Xülasə Öz işimdə keyfiyyətli tədqiqat məlumatları və onların effektli yolla toplanmasından bəhs etmişəm. Bu bölmədə elmi tədqiqatın qərar qəbul etmədəki mühüm funksiyası izah edilməyə çalışılmış və buna uyğun olaraq tədqiqatda izlənilən proseslər izah

Fəlsəfi istiqamətlər
Keyfiyyətli tədqiqat bir neçə fəlsəfi düşüncə xəttinə əsaslanır və insan həyatının özünü ifadə etmə, inanc, əxlaq, stress və təxəyyül kimi müxtəlif aspektlərini araşdırır ⁵. Müasir keyfiyyət tədqiqatlarına pozitivizm, postpozitivizm, tənqidi nəzəriyyə və konstruktivizm fəlsəfəsi təsir edir.⁶ Həmçinin tədqiqatçıların keyfiyyətli tədqiqata yanaşmalarına fenomenologiya, sosial konstruksiya, simvolik interaksionizm təsir etmişdir.Fenomenologiyaya fərdi şüurun strukturunun və ümumi subyektiv təcrübənin öyrənilməsi daxildir. Keyfiyyətli tədqiqata konstruktivist yanaşmalar, məsələn, əsaslandırılmış nəzəriyyə, tədqiqatçının və tədqiqat iştirakçılarının subyektivliyinin tədqiqatdan yaranan nəzəriyyəyə necə təsir edə biləcəyinə diqqət yetirir. Keyfiyyətli tədqiqata simvolik interaksionist yanaşma fərdlərin və qrupların dünya haqqında anlayışını necə inkişaf etdirdiyini izah etməyə çalışır. Keyfiyyət tədqiqatlarına ənənəvi pozitivist yanaşmalar sosial dünyanın daha obyektiv başa düşülməsinə çalışır. Keyfiyyətli tədqiqatlara bilik sosiologiyası və Alfred Schütz, Peter Berger, Thomas Luckmann və Harold Garfinkelin işləri də təsir göstərmişdir.
Keyfiyyətli tədqiqatın tətbiqi taktikası
Hal-hazırda keyfiyyət sosiologiyası sahəsində istifadə olunan taktika nümunələri, etnoqrafik tədqiqatlar, tarixi tədqiqatlar və ya şifahi tarix, həyat tarixi, ailə tarixi, nəzəriyyəyə yüksəliş və ya əsaslandırılmış nəzəriyyədir .Keyfiyyətli tədqiqatlar, unikal obyektin qarşılıqlı əlaqələrinin məcmusunda öyrənilməsi, keyfiyyətli tədqiqatın ənənəvi taktikasıdır. Bu taktikada təhlil obyekti adətən hal və ya sosial-psixoloji şəxsiyyət xüsusiyyətləridir (“klinik hal”).
"Keys tədqiqatının spesifikliyi obyektin orijinallığının dərindən öyrənilməsindən ibarətdir, nəticələr haqqında nəticələr adətən sırf yerli, tətbiqi xarakter daşıyır və münaqişələrin həlli və ya cəmiyyətin daha uğurlu fəaliyyəti üçün tövsiyələr hazırlamaq məqsədi daşıyır." Etnoqrafik tədqiqat təsvir xarakterlidir və müəyyən bir cəmiyyətin gündəlik kollektiv təcrübəsinin onun mədəniyyəti (normalarları, adət-ənənələri, dəyərləri, dili, mifləri) nöqteyi-nəzərindən hərtərəfli təhlilini əks etdirir. əhalinin əsas hissəsi. Etnoqrafik yanaşmanın tədqiqat vəzifəsi: mədəniyyət haqqında yeni biliklərin təqdim edilməsi. Belə tədqiqatda məlumat mənbələri məktublar, şəxsi sənədlər, fotoşəkillər, folklor nümunələri, eləcə də qrup müsahibələri ola bilər .Bu taktika yerli və ya ümumən əhəmiyyətli tarixi hadisələri (hərəkətlərin, təşkilatların tarixi; məskunlaşma) öyrənməyə, böyük tarixi prosesi və ya hadisəni (müharibə, inqilab, repressiya, fəlakət) yaşama təcrübəsini təsvir etməyə yönəldilə bilər. Bu istiqamətin özəlliyi məlumat verənə tarixi hadisələrin şahidi kimi münasibətdir. Bu taktikanın təhlili sosial tarix və ya psixotarixlə bağlı problemlər üzərində cəmlənir. Məlumat mənbələri: xatirələr, gündəliklər, məktublar, müsahibələr və təbii ki, mövcud rəsmi tarixi sübutlar.( MOUSALLİ, (2015))
Həyat tarixi (bioqrafik metod) - müxtəlif mərhələlərdə (uşaqlıqdan böyüməyə və qocalana qədər) fərdi yolun və həyat təcrübəsinin öyrənilməsi. Maraq obyekti böyük və ya görkəmli bir insanın həyat hekayəsi ola bilər; həyatda böyük uğur qazanmış fərd və ya adi orta insanın həyat hekayəsi. Məlumat əldə etmə üsulu bioqrafik müsahibədir. Məlumat mənbələri: "bioqrafik müsahibələr toplusu (əsas baza kimi), rəsmi və şəxsi sənədlər, sosial statistika, arxivlər, kollektiv təcrübənin sosial kontekstini təsvir edən ictimai rəy sorğusu məlumatları."
Ailə tarixi ailə və cəmiyyətin nəsillər boyu qarşılıqlı əlaqəsidir. Burada məlumat mənbələri ailə arxivləri, müxtəlif nəsillərin nümayəndələri ilə aparılan dərin müsahibələr, şəcərə qrafikləridir .
Nəzəriyyəyə və ya əsaslandırılmış nəzəriyyəyə yüksəliş, təsadüf nəzəriyyəsinin qurulmasına yönəlmiş məlumatların təhlili üsulu ilə fərqlənir. Bu tədqiqatın məqsədi müəyyən bir həyat vəziyyətini nəzəriləşdirməyə məruz qalan müəyyən bir hadisənin təzahür forması kimi nəzərdən keçirməkdir - real praktikada müşahidə olunan müəyyən bir hadisə ilə bağlı nəzəri bəyanat və ya fərziyyələr şəklində ümumiləşdirilmiş mücərrəd təqdimat.