(U) chegirib tashlash
kerak:
Z = 0 ‘+ 0 - U ; О bunda: Z g.~ o 'z a y lan m a m ab lag'lari m an b alari su m m a sin i ( O ' + Q - U ) b ild irad i. So 'n g ra ushbu ko'rsatkichni m avjud tovar-moddiy za h ira la r hajm iga so
lishtirish orqali moliyaviy barqarorlik darajasi tahlil etiladi. B u n in g uchun
m anbalar su m m asid an mavjud z a h ira la r s u m m a s in /c h e g ir ib , o'zgarishi (kam
yoki ko'pligi) aniqlanadi, xulosa qilinadi.
K orxonaning moddiy ay lan m a m ab lag 'larin in g tash k il bo'lishida o'z
aylanm a mablag'lari bilan bir qatorda qarz m ablag'lari, birinchi navbatda,
qisqa muddatli bank kreditlari ishtirok etadi. Shu m a n b a la r yig'indisi asosiy
m anbalar degan tushunchani beradi. Buni quyidagicha ifodalash m u m k in :
Z0 + B = ( O ‘+ Q - U ) + B . bunda: В — banklar v a boshq a ta sh k ilo tla r n in g qisq a m ud d atli k red itlari v a qarzlari. Asosiy m anbalarni jam i s u m m a s in i mavjud a y la n m a m a b la g 'la r su m m a-
siga (Z) solishtirib, o'zgarishi (k o 'p yoki kamligi) aniq lan ad i, natijada ushbu
ko'rsatkichlar orqali xo'jalikning moliyaviy barqarorligi ahvoliga baho
beriladi. Tahlil gorizontal va v e rtik a l usullar y o rd a m id a am a lg a oshiriladi.
Tahlil ham davr boshi, ham d a v r oxiridagi ko'rsatk ich larn i, ham davr
oxirini davr boshidagi k o'rsatkichlarga qiyoslash orqali a m alg a oshiriladi.
Boshqacha aytganda, aylanm a m a b la g 'la r n in g ham d a v r boshida, ham davr
137
oxirida m a n b a la r bilan ta’m inlanish darajasi ham da ularning d a v r oxirida
davr boshiga nisbatan o‘zgarishlarining ahvoli batafsil tahlil etilishi kerak.
M oliyaviy barqarorlik tahlilini yuqorida bayon qilingan qoidalarga
asoslanib 3 6 -jad v ald an foydalanib am alga oshirish mum kin.
