Xülasə Tədqiqatın məqsədi məqsədimiz dövlətin fiskal siyasət alətlərinin xidmət sek

Cədvəl 1. Modelin asılı və izahedici faktorlarının adlandırmaları

Təsadüfi deyildir ki, məhşur iqtisadçı alim C.M.Keyns XX əsrin əvvəllərində baş

vermiş dünya iqtisadi böhranından çıxış yolu kimi hökumətin dövlət xərcləri vasitəsi

ilə səmərəli tələbi stimullaşdırmasını çıxış yolu kimi göstərmiş və bunun biznes

mühitinin aktivləşməsinə təsirini əsaslandırmışdır [2, 3]. Modelə daxil edilən asılı

və izahedici faktorlar Cədvəl 1-də göstərildiyi kimi adlandırılıb.

2009-cu ilin may ayından etibarən aylıq olaraq xidmət sektorunun BŞİ-si (BSİ)

hesablanmışdır və bu indeks vasitəsi ilə biznes şəraitinə yuxarıda göstərilən faktor-

ların    bir  neçəsindən,  konkret  olaraq  mənfəət  vergisi  (MVD)  [3,  4],  büdcə  xər-

clərindən (BX) [5] asılı bir faktor kimi baxılmışdır. Biznes şəraiti dedikdə biznes

subyektlərinin fəaliyyətlərini daha səmərəli qurmaları üçün istər qanunvericilik

baxımından, istər dövlətin dolayı iqtisadi təsirləri baxımından, istərsə də onların

bazara çıxardıqları məhsulların reallaşa bilmə qabiliyyəti baxımından formalaşmış

bir mühit başa düşülməlidir.

Deməli, dövlət makroiqtisadi siyasət vasitəsi ilə biznes şəraitini bu və ya digər

istiqamətdə dəyişməklə ümumi iqtisadi inkişafa nail ola bilər. Biznes şəraitinin şəf-

faflaşması və münbitləşməsi təbii ki, biznes subyektlərinin mənfəətini artırmaqla

dolayısı ilə dövlət gəlirlərinin də artmasına səbəb olur ki, bu da təkrar bölgü vasitəsi

ilə yenə də biznes mühitinə qayıdır.

BŞİ

Biznes Şəraiti İndeksi

BX

Büdcə xərcləri

MVD

Mənfəət vergisinin dərəcəsi

AZƏRBAYCANIN VERGİ JURNALI. 4/2012.

149

---