Xo’jalik subyektlarida buxgalteriya hisobi va tahlilni tashkil e
Xususiy kapital va moliyaviy natijalar hisobi. Bunda, hisobvaraqlarni raqamli kodlashtirishda quyidagi zarur shartlar inobatga olinadi:
jamlanma hisobvaraqlar uchun “MM” va/yoki “SS” nol raqamlariga ega bo’ladi (masalan, 10000 — “Aktivlar”, 10100 — “Kassadagi naqd pul va boshqa to’lov hujjatlari”);
“Aktivlar” bo’limidagi “zararlarni qoplash zaxirasi” sarlavhali subhisobvaraqlar uchun “SS” o’rnida 99 raqami qo’llaniladi.
8. Shaxsiy hisobvaraqlar Yordamchi kitobda quyidagi sxema bo’yicha kodlashtiriladi:
9. Hisobvaraqlar rejasida har bir hisobvaraqning aktiv yoki passiv bo’lishi aniq belgilab qo’yiladi, bundan aktiv-passiv qoldiqlarga ega bo’ladigan ayrim hisobvaraqlar mustasno.
Aktiv hisobvaraqlarga “Aktivlar”, “Xarajatlar” bo’limlaridagi hisobvaraqlar va “Balansdan tashqari hisobvaraqlar” bo’limlaridagi balansdan tashqari hisobvaraqlar, passiv hisobvaraqlarga “Majburiyatlar”, “Xususiy kapital” va “Daromadlar” bo’limlaridagi hisobvaraqlar taalluqli hisoblanadi.
10. Aktivlarning haqiqiy qiymatini aks ettirish uchun “Aktivlar” bo’limiga kontr-aktiv hisobvaraqlar, majburiyatlarning haqiqiy qiymatini aks ettirish uchun “Majburiyatlar” bo’limiga kontr-passiv hisobvaraqlar kiritiladi.
11. “Balansdan tashqari hisobvaraqlar” bo’limiga moliyaviy operatsiyalarni ikki yoqlama yozuv usuli bo’yicha aks ettirish va amalga oshirilgan moliyaviy operatsiyalarning to’g’riligini qo’shimcha nazorat qilish imkonini beruvchi kontr-aktiv hisobvaraqlar kiritiladi.
12. Hisobvaraqlar rejasida har bir ikkinchi tartibli hisobvarag’i uchun ta’rif berilgan bo’lib, unda hisobvaraqning debeti va krediti bo’yicha qanday operatsiyalarni aks ettirish hamda analitik hisobini yuritish ko’rsatiladi.
13. “Daromadlar” va “Xarajatlar” bo’limlari uchun analitik hisob ko’rsatilmagan bo’lib, ushbu bo’limlardagi hisobvaraqlar bank ichki hisobvaraqlari hisoblanadi. Banklar ichki hisob siyosatidan kelib chiqqan holda ushbu hisobvaraqlarda analitik hisobni yuritish tartibini mustaqil belgilaydilar.
14. Banklar tomonidan amalga oshiriladigan ayrim moliyaviy operatsiyalarni buxgalteriya hisobi hisobvaraqlarida aks ettirish mazkur hisobvaraqlar rejasining ilovasida keltirilgan qoidalarga muvofiq amalga oshiriladi.
