Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 189 - 

Natwest
87
2.5.7. Tashqi savdo munosabatlari 
Britaniya savdo munosabatlari 15-16 asrlarda yangi yerlarning kashf etilishi 
bilan rivojlana boshladi. AQSh yerlarida turli xil dehqonchilik va tabiiy resurslar 
qazib olish natijasida dengiz yo‘li orqali savdo munosabatlari ilk o‘sish darajasini 
ta‘minlab berdi. Ispaniya qirolligi, Italiya imperatorlari va Portugaliya qirolliklari 
buyruqlari bilan butun Yevropaning barcha mamlakatlarini larzaga solayotgan 
arablar savdo kemalari yo‘llarini o‘rganish hamda buyuk afsona Hindistonning 
kashf etilishi jahon savdo munosabatlarini keskin o‘zgartirib yubordi. Ispaniyalik 
(Portugaliya hali davlat sifatida shakllangan emas edi) sayyohlar Magellan 
LotinAmerikasini kash etgan bo‘lsa, Vaskodo Gama Hindistonni kash etgan ilk 
sayyoh bo‘ldi.
Italiya esa, shimoliy Afrika mamlakatlarini zabt etgan bo‘lsa, Fransiya 
Afrikaning boshqa mamlakatlarini mustamlakaga aylantirdi. Germaniya Janubiy 
Afrikada va uni atroflarida joylashdi. Bu mamlakatlar asasan tabiiy boyliklar, yer 
maydinlari, neft konlari, tog‘-kon metallurgiya, paxta, don, go‘sht bilan savdo sotiq 
qilgan bo‘lsalar, Buyuk Britaniya xalqaro savdoda ilk g‘oya- qul savdosi bilan kirib 
bordi. Afrika mamlakatlaridan qora tanli sog‘lom aholi qatlamini mamlakatga 
jo‘natib, har 4000 taga yetishi bian AQShga eksport qila boshladi. Shu bilan 
mamlakat infrastrukturasi yanda yaxshilangan Britaniya, o‘z mustamlakalarida tekin 
ish kuchi hisobiga xalqaro mehna taqsimoti va mutloq ustunlik bilan ishtirok eta 
boshladi. 
Savdo munosabatlari uzoq vaqtdan beri Buyuk Britaniyaning iqtisodi uchun 
muhim ahamiyatga ega. Import va eksportning umumiy qiymati mamlakat 
YaIMning deyarli yarmini tashkil etadi. (Taqqoslash uchun, tashqi savdoning 
qiymati AQShning yalpi ichki mahsulotining beshdan bir qismiga to'g'ri keladi). 
Buyuk Britaniya eksport hajmi va importi so'nggi yillarda barqaror o'smoqda. 
Asosiy eksport tarkibiga mashinalar, avtomobillar va boshqa transport uskunalari, 
87
uk .businessinsider.com/the-50-largest-banks-in-europe-2018-5

---