Xalqaro mexnat taqsimotining moxiyati

Xalqaro mehnat taqsimoti
Xalqaro mehnat taqsimoti

	KIRISH
	XALQARO MEXNAT TAQSIMOTINING MOXIYATI
	MAMLAKATLARNING XMT DA QATNASHLARIGA TASIR QILUVCHI OMILLAR VA UNING RIVOJLANISH KO’RSATKICHLARI
	O’ZBEKISTONNING XMT TUTGAN O’RNI VA RO’LI
	XMT NING ZAMONAVIY G’ARB NAZARIYALARI
	XULOSA………………………………………………………………..
	FOYDALANGAN ADABIYOTLAR

REJA:

KIRISH
Kurs ishining dolzarbligi. Xalqaro mehnat taqsimoti- bu muayyan turdagi mahsulot ishlab chiqarishga ixtisoslashgan tarmoqlarning umumlashuvi va shakllanishi, mehnatning birlashuvidir. Dastlabki vaqtlarda xalqaro mehnat taqsimotining rivojlanishi asosan tabiiy sharoitlarga asoslangan edi. Binobarin, faqat sanoat to’ntarilishidan keyin ishlab chiqaruvchi kuchlar baynalminal xususiyat kasb etib, milliy xo’jaliklar doirasidan tashqariga o’sib chiqa boshlagach, ularning negizidan barqaror mehnat taqsimoti va jahon bozori tarkib topadi. Xalqaro mehnat taqsimotining muhim jihati mamlakatlarning mehnat taqsimotida, o’z ijtimoiy holatidan kelib chiqqan xolda xalqaro ayirboshlashda ishtirok etishini belgilashdan iborat. Ya’ni mamlakatlarning geografik joylashuvi , resurslar tarkibi va miqdori , rivojlanish ko’lami va darajasi , iqtisodiyotining tuzilishi , ichki bozorning hajmi bilan belgilanadi. Bunda , ishlab chiqariladigan mahsulot xarajatlarini qisqartirish, ma’lum bir tarmoqning ixtisoslashuvi va mehnatning kooperatsiyalashuvini yuzaga keltirish yotadi. Buning natijasida , umumjahon mamlakatlari ortiqcha xarajatlar va ishchi kuchi sarflaridan xalos bo’ladi. Bunda mamlakatlarning mahsulotni o’zida ishlab chiqargandan ko’ra, boshqa mamlakatlarda ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlarini o’zining milliy mahsulotlariga ayirboshlashi ularga arzonroqqa tushadi va bir qancha qulayliklarni keltiradi. Bu esa davlatlarga o’zida mavjud bo’lmagan tovarlarni sotib olish imkonini beradi.Bu o’z navbatida xalqaro import va eksportni o’sishiga , bozorlarni mo’tadillashgan narxdagi tovar va xizmatlar bilan ta’minlash imkonini beradi ,barcha mamlakatlar xalqaro ayirboshlashga intiladi. O’zbekiston ham xalqaro mehnat taqsimotida o’z xo’jaligida yetishtirilgan paxta , qazib olingan oltin meva-sabzavotlar, ipak-gazlamalar, o’gitlar va boshqa xo’jalik mahsulotlari ishlab chiqarishda jahonda muayyan ulushga ega.
Xalqaro mehnat taqsimoti rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlar o’rtasidagi iqtisodiy munosabatlarda muhim ro’l o’ynaydi.Masalan, Yaponiya davlati tabiiy qazilma boyliklariga ega bo’lmasada, sanoati eng yuqori darajada rivojlangan mamlakatlar qatorida turadi.Aksincha esa , Avstraliya esa katta hajmdagi resurslarga ega bo’lgan holda yetarli mehnat resurslari va kapitalga ega emas. Shuning uchun, u yerda bug’doy , guruch , go’sht yetishtirish samaraliroqdir. Braziliya arzon kofe yetishtirish uchun hamma sharoit yetarli bo’lasa , Kanada arzon bug’doy yetishtirish iimkoniyatiga ega. Shuning uchun bu mamlakatlar bir-birini mehnat taqsimotining sharofati bilan to’ldirib turadi.
Ortiqcha tekshirishlar, naqd pul, valyuta va xom ashyo bo‘yicha mavjud cheklovlar, to‘siq va g‘ovlarning кўп́ига, barham berildi. Eng asosiysi, el orasida va davlat idoralarida tadbirkorlarga nisbatan munosabat o‘zgardi, jamiyatda ularning obro‘ va mavqei, kun sayin tobora ortib bormoqda. Natijada, ichki va tashqi bozorda o‘z mustahkam o‘rniga, nufuzi va brendiga ega bo‘lgan, haqiqiy tadbirkorlarimiz sinfi shakllana boshladi», — dedi davlat rahbari¹.