Xavfsizlik masalalari, muammolari va ularning kelib

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 1 | ISSUE 6 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 
382 
w
www.oriens.uz
July 
2021
 
 
Jamiyat xavfsizligi – jamiyatning ma’naviy va moddiy qadriyatlarini 
saqlanishini hamda muhofaza etilishini ta’minlovchi shart-sharoitlar majmuidir. 
Jamiyat xavfsizligi jamoat tashkilotlari, huquqiy normalar hamda tegishli shart-
sharoitlarni shakllanishini kafolatlovchi taraqqiy topgan ijtimoiy ongni va ijtimoiy 
sherikchilikni taqazo etadi. Xavfsizlik subyektlari uchligida – shaxs, jamiyat va 
davlat – hamda ularning manfaatlari tizimida jamiyat xavfsizligi milliy xavfsizlikning 
nisbatan subyektiv-individual va asosan kollektiv elementi sifatida namoyon bo’ladi. 
Davlat xavfsizligi to’g’risida gap ketganda esa, eng avvalo, O’zbekiston 
Respublikasi nuqtayi nazardan yondashadigan bo’lsak: “Davlat xavfsizligi — 
O‘zbekiston Respublikasi konstitutsiyaviy tuzumining, suverenitetining, hududiy 
yaxlitligining va boshqa davlat manfaatlarining tashqi hamda ichki tahdidlardan 
himoyalanganlik holati bo‘lib, u O‘zbekiston Respublikasining barqaror 
rivojlanishini hamda fuqarolarning konstitutsiyaviy huquqlari va erkinliklari ro‘yobga 
chiqarilishini ta’minlaydi”
9
. 
Davlat xavfsizligi – ushbu atama ikki xil ma’no kasb etadi. Hozirgi zamon 
xavfsizlik tadqiqotlarida davlat xavfsizligi tor ma’noda, ya’ni milliy xavfsizlikning 
tarkibiy qismi sifatida tushuniladi. Ushbu mazmunda davlat va uning xavfsizligi, 
shaxs va jamiyat xavfsizligi bilan bir qatorda, milliy xavfsizlikning asosiy uch 
elementidan biri sifatida belgilanadi hamda u suverenitet, hududiy yaxlitlik va 
konstitutsiyaviy tuzum (davlatning hayotiy muhim manfaatlari)ning tashqi va ichki 
xavflardan himoyalanganlik holati sifatida ta’riflanadi. Keng ma’noda davlat 
xavfsizligi atamasi davlatning umumiy xavfsizligini anglatadi. 
Xavfsizlik obyekti sifatida esa shu yuqorida sanab o’tilgan subyektlarning 
manfaatlar yig’indisi tushiniladi. Shaxs xavfsizligining obyekti uning asosiy 
manfaatlarini yuzaga chiqaruvchi huquq erkinliklaridir. Jamiyat xavfsizligi uchun 
obyekt sifatida jamiyatning birligi, barqarorligi va asosiy tan olingan moddiy-
ma’naviy qadriyatlari yig’indisi bo’lib xizmat qiladi. Davlat xavfsizligining obyekti 
sifatida uning konstitutsion tuzumi, suvereniteti, hududiy yaxlitligi va strategik ilgari 
surilgan manfaatlari hisoblanadi. “Bu obyektlar konstitutsion normalarni yoki konkret 
mexanizmlashgan va realizatsiya qilingan normalarning uch subyektning qaysi 
manfaatlari chegaralanishi kesimida sun’iy ravishda ajratib olinishi mumkin”
10
— 
9
“O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI DAVLAT XAVFSIZLIK XIZMATI TO‘G‘RISIDA”GI O‘ZBEKISTON 
RESPUBLIKASINING QONUNI/4-modda/ https://www.lex.uz/docs/-3610935 
10
РОГОВ АЛЕКСАНДР СЕРГЕЕВИЧ, ФЕДОТОВА ЮЛИЯ ГРИГОРЬЕВНА “ГОСУДАРСТВЕННАЯ 
БЕЗОПАСНОСТЬ: ЭЛЕМЕНТ ИЛИ СОДЕРЖАНИЕ НАЦИОНАЛЬНОЙ БЕЗОПАСНОСТИ РОССИЙСКОЙ 
ФЕДЕРАЦИИ”. 
Учредители: Редакция 
журнала 
"Власть" 
(Москва). 
ISSN: 
2071-5358
eISSN: 
2071-
5366
https://elibrary.ru/item.asp?id=21026027 

---