Yusifov E. F., Hacıyev V. C

 
Burada, 
N
o
s 
- sutka ərzindəki orta saatlıq rekreasiya təzyiqi, nəfər-
saat/ha; 
N
i
 - i saylı müşahidənin rekreasiya təzyiqi, nəfər-saat/ha; 
n - müşahidə saatlarının miqdarını ifadə edir. 
Sutkalıq rekreasiya təzyiqi isə aşağıdakı düstur ilə hesablanır: 
N
sut. 
= N
os
 ∙ t 
 
N
sut.
 
- sutka ərzindəki rekreasiya təzyiqi, nəfər-saat/ha; 
N
o
s 
– orta saatlıq rekreasiya təzyiqi;  

---

 
87 
t – istirahət saatlarının miqdarını ifadə edir. 
 
Seçmə  sutkalıq  müşahidələr  əsasında  orta  sutkalıq  rekreasiya 
təzyiqi isə aşağıdakı düstur vasitəsi ilə hesablanır: 
.
.
or
sut
N
= 
n
N
n
1
i
i
.
sut
∑
=
 
Burada, 
 
i
sut
N
.
  -  i-saylı  müşahidə  sutkasının  rekreasiya  təzyiqi,  nəfər-
saat/ha; 
.
.
or
sut
N
- orta sutkalıq rekreasiya təzyiqi, insan-saat/ha; 
n – müşahidə sutkalarının miqdarı. 
 
İllik  rekreasiya  təzyiqini  hesablamaq  üçün  aşağıdakı  düsturdan 
istifadə etmək lazımdır: 
 
N
il
 = 
.
.
or
sut
N
∙ t 
Burada, 
N
il 
-
 - il ərzindəki rekreasiya təzyiqi, nəfər-saat/ha; 
.
.
or
sut
N
 - orta sutkalıq rekreasiya təzyiqi, nəfər-saat/ha; 
 t- istirahət müddətinin sutkalar ilə ifadəsini göstərir.  
 
Bu  göstərici  rekreasiya  diqressiyasının  müxtəlif  stadiyaları  üçün 
müxtəlif  olacaqdır.  Rekreasiya  diqresiyasının  bütün  stadiyaları  üçün 
rekreasiya təzyiqinin orta qiyməti belə ifadə olunur: 
N
il
 = 
n
N
n
i
i
il
∑
=1
 
 
N
il 
-  bütün  sahənin  il  ərzindəki  müşahidəsinin  orta  rekreasiya 
təzyiqi, nəfər-saat/ha; 
i
il
N
 -  rekreasiya  diqresiyasının  i-ci  stadiyasındakı  illik  rekreasiya 
təzyiqinin qiyməti, nəfər-saat/ha; 
n – rekreasiya diqresiyası stadiyalarının miqdarıdır. 

---

 
88 
 
Turist  mövsümü  qurtardıqdan  sonra  müxtəlif  stadiyalı  rekreasiya 
diqresiyalarındakı dəyişmələrin araşdırılması mühüm əhəmiyyət kəsb 
edir.  Növbəti  mövsümün  əvvəlinə  praktiki  olaraq  öz  ilkin 
vəziyyətlərini  bərpa  edən  sahələr  rekreasiyanın  zərərsiz  həddi 
intervalında olduğu sahələr hesab olunurlar. Bütün ərazi üçün 
ERT-
nin
 (ekoloji rekreasiya tutumu) qiyməti rekreasiya diqresiyasının 
optimal  stadiyası  zamanı  rekreasiya  təzyiqinin  illik  qiyməti  ilə  təyin 
edilir.  Praktikada  ERT-nin  orta  sutkalıq  göstəricisinin  (optimal 
stadiyanın  orta  sutkalıq  rekreasiya  təzyiqi)  hesablanması  daha 
əlverişli  olur.  Bunları  nəzərə  alsaq,  illik  RRP-nin  (rekreasiya  resurs 
potensialı) ədədi qiymətini aşağıdakı şəkildə hesablaya bilərik: 
 
R
p 
= S ∙ E
er
 ∙ t  
 
 
 

---