Toshkent irrigatsiya va qishloq xoʻjaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti
Dars maqsadi:
Tarbiyaviy:
20-asr birinchi yarmi oʻzbek shoiri Hamid Olimjon hayoti va ijodi haqida bilish.
Rivojlanayotgan:
Talabalarning mavzu bo'yicha bilim, ko'nikma va malakalarini, ijodiy va tanqidiy fikrlash kompetensiyalarini rivojlantirish.
3. Tarbiyaviy:
Axloqiy va vatanparvarlik tarbiyasi.
Darsning epigrafi: Bolalikdan, xuddi uzoq tumandan,Men yillar davomida qarshilik ko'rsatganini eshitamanOnam aytgan ertaklar.Men hali ham uning ovozini eshitaman. Hamid Olimjon
Hayoti va ijodi
Hamid Olimjon (asl ismi Hamid Alimjonovich Azimov) 1909 yilda Jizzaxda tug‘ilgan. U bolaligidanoq onasi Komila va bobosi Mullo Azimdan ko‘plab xalq ertaklari, doston va qo‘shiqlarini eshitgan. Yozuvchi bo‘lib, folklorga ham to‘plovchi, ham tadqiqotchi sifatida murojaat qildi.
Olimjon 1918 yilda Jizzaxda ochilgan to‘liqsiz o‘rta maktabga o‘qishga kiradi, so‘ngra Samarqandga, avval maktabga, keyinroq oliy o‘quv yurtiga o‘qishga boradi. Samarqanddagi O‘zbekiston pedagogika akademiyasida tahsil olgan (1928-1931).1928 yilda Olimjonning “Bahor” nomli birinchi she’riy to‘plami nashr etildi.
Oradan ko‘p yillar o‘tib, Oybek Hamid Olimjon haqidagi maqolasida bu nomning ramziy ma’nosiga urg‘u bergan. Yozuvchi o‘zining “bahor” vaqtini boshdan kechirayotganda “Bahor” chiqdi. To'plamning kayfiyati unga mos keldi: optimistik, ishqiy ko'tarinki.
Hayoti va ijodi
Samarqandda o‘qishni tugatib, Toshkentga ko‘chib o‘tishi Olimjon uchun yangi, muhim biografik va ijodiy bosqichni boshlab berdi.
Olimjon gazeta va jurnallarda jurnalist, muharrir bo‘lib ko‘p ishlaydi, lekin adabiy faoliyatini davom ettiradi. Olimjon 30-yillarda baxshilar ijrosidagi “Oygul va Baxtiyor”, “Semurg‘” dostonlari taassurotlaridan ilhomlanib ulkan asarlar yaratdi.
1939-yilda Hamid Olimjon O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasining mas’ul kotibi bo‘ldi va 1944-yilda avtohalokatda vafot etguniga qadar bu lavozimda qoldi.
Ijodi
Olimjonning she’riy ijodida M.Gorkiy, V.V.Mayakovskiylar ta’sirida bo‘lgan. Hamid Olimjon zamonaviylikni to‘liq aks ettira oladigan she’riy shakllarni izlay boshlagan ilk o‘zbek shoirlaridan biridir.
“Bahor” nomli ilk she’riy to‘plami 1926 yilda nashr etilgan bo‘lsa-da, adibning iste’dodi “Simurg‘” (1939), “Oygul va Baxtiyor” (1938), “Yer” (1939), “Baxt” (1939) she’rlarida namoyon bo‘ldi. 1940). 30-yillar oʻzbek sheʼriyatining xususiyatlarini sintez qilgan “Zaynab va Omon” sheʼri eng yaxshi asardir (1938).
Fashistlar Germaniyasi bilan urush yillarida etuk mahorat bilan “Roksannaning ko‘z yoshlari” she’ri (1944), “Qurol ol” she’riy to‘plami (1942), “Mukanna” tarixiy dramasi (1942-1943) yozildi. .
Ijodi
Olimjon adabiy maqolalarida o‘zbek mumtoz va yangi adabiyoti muammolari, adabiyot va xalq og‘zaki ijodi o‘rtasidagi munosabat, rus va o‘zbek adabiyoti “Muhammad Amin Muqimiy” (1938), “Farhod va Shirin “Navoiy” she’ri haqida” (1939), “Navoiy va bizning zamon” (1940), Salom, Pushkin! (1937), «Tolstoy va o‘zbek xalqi» (1938).Hamid Olimjon “Kavkaz asiri”, A.S.Pushkinning “Suv parisi”, M.Yu.Lermontovning “Bela”, M.Gorkiyning “Chelkash” asarlarini oʻzbek tiliga tarjima qilgan.
O’RIK GULLAGANDA
Va barcha chumchuqlar chiyillaydi: "Qo'shiq ayt, omadli odam, quvon, qo'shiq ayt!" Bog'ga chiqaman, so'qmoqlar bo'ylab yuraman, Oydin tunda, quyoshli kunda, - Oppoq bog'da meni hamma narsa xursand qiladi, Hamma narsa menga yashirincha bir narsani kuylaydi: "Olam dunyosi. Oldingizda gullar paydo bo'ldi, Hammasini yotoqxonaga olib boring, Lekin gul bog'i baxtga to'la, Siz uni tushirolmaysiz - shu erda qoling va uzoq vaqt oldin ketganlar uchun, Gulsiz ko'z yoshlari bilan qurigan, Baxt huquqi sizga berilgan oq-oq o'rik bog'larida. 1937 yil L. Penkovskiy tomonidan tarjima qilingan
Kechasi derazam ostida to'satdan oq-oq o'rik gulladi. Har bir gul shoxda qaltirab, hayot shon-shuhratini ehtiros bilan kuylardi. Iliq shamol, men qorovul pishiraman. Men birinchi hidni o'g'irlashga muvaffaq bo'ldim. Qaysi yil bo'lmasin, gul bo'lib keladi, Aldab, bahorni tark etadi. Uyatsizlar bilan nima qilish kerak? Axir, u yana aldaydi! Ammo ranjlarimni unutib, Bahorning gullashiga qarab, yana aytaman: “Oh, sevgi vaqti keldi, Baxtli bo‘lamanmi, yo‘qmi?”.Yonoqlarimni ohista silab, shamol shivirlaydi: "Baxt sen bilan!"
OFELIYANING O'LIMI
Nima bo'ldi? Yo'q! Bu nozik begunohlikni korroziy do'zax dog'i ostida saqlamang. Yolg'on bilan Daniya ikkiga bo'lindimi, xonadon qonga sharmanda bo'ldimi?
Gamlet yaxshi ko'rardi va ikkita mayin alanga - kunning aylanishida sizning ko'zlaringiz - olovdan qanday yashiringan bo'lmasin, uning ruhini isitib, eritib yubordi. Gamlet sevardi. Sizning lablaringiz unga qimmatbaho rangda hayotni ochdi. Elka ortidagi fikr qanotlarni his qildi, saroy bog'ida qadamingni eshitdi!
Hotira
Hamid Olimjon sharafiga quyidagi nomlar berilgan:
Toshkent metrosi bekati;Samarqand viloyat musiqa va drama teatri;Qarshi davlat pedagogika instituti.
1990-yil 19-may kuni Toshkentda haykaltarosh Y.Shapiro va meʼmor S.Odilovlar tomonidan shoir haykali tantanali ravishda ochildi.
2017-yil dekabr oyida yodgorlik Yozuvchilar xiyoboniga ko‘chirildi.
2004 yilda Hamid Olimjon vafotidan keyin “Buyuk xizmatlari uchun” ordeni bilan taqdirlangan.
