Xirurgik kasalliklar

Davolash.  Xurujlararo  davrda  yog’liq,  o’tkir,  qovurilgan  ovqatlar  istisno 

qilingan  maxsus  parhez  ovqatdan  iborat.  Ayni  vaqtda  parhez  yuqori  kaloriyali 

---

 

509 

va  oson  hazm  qilinadigan  oqsillarni  etarli  miqdorda  saqlagan  bo’lishi  kerak. 

Hazm qilishni yaxshilash uchun bemorlarga me’da osti bezi fermentlarini o’zida 

saqlagan (pankreatin, festal, panzinorm) preparatlarni berish tavsiya etiladi. 

Surunkali pankreatitning  har  bir  qo’zishini  o’tkir pankreatit  xuruji  sifatida 

ko’zdan  kechirmoq  lozim.  Qo’zish  davrida  davolash  xuddi  o’tkir  pankreatitni 

davolash tamoyillari bo’yicha o’tkaziladi. 

Asoratlanmagan  surunkali  pankreatitni  davolashning  asosiy  usuli 

konservativ  usul  hisoblanadi:  1)  surunkali  pankreatitni  kasallik  fazasiga  ko’ra 

davolash,  2)  me’da  osti  bezi  funktsional  etishmovchiligini  bartaraf  etish,  3) 

bosqichga qarab davolash va profilaktikasi. 

Qo’zish  fazasida  davolash:  a)  og’riqqa  qarshi  kurash,  b)  antiferment 

muolaja. 

Surunkali 

bosqichda 

davolash: 

1) 

me’da 

osti 

bezi 

sekretor 

etishmovchiligini bartaraf qilish, 2) vitaminlar bilan davolash, 3) me’da osti bezi 

inkretor etishmovchiligini bartaraf etish. 

Surunkali  pankreatitning  aksariyat  qo’shni  a’zolar  kasalliklari  zamirida 

paydo  bo’lishini  nazarda  tutish  lozim,  shunga  ko’ra  qo’shni  a’zolarni  xirurgik 

davolash  surunkali  pankreatit  kechishini  yaxshilaydi.  Me’da,  o’n  ikki  barmoqli 

ichak,  o’t  yo’llarida  patologiya  bo’lmaganda  me’da  osti  bezining  o’zida 

operatsiya  o’tqazish  masalasi  paydo  bo’lishi  mumkin.  Bu  holda  qo’yidagilar 

operatsiyaga  ko’rsatma  bo’la  oladi:  bez  yo’llarida  tosh  borligi,  bez  yo’lidagi 

chandiqli  striktura,  og’riq  beradigan  pankreatitning  og’ir  formalari.  Xirurgik 

davolashning asosiy maqsadi – pankreatik shiraning me’da-ichak yo’llariga oqib 

tushishi uchun optimal sharoitlar yaratishdan iborat. 

Operatsiya  vaqtida  me’da  osti  bezi,  o’t  chiqaruvchi  yo’llar  va  o’n  ikki 

barmoqli  ichakni  qunt  bilan  intraoperatsion  taftish  (reviziya)  qilish  zarur.  Shu 

maqsadda  intraoperatsion  xolegrafiya,  exografiya  va  o’t  pufagini  tekshirish 

amalga  oshiriladi.  Operatsiya  vaqtida  bez  yo’liga  duodenal  so’rg’ich  orqali 

kanyulya  qo’yish  yordamida  retrograd  pankretografiya  yoki  bez  yo’lining 

kengaygan distal qismini bez to’qimasi orqali punktsiya qilinadi. 

---

 

510 

Pankreatik  yo’l  oxirgi  qismining  unchalik  katta  bo’lmagan  strikturalarida 

transduodenal papillosfinkterotomiya bilan me’da osti bezi yo’lini transpapillyar 

drenajlash tavsiya qilinadi. Pankreatik yo’lda katta strikturalar bo’lganda bunday 

operatsiyani  qilib  bo’lmaydi,  bunda  bez  bag’ri  orqali  uzunasiga  kesilgan 

pankreatik yo’l bilan Ru bo’yicha uzib qo’yilgan och ichak qovuzlog’i o’rtasida 

anastomoz  qo’yish  –  bo’ylama  pankreatoeyunostomiya  operatsiyasi  maqsadga 

muvofiq bo’ladi. 

Bez  yo’li  boshchasi  va  tanasi  sohasi  anchagina  torayganda  bezning  distal 

qismini  rezektsiya  qilish  va  uni  Ru  bo’yicha  uzib  qo’yilgan  och  ichakka  yoki 

me’da  devoriga  tikish  lozim.  Bunday  operatsiyadan  maqsad  pankreatik  shirani 

retrograd  yo’nalishda  oqib  ketishi  uchun  sharoit  yaratib  berishdan  iborat. 

Bezning  katta  qismidagi  faoliyat  ko’rsatib  turgan  parenxima  patologik  jarayon 

oqibatida  nekrozga  uchraganda,  bez  yo’li  sistemasida  diffuz  sklerotik 

o’zgarishlar  yuzaga  kelganda  va  surunkali  pankreatitning  asosiy  simptomlari 

keskin  yuzaga  chiqqan  va  konservativ  davo  usullari  kor  qilmaydigan  hollarda 

me’da osti bezi (dum qismi, tanasi va pankreattektomiya) rezektsiya qilinadi.