X III bob. Kurakli nasoslar nazariyasining asoslari 5-§. Markazdan qochma nasoslar

h
- ■ ^{As V}
_{\ \} uchun ikkita bosim miqdori to‘g‘ri
/
_{a ^ [\ k\} keladi). Bu nuqtalar tutash chiziq bilan
birlashtiramiz. Shu ishni bir qancha FIK
2.9. - rasm. Markazdan qoshma nasoslaming .... ,4,) uchun takrorlab, bir
universal xarakteristikasi qancha tutash chiziqlar olamiz. Bu chiziqlar bilan chegaralangan soxada FIK cchizig'idagi qiymatdan kichik bo‘lmaydi. p
- p chizig‘i berilgan aylanish sonlarida maksimal FIK ga to‘g‘ri keladi. Universal



xarakteristikadan foydalanib nasosning (maksimal FIK ga tegishli) ishlash chegarasini topish va uning ishlashi uchun eng qulay tartib tanlash mumkin.

2.12- §. Nasoslarning o‘xshashligi asoslari.

Loyihalanyotgan yoki ishlab chiqarishga joriy qilinayotgan ma’lum bir seriya nasoslami yuqorida aytilgandek sinash juda ko‘p vaqt va xarajat talab qiladi. Shuning uchun ana shu seriya nasoslarning modelini sinaladi. So'ngra modelda olingan natijalar naturaga ko‘chiriladi.

Aw a lo natura va model geometrik o ‘xshash bo‘ladi, ya’ni ulaming o‘lchamlari bir xil miqdorda kichraytirilgan boiadi. Boshqacha aytganda ishchi gildiragi diametr- lari kuraklari qalinligi va kengligining nisbatlari bir xil boiadi.
b,
-=E-= const,
du> dlm Sm bh
Bu yerda “n” indeksi naturaga, “m”- modelga tegishlilikni bildiradi.
Ikkmshi, natura va modeldagi oqimlar o‘xshash boiadi. Oqimlar o‘xshash deganda ish gildiragiga kirish va chiqishdagi tezlik uchburchaklari o‘xshash boiadi:
Uv\ _ uir _ _ ci„ _ const
“2- «I» »!- Cj_
Agar modellanganda geometrik oicchamlari nisbati X ga teng boisa, u xolda

boiadi. Bu nisbat yuqoridagi tengliklarga asosan boshqa tezliklar ushun ham to‘g‘ridir. Olingan munosabatlami sarf formulasi (12.13) ga qoilasak, quyidagi munosa-

batni olamiz:

(13.13)
Q„ " .

Nasoslar uchun asosiy tenglama (13.6) dan

(13.14)

Quvvat formulasi (13.13) va (13.14) dan


N. ni
Shunday qilib, nasoslar o‘xshashligi quyidagi xulosaga olib keladi:



1. Natura va modeldagi sarflar nisbati aylanish sonlari nisbatiga proporsional.
2. Bosim nisbati aylanish sonlari kvadratlaming nisbatiga proporsional.
3. Quwatlar nisbati aylanish sonlari kublaming nisbatiga proporsional.
Bu olingan teglamalar yoki, boshqacha aytganda o ‘xshashlik munosabatlari yangi seriya nasoslar yaratishda va mavjud nasoslami ishlatishda muxim axamiyatga ega.
Ishlab chiqarishda, ko‘pincha, 0 ‘xshashlik munosabatlarini qo‘llab muayyan sharoitda nasos tanlash va unga mos dvigatel tanlash masalalarini hal qilishga to‘g‘ri keladi.
2.13- §. Tezyurarlik koeffisienti va kurakli nasoslaming turlari.


Markazdan qoshma nasoslami bir-biri bilan tezyurarlik koeffisient yordamida so- lishtirish mumkin. Tezyurarlik koeffisienti, boshqacha aytganda solishtirma aylanish soni deb shunday aylanish soniga aytiladiki, u bosim bir metr (H = 1 m) bo‘lganda nasos berayotgan suyuqlikka bir ot kuchi (0,735 kVt) ga teng energiya berishga imkon beradi va ris harfi bilan belgilanadi.
Shunday qilib, tezyuraralik koeffisenti nasosning suyuqlikka berilgan energiya-
sining baholash uchun foydalanishga va shu yo‘l bilan turli nasoslami bir- biriga solishtirish imkon beradi.
Foydali quw a t formulasi


n = ^ L
75
dan foydalanib birlik nasosning sarfini topamiz.
Qm = ^75N = ⁷⁵¹ = 0,075 m /с
--- --- - -
m 10001
Birlik nasos model bo‘lsa, uni natura nasosga (13.13) formula yordamida solishtirib, sarf formulasini shiqaramiz: