X. K. Aripov, A. M. Abdullaev, N. B. Alimova elektronika

6.2. Maydoniy tranzistorlarda yasalgan kuchaytirgichlar
Maydoniy tranzistorlardan kuchaytirgich yasashda umumiy istok (UI) sxemada ulangan maydoniy tranzistorlar keng qo’llaniladi. 6.5 –rasmda n – kanalli r–n o’tish bilan boshqariladigan maydoniy tranzistorda yasalgan kuchaytirgich bosqichi keltirilgan. r–n o’tish bilan boshqariladigan maydoniy tranzistorda stok va zatvorga berilayotgan kuchlanish ishoralari (qutblari) bir - biriga teskari bo’lishi kerak. Shu sababli o’zgarmas tok bo’yicha rejim hosil qilish uchun R_I rezistor kiritiladi va u ketma-ket MTAni hosil qiladi. Bundan tashqari, kuchaytirgich parallel kirishlariga R_SIL rezistor ulanadi va u zatvorni umumiy shina bilan galvanik aloqasini ta’minlaydi va kuchaytirgich kirish qarshiligini barqarorlaydi.
Berilgan I_S0 sokinlik toki uchun R_I kattaligi maydoniy tranzistor stok – zatvor VAXsidan aniqlanadi (5.3 a –rasmga qarang). VAXdan U_ZI0 ni aniqlab R_I ni quyidagi ifodadan qiynalmas aniqlash mumkin:

6.5 – rasm.

Kirishga o’zgaruvchan signalning musbat yarim davri U_KIR berilganda chiqishda teskari fazadagi signal U_ChIQ hosil bo’ladi, ya’ni UI sxemadagi kuchaytirgich bosqichi kirish signalini inverslaydi. Kuchlanish bo’yicha kuchaytirish koeffitsienti quyidagiga teng

“Manfiy” ishora UIli sxema signalni inverslashini bildiradi. Amaliyotda , shu sababli kuchaytirish koeffitsientini quyidagi ko’rinishda ifodalash mumkin

UI sxemadagi real kuchaytirgich bosqichlarida Kuq3÷50, R_KIR  R_SIL, R_ChIQ  R_S.

6.3. Ko’p bosqichli kuchaytirigichlar
Kuchaytirgich parametrlarining yaxshi barqarorligini ta’minlab beruvchi manfiy teskari aloqa kuchaytirish koeffitsientini keskin kamaytiradi. Katta K_U qiymatini olish uchun keng polosali ko’p bosqichli kuchaytirgichlar qo’llaniladi. 6.6 – rasmda ketma - ket – parallel teskari aloqali uch bosqichli kuchaytirgich prinsipial sxemasi keltirilgan. Birinchi UE bosqich VT1 tranzistorda bajarilgan, unda tok bo’yicha mahalliy ketma –ket MTA mavjud bo’lib, u R_E1 da bajarilgan. Ikkinchi bosqich VT2 tranzistorda bajarilgan. Uchinchi bosqich VT3 tranzistorda bajarilgan bo’lib, R_E3 rezistor mahalliy MTAni amalga oshiradi.

6.6 – rasm.

Mahalliy MTAdan tashqari kuchaytirgichda umumiy teskari aloqa qo’llanilgan. U kuchaytirgich bosqich chiqishini VT1 tranzistor emitteri bilan bog’lovchi R_TA rezistor zanjirida bajarilgan. Mahalliy (bosqichlar ichidagi) teskari aloqalarga nisbatan butun kuchaytirigichni qamrab oladigan teskari aloqa, yanada yuqori barqarorlikni hamda alohida bosqichlarni kuchaytirish koeffitsienti og’ishiga sezgirlikni kamayishini ta’minlaydi. 6.6 – sxema integral kuchaytirgich yasashda asos hisoblanadi.
Lekin teskari aloqali asosiy uch bosqichli kuchaytirgichdan tashqari, integral kuchaytirgich sxemasi kichik chiqish qarshiligini ta’minlash uchun va kuchaytirigichda qo’shimcha keng polosalik, chidamlilik, temperaturaviy barqarorlik va o’zidan oldingi chiqish bosqichi kuchlanishi o’zgarmas tashkil etuvchisini keyingi bosqich kirish kuchlanishi o’zgarmas tashkil etuvchisi bilan muvofiqlashni ta’minlash uchun chiqish bosqichi sifatida emitter qaytargichga ega bo’ladi. Gap shundaki, turli katta sig’imlarga ega bo’lgan kondensatorlarning mavjud emasligi tufayli barcha bosqichlar o’zgarmas tok bo’yicha o’zaro bog’langan.