx 
uzunlikda element ajratib olamiz. Elementning 
old ko'rinishi 7.27-rasm, a da tasvirlangan. Shu elementning tokchasidan 
(shtrixlangan yuza) eni y, uzunligi dx boMgan kichik boMakcha ajratib olib 
(7.27-rasm b), uning muvozanatini tekshiramiz.
Elem entning 
abed
va 
a/b/C/d,
yoqlariga normal kuchlanishlar cr ta ’sir 
qiladi: bu kuchlanishlarning qiymati 1-1 va 2-2 kesimidagi eguvchi mo­
m entlar M va M+dM ga bogMiq. abed yuzaga ta ’sir qiladigan bo'ylam a
■V/
^
‘