Xirurgik kasalliklar

Maxsus tekshirish usullari. Rentgenologik tekshirishlar. Rentgenologik 

usul  surunkali  pankreatitli  bemorlarni  tekshirishda  asosiy  usullardan  biri 

hisoblanadi.  Nahorga  o’tqaziladigan  rentgenologik  tekshirish  uchun  maxsus 

tayyorgarlikning  hojati  yo’q.  Tekshirish  qorin  bo’shlirini  ikki  proektsiyada 

obzor rentgenografiya qilishdan boshlanadi. Bu bez parenximasidagi ohaklanish 

yoki  uning  yo’llaridagi  konkrementlarni  aniqlash  uchun  zarur,  ular 

rentgenogrammalarda  topiladi.  Me’da  osti  bezida  kaltsifikatsiya  topilishi 

surunkali pankreatitning ishonchli rentgenolo-gik simptomi hisoblanadi. 

Surunkali  pankreatitda  ultratovush  bilan  tekshirish  va  kompyuter 

tomografiya  butun  bezning  yoki  faqat  boshchasining  kattalashganini  (soxta 

tumoroz pankreatit), bez bag’ridagi kistoz o’zgarishlarni topishga imkon beradi. 

Birmuncha  hollarda  umurtqa  pog’onasidan  o’ng  va  chap  tomonda  II-III  bel 

umurtqalari  sathida  joylashgan,  bez  yo’li  bo’shlig’ida  toshlar  yoki  bez  bag’ri 

parenximasida  kaltsinatlar  borligiga  bog’liq  zich  exostrukturalar  aniqlanadi 

(110, 111, 112, 113, 114-rasmlar). 

 

 

 

110-rasm. Kompyuter tomogramma. Oshqozon osti bezi kaltsifikatlari. 

 

---

 

506 

 

 

111-rasm. Kompyuter tomogramma. Oshqozon osti bezi kistasi. 

 

 

 

 

112-rasm. UTT. Oshqozon osti bezi soxta kistasi. 

 

 

---

 

507 

 

 

113-rasm. UTT. Oshqozon osti bezi kaltsifikatlari. 

 

 

 

 

114 rasm. UTT. Oshqozon osti bezi surunkali pankreatitda.  

 

Bez  radioizotop  skanerlanganda  surunkali  pankreatitning  eng  tipik 

belgilariga yallig’lanishning ilk bosqichlarida stsintigrafik tasvirning kuchayishi, 

izotop yig’ilishi nuqsonlari kiradi, bular me’da osti bezining kistali o’zgarishlari 

yoki parenximasining ohaqlanganidan dalolat beradi. 

Surunkali  pankreatit  diagnostikasida  o’t  chiqaruv  sistemasini  retrograd 

kontrastlash  imkoniyati  ham  katta  ahamiyatga  ega.  Bu  usul  ikkilamchi 

pankreatitga  sabab  bo’lgan  o’t  yo’llaridagi  toshlarni  aniqlashga,  shuningdek 

---

 

508 

birlamchi  pankreatitda  umumiy  o’t  yo’lining  tubulyar  stenozini  diagnostika 

qilishga imkon beradi. 

Ezofagogastroduodenofibroskopiya  surunkali  pankreatitning  bilvosita 

belgilarini  aniqlashda  va  uni  me’da  osti  bezi  o’smalaridan  farq  qilishda  ko’p 

axborot  beradi.  Ayni  vaqtda  u  shikast  etkazmaydi  va  etarli  darajada  xavfsiz. 

Biroq,  o’t  va  pankreatik  yo’llarni  retrograd  kontrastlash  o’tkir  pankreatit  va 

xolangit  xurujlari  tutishiga,  pankreanekroz  rivojlanishiga,  bosh  pankreatik 

yo’lning  yopilishiga  va  boshqa  asoratlarning  paydo  bo’lishi  imkoniyatini 

oshiradi. 

Klinik  pankreatitning  ilk  bosqichlarida  angiografik  tekshirishlar  (tseliako- 

va  mezenterikografiya)  gipervaskulyarizatsiya  zahirasini,  so’ngi  bosqichlarda 

esa  tomir  rasmining  tarqoq  fibrozodiffuz  qashshoqlanishi,  arxitektonikasining 

o’zgarishi,  jigar  kistalari  rivojlanayotganda  tomirlarining  so’rilishi  yoki 

qisilishini ko’rsatadi.  

Differentsial  diagnostikasi.  Faqat  umum  klinik  va  laboratoriya 

tekshiruvining  o’ziga  asoslanib,  me’da  osti  bezi  zararlanishini  aniqlash  va 

surunkali  pankreatit  diagnozini  ishonch  bilan  qo’yish  mumkin  emas.  Shuning 

uchun  qorin  bo’shlig’ining  har  xil  kasalliklari  bilan  differentsial  diagnostika 

o’tkazish zarur:  

1) kalkulyoz xoletsistit va xoledolitiaz,  

2) me’da osti bezi turli bo’limlari, periampulyar soha, me’da, yo’g’on ichak 

o’smalari,  

3) penetratsiyalovchi gastroduodenal yaralar,  

4) aorta anevrizmasi,  

5)  qorin  stvoli  va  yuqori  ichak  tutqich  arteriyaning  aterosklerotik 

zararlanishlari,  

6)  toj  arteriyalarning  stenokardiya  xodisalari  bo’lgan  aterosklerozi  va 

boshqa.