|
İşğalın başlanması türk tarixçilərinin əsərlərində
Azərbaycanla bağlı çoxsaylı tarixi araşdırmaların müəllifi olan Mehmet Saray,
öz əsərlərində XVIII əsrin sonunda Azərbaycanda mövcud olmuş xanlıqlar sistemindən,
Qacarların ölkəni birlədirmək uğrunda apardığı mübarizədən,Rusiya və Osmanlıların
maraqlarından və eləcə də çar Rusiyası tərəfindən Şimali Azərbaycanın işğal
olunmasından geniş şəkildə bəhs etmişdir. Müəllifin yeni nəşr olunan “Yeni Türk
Cumhuriyetleri Tarihi” əsərində sadalanan fikirlər öz əksini tapmışdır.
4
. Müəllifin
Azərbaycan tarixi problemlərinin araşdırılmasına həsr etdiyi digər kitabı olan
“Azerbaycan Türkleri Tarihi” əsərində də vətənimizin xanlıqlar dövrü tarixi məsələləri,
onların Rusiya tərəfindən işğalı geniş şəkildə işıqlandırılmış, bu barədə ilkin
qaynaqların verdiyi bilgiləri türk oxucusuna çatdırmışdır.
5
“Rus İşğalı Devrinde Osmanlı
Devleti ile Türkistan Hanlıkları Arasındakı Siyasi Münasebetler (1775-1875)”
6
adlı
araşdırmasında M.Saray bir tərəfdən müsəlman dünyasının lideri Osmanlı dövlətinin
Orta Asiyadakı müsəlman-türk xanlıqları və Azərbaycanla bağlı yeritdiyi siyasətini
1
Osmanlı Devleti ile Azerbaycan Türk Hanlıkları Arasındakı Münasebetlere Dair Arşiv Belgeleri
(Karabağ-Şuşa, Nahçıvan, Bakü, Gence, Şirvan, Şeki, Revan, Kuba, Hoy) 1578-1914, Ankara:
T.C.Başbakanlik Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları,
1993.
2
Osmanlı Belgelerinde Azerbaycan, İstanbul
:
Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB)Yayınları, 2015.
3
Osmanli Belgelerinde Karabağ, İstanbul: T.C.Başbakanlik Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı
Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, 2009.
4
Mehmet Saray. Yeni Türk Cumhuriyetleri Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2014.
5
Mehmet Saray. Azerbaycan Türkleri Tarihi, İstanbul: İstanbul Matbaası, 1993.
6
Mehmet Saray. Rus İşğali Devrinde Osmanlı Devleti İle Türkistan Hanlıkları Arasınadaki Siyasi
Münasebetler (1775-1875), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1994
.
| 
