Xirurgik kasalliklar

Kelib chiqishi bo’yicha peritonit: 

-

 

birlamchi  peritonit  –  juda  kamdan  kam  uchraydigan  turi.  Bunda 

kasallikning boshlanishiga inson organizmida bo’lgan biror-bir infektsiya sabab 

bo’lishi mumkin. Infektsiyani quyidagi tushish yo’llari mavjud: 

- gematogen; 

- limfogen; 

- kriptogen; 

-  yiringli  jarayonning  yorilishi  (abstsesning  atrofidagi  a’zolar  va 

tuqimalardan ozod qorin bo’shlig’iga yorilishi). 

-

 

ikkilamchi peritonit: 

-

 

appendikulyar; 

-

 

xoletsistopankreatit; 

-

 

perforativ (me’da va o’n ikki barmoqli ichak yarasi, Kron kasalligi va b.); 

-

 

travmatik  (qorin  bo’shlig’idagi  kovak  a’zolarining  jarohatlanishi  yoki 

jarohatlanmagani bilan o’tadigani); 

-

 

nekrotik  (ichakning  o’tkir  tutilishida,  me’da-ichak  yo’llari  flegmonasida, 

mezenterial limfa tugunlari yiringli yallig’langanda, qorin bo’shlig’i a’zolarining 

kam uchrayigan yallig’lanishida (Mekkel divertikuli); 

-

 

operatsiyadan  keyingi  (me’da,  ingichka  va  yo’g’on  ichaklar,  o’t  yo’llari 

va boshqa a’zolaridagi operatsiyalardan keyingi); 

-

 

ginekologik  (naylar,  tuxumdonlar,  bachadon  yallig’langanda,  nay 

yorilganda, bachadon perforatsiyasida, bachadon tug’ruq payti shikastlanganda, 

tuxumdon kistalari va o’smalari buralib qolganda). 

Ko’pchilik  hollarda  peritonit  polimikrob  kasallik  hisoblanadi.  Bakteriyalar 

orasida  –  ichak  tayoqchasi  (E.  coli)  guruhi  asosiy  o’rin  tutadi,  biroq  so’ngi 

paytlarda oddiy protey va boshqa shartli patogen bakteriyalar ahamiyati ko’proq 

---

 

543 

bo’lmoqda, anaeroblar roli sezilarli oshdi. Pnevmokokklar va Kox tayoqchalari 

kamroq uchraydi. 

Peritonitning klinik kechishida o’tkir yiringli peritonit rivojlanishining uch 

bosqichi tafovut qilinadi. 

1.