IX BOB
KO‘CHISHLARNI ANIQLASHNING
UMUMIY USULLARI
M avzu m azm uni. A w algi boblarda oddiy balkalarning ko‘chishlarini
an iqlashg a doir b a ’zi xususiy h ollarni k o ‘rib o ‘tdik. M azkur bobda
ko‘chishlarni
aniqlashning kengroq, umumiyroq usullari bilan, shuningdek,
elastik sistemalarga oid umumiy teoremalar bilan tanishamiz.
9.1. K o ‘ch ishlar va ishlar haqida tushuncha
Statik noaniq sistem alarni hisoblashda m uvozanat tenglam alaridan
tashqari ko‘chishlar tenglamalarini tuzishga va yechishga to ‘g ‘ri keladi.
Bunday tenglamalami tuzish uchun a w a lo inshootlaming deformatsiyalarini
aniqlashni bilish zarur. K o‘chishlarni aniqlash masalasi
faqat statik noaniq
sistemalargagina taalluqli bo‘lib qolmay, balki statik aniq sistemalarga ham
aloqadordir. Statik aniq sistemalardan tashkil topgan qurilish konstruksiya-
larining deformatsiyasi m e’yoridan ortib ketmasligi zarur.
Bu masala ham
k o ‘chishlar orqali hal etiladi. Shunday qilib, ko'chishlarni aniqlash masala
si materiallar qarshiligining muhim masalalaridan biri hisoblanadi.
B iro r n uq taning k o ‘-
chishi deganda, inshootning
deform atsiyasi
jarayonida
uning (nuqtaning) koordi-
natalarining o ‘zgarishi tus-
huniladi. K o‘chishlami biz
G uk qon un i ch egarasid a
aniqlaymiz, ya’ni ko'chishi
aniqlanayotgan
kesim ning
kuchlanishlari proporsional
lik chegarasida yotadi, deb
faraz etamiz.
K o‘chishlami aniqlash-
da kuchlar ta ’sirining mus-
taqilligi qoidasi amal qila
di. Bu qoidaga k o ‘ra bir
9
Yüklə
Dostları ilə paylaş: 
