Xalqaro valyuta operatsiyalari

Moliyaviy derivativlar quyidagi o‘ziga xos xususiyatlarga 
ega:

derivativning bazis aktivlari (foiz stavkalari, tovarlar yoki
qimmatli qog‘ozlar bahosi, valyuta (ayirboshlash) kursi, baholar
va foiz stavkalar indeksi, kredit reytingi yoki kredit indeksi, va
boshqalar) bahosining o‘zgarishi uning bozordagi qiymatining
o‘zgarishiga olib keladi;

boshqa moliyaviy vositalarga nisbatan, katta bo‘lmagan
birlamchi xarajatlar asosida zarur aktivlarga derivativ orqali ega
bo‘lish, o‘z-o‘zidan ushbu bozor konyunkturasiga ta’sir qiladi;

bitimlar bo‘yicha hisob-kitoblar kelajakda amalga oshiriladi;

---

Derivativlarning asosiy
belgilari
1
hosila moliyaviy vositalar 
bazis aktivga asoslanadi. bir 
hosila moliyaviy vosita 
boshqa bir hosila moliyaviy 
vositaga bazis aktiv bo‘lishi 
mumkin. masalan, fyuchers 
shartnomalariga optsion. 
2
hosila moliyaviy vositalar 
odatda bazis aktivni oldi-
sotdi qilish maqsadida 
foydalanilmaydi, balki 
ularning narxlari 
o‘rtasidagi farqdan foyda 
olish uchun foydalaniladi. 
3
hosila moliyaviy 
vositalar moliya bozori 
(ayniqsa, qimmatli 
qog‘ozlar, valyuta va 
ssuda kapitallari bozori) 
va mahsulotlar bozori 
bilan bevosita bog‘liq. 
11

---

Hosila moliyaviy vositalarning asosiy bazis aktivlari
quyidagilar 
hisoblanadi:

qimmatli qog‘ozlar va valyuta kurslari;

tovarlar va xom-ashyo mahsulotlari;

foiz stavkalari va inflyatsiya darajasi;

rasmiy statistik ma’lumotlar;

atrof muhit holatining fizik, biologik va (yoki) kimyoviy 
ko‘rsatkichlari;

bir yoki bir nechta yuridik shaxslar, davlat va munitsipial ta’lim orqali 
ijro etib bo‘lmaydigan yoki etilmagan majburiyatlar to‘g‘risida 
ma’lumot beruvchi holatlar;

hosila moliyaviy vosita hisoblanadigan shartnomalar;
12

---


XIX
asr
60
yillar.
Birinchi
zamonaviy
fyuchers
shartnomalarini yuzaga kelishi.

XX asr 70 yillar. Moliyaviy fyuchers shartnomalarini yuzaga
kelishi.

XX asr 80 yillar. Birjadan tashqari derivativlar bozorining
rivojlanishi.