O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)


Tayanch tushunchalar: iqtisodiy hayot, hunarmandchilik turlari



Yüklə 1,2 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə136/154
tarix15.11.2022
ölçüsü1,2 Mb.
#69337
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   154
O\'zbekiston tarixi 7-sinf

Tayanch tushunchalar: iqtisodiy hayot, hunarmandchilik turlari, 
ichki va tashqi savdo, pul muomalasi, yer egaligi, soliq turlari.
Hunarmandchilik. 
Movarounnahrning Samarqand, Buxo-
ro, Toshkent, Shohruxiya, Termiz, Shahrisabz, Qarshi 
va boshqa ko‘pgina shaharlari hunarmandchilik markaziga 
aylanadi. Shaharlarda hunarmandchilik mahallalarining soni 
ortib, kasb-hunar bilan bog‘liq bo‘lgan yangi-yangi guzarlar, 
ko‘cha-ko‘ylar, bozor rastalari, timlar va toqlar (usti gumbazli 
bozor) paydo bo‘ladi. Ko‘pgina shaharlarda zargarlik, miskarlik, 
ignasozlik, sovut sozlik, toshtaroshlik, shishasozlik, ko‘n chilik 
kabi hunar mandchilik mahallalari bo‘lgan.
O‘rta asr hunarmand chili gida kulolsozlik eng rivoj topgan 
sertarmoq sohaga aylanadi. Bu davrda tosh yo‘nish, unga 
sayqal berib, o‘ymakor naqshlar va xushxat yozuvlar bitish 
san’ati kamolotga yetadi. Samarqandda Bibi 
xonim jome 
masjidida Qur’onni qo‘yish uchun o‘rnatilgan ul kan tosh lavh, 
Go‘ri Amirdagi nefrit qabrtoshi, Shohizinda (Shay hizinda) va 
boshqa joylardagi sag‘analarga jimjimador naqshlar berilib, 
o‘ymakor oyatlar, marsiyalar va tarixiy qaydnomalar yozil gan.
Samarqand hunarmandchiligida, ayniqsa, qog‘oz ishlab 
chiqa 
rish alohida o‘rin tutadi. Samarqand qog‘ozi o‘rta asr 
Sharq xattotligida g‘oyat mashhur bo‘lib, uning ma’lum bir 
qismi chet o‘lkalarga chiqarilgan.
Binokorlik, yog‘och o‘ymakorligi.
 
Bu davrda mamla kat-
ning yirik shaharlari, xususan, Samarqand va Hirotda qurilish 
ishlari keng avj olib, binokorlarning roli oshib ketadi. G‘isht 
terib imorat qaddini bino qiluvchilar “banno”, peshtoq-u ravoq 
hamda toqlarga parchin va girihlar qoplab imoratga pardoz 
beruvchilar “ustoz” deb yuritilgan.
Bu davrda yog‘ochsozlik ham rivojlangan. Mohir durad-
gor ustalar yog‘och o‘ymakorligi bilan shug‘ullangan. 


142
Ular naqshinkor eshiklar, panjaralar, ustun 
lar, toq-ravoq-
lar, 
xontaxtalar, kursilar va boshqa xil ko‘pdan ko‘p jihoz-
lar yasaganlar. Go‘ri Amir va Shohizindaning oyatlar bitil gan 
naqshinkor eshiklari XV asr xalq ustalarining yog‘och o‘yma-
korligi san’atidagi eng nodir namunalaridan hisob lanadi.

Yüklə 1,2 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   154




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin