Xasanboyev obidjon xabibullo o‘G‘li moliyaning iqtisodiy mohiyati va ob’ektiv zarurligi reja

1-misol. Tajriba tangani ikki marta tashlashdan iborat bo`lsin. Bu tajribaga mos elementar hodisalar , , , va elementar hodisalar fazosi .
Agar bilan gerb tushishlari sonini belgilasak,
, , ,
ya`ni ya`ni da aniqlangan funksiya bo`ladi.
Tanga simmetrik bo`lganligi uchun deb olib, ning ma`lum qiymat qabul qilish ehtimolligini ham toppish mumkin. Masalan, .
2-misol. Biror qurilmaning vaqt oralig`ida buzilmasdan ishlash vaqtini qaraymiz. Biz elementar hodisalarni ={qurilma momentgacha ishladi va momentda ishdan chiqdi}, kabi aniqlaymiz. Bu holda elementar hodisalar fazosi ko`rinishida bo`lib, kontinium quvvatga ega bo`ladi.
Agar bilan qurilmaning vaqt oralig`ida buzilmasdan ishlash vaqtini belgilasak, bo`ladi.
Ta`rif. ehtimollik fazosi, o`lchovli fazo (bu yerda , esa dagi Borel to`plamlari -algebrasi) bo`lib , , -o`lchovli funksiya bo`lsa, ya`ni ixtiyoriy uchun
(1)
bo`lsa, funksiyaga tasodifiy miqdor deyiladi.
Agar chekli bo`lsa, tasodifiy miqdorni uning barcha elementar hodisalardagi qiymatlarini keltirish bilan berish mumkin.
Masalan 1-misoldagi tasodifiy miqdor

	0	1	1	2

	0	1	2

yoki

Ta`rif. Agar tasodifiy miqdor chekli yoki sanoqli sondagi qiymatlarnigina qabul qilsa, unga diskret tasoifiy miqdor deyiladi.

Boshqacha qilib aytganda tasodifiy miqdor diskret deyiladi, agar sonlar ketma-ketligi mavjud bo`lib, , , va bo`lsa.
Agar barcha qiymatlar va ehtimolliklar ma`lum bo`lsa, ning taqsimot qonuni aniqlangan bo`ladi. Jadvalning birinchi qatorida diskret tasodifiy miqdorning qabul qilishi mumkin bo`lgan qiymatlarini, ikkinchi qatorga ularga mos ehtimolliklarni yozsak,

			…		…
			…		…

biz diskret tasodifiy miqdorning taqsimot qonunini qatoriga ega bo`lamiz.

Ixtiyoriy uchun masalan, yuqorida keltirilgan 2-misoldagi tasodifiy miqdorni bunday aniqlab bo`lmaydi. Bunday tasodifiy miqdorlarni aniqlash uchun ( ) hodisaning ehtimolligini bilish kerak, uning uchun esa , hodisa ehtimolligini bilish yetarli.
Adabiyotlar ro'yxati:

1.