Politologiyanın kateqoriyaları,metodları və funksiyaları

seckiler demokratiyanin serti ve elametidir.

Demokratiya seraitinde umumi secki huququnun heyata kecirilmesinde en vacib usullardan biri sesverme hesab olunur.Demokratik tecrube ve eneneler inkisaf etdikce sesverme texnikasi da tekmillesir. Demokratik tecrubede ehalinin sesvermede istirakina ikili baxis formalasmisdir. Bele ki, sesvermede istirak hem secicilerin huququ, hem de onlarin vezifesi hesab olunur. Seçkilər demokratiyanin muhum tesisati hesab olunur.Cemiyyetin siyasi sisteminin formalasmasi prosesi xeyli derecede seckili dovlet orqanlarina ve diger seckili vezifelere kecirilen secki sisteminden asilidir. Seckilerin semereli olmasinda bir sira siyasi,iqtisadi,sosial,psixoloji, ve s amiller muhum rol oynayir. Muasir demokratiya seraitinde umumi secki huququ esasinda heyata kecirilen seckiler qebul edilir. Bele secki sisteminin meydana cixmasi dunyanin aparici olkelerinde demokratiya ugrunda mubarizenin genislenmesile elaqedardir. Umumi secki huququ anlayisi butun vetendaslarin dovlet hakimiyyeti orqanlari ve diger seckili orqanlarin secilmesinde istirak huququnu nezerde tutur. Secki huquq konkretb formada oz ifadesini aktiv ve passiv secki huququnda tapir.

AKTIV secki huququ dovlet hakimiyyet orqanlarinin ve belediyyelerin secilmesi ucun ehalinin sesvermede istirak huququnu nezerde tutur.
PASSIV secki huququ ayri-ayri sexslerin seckili dovlet orqanlarina, diger seckili vezifelere oz namizedliyini ireli surmek imkaninda ifade olunur.
Aktiv secki huququ sahesinde muxtelif mehdudiyyetler (yas,vetendasliq ve fealiyyet qabiliyyeti ile bagli senzler) tetbiq edilir. Lakin aktiv secki huququndan ferqli olaraq passiv secki huququnda yas,vetendasliq senzi ile yanasi cox vaxt oturaqliq,tehsil , exlaq,dini ve diger senzler de tetbiq edilir. Yas senzinin mahiyyeti yalniz mueyyen olunmus yas heddine catmis sexslerin seckilerde istirak etmek huququna malik olmasi ile baglidir. Dunyanin esker olkelerinde aktiv secki huququ mueyyen olunmus yas senzi 18 yas (Azerbaycan Respublikasinda da aktiv secki huququ ucun mueyyen edilmis asagi yas senzi heddi 18 yas hesab olunur), bir qisminde 19-21 yas, 4 olkede ise (Iran,Nikaraqua,Kuba, Braziliya) 16 yas heddindedir.
Passiv secki huququ ucun yas senzi ise ayri-ayri olkelerde muxtelif orqanlara seckilerde ferqlidir. ABS-da president seckileri ucun 35 yas, Turkiyede ve Italiyada 50 yas heddi mueyyen edilmisdir. Parlamente seckilerde ise esasen 25 yas heddi mueyyen edilmisdir. (italiyada 25 yasi tamam olmus her bir shexs qanunvericiliyin imkan verdiyi halda millet vekili, 40 yasi tamam olmus shexsler ise senator secile biler)
Tehsil senzinin teleblerine gore ise seckilerde yalniz mueyyen olunmus hecmde tehsile malik olan shexsler istirak ede bilerler.