Xulosa Ingliz va o`zbek tillarida fe`l


Ex: 1) They offered the butter a reward



Yüklə 281,5 Kb.
səhifə11/18
tarix19.06.2023
ölçüsü281,5 Kb.
#132672
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   18
Ingliz va o`zbek tillarida fe`l

Ex: 1) They offered the butter a reward.
Reward – so`zi What? Savoliga javob bo`ladi. Bunga sabab vositasiz to`ldiruvchining o`timli fe`l bilan mustahkam aloqadorligidir.
Paradigmatic potensial o`timli o`timsizlikning o`zgarishi va nisbat kategoriyasining yasalishi jarayonida sodir bo`ladi. Yasalish uslubiga ko`ra paradigmatik potensialni morfologik va leksik, morfologik potensiallarga bo`lishi mumkin.
O`timli o`timsizlik kategoriyasining yasalishini paradigmatik potensiali nisbat kategoriyasi va nisbat ma`nolari yasalishining asosiy usullariga bog`liq. Nisbat markerlari bir vaqtning o`zida o`timli, o`timsizlikni hosil qilishi mumkin. Shuning uchun bu usul perederial yoki grammatik usul deb ataladi. Boshqa turkey tillar qatori hozirgi o`zbek tilida ham nisbat yasovchi suffikslar o`timli – o`timsizlikni o`zgartira oladi.
Masalan: Majhullik suffiksi L-N hamda ularning fonetik variantlari o`zlik va birgalik nisbat suffikslari –n, - sh, hamda ularning fonetik variantlari fe`llarning o`timli –o`timsizlik formasini yasaydi.

  1. Bo`yamoq – bo`linmoq

  2. O`tmoq – o`tishmoq

  3. Azoblamoq - azoblanmoq

  4. Aytmoq – aytishmoq

Masalan: 1) Ular uyni yuvib, karovatlarni sarishtalab, bo`lgach, yuvinishib, taranishib, ozoda kiyimlarini kiyib sinfga keldilar.
Ingliz tili sistemasida o`timli-o`timsizlik muhim ahamiyatga ega. Avvalo fe`lning o`timli va o`timsizlik hususiyatiga bog`liq bo`lsa, otning subyekt va obyekt funksiya bajarilishi ham shunga bog`liq. Hozirgi ingliz tilida o`zlilik, birgalilik, umumiylik, kauzativlik kabi nisbat ma`nolarini ifoda etuvchi maxsus nisbat formalari yo`q. Buning ustiga fe`l bilan birikadigan otlarningyo`naltirilgan va yo`naltirilmagan yangi morfologik jihatdan aniqlanmagan. Nisbat ma`nolarini ifoda etish usullari va nisbat konfigiuratsiyasining yasalishi fe`lni o`timli-o`timsiz funksiya bajarishga ikki hissa bog`liq bo`lib qoladi chunki o`timli-o`timsizlik so`zning biror formasini emas balki umuman tasvirlaydi. O`zbek tilida ham o`timsizlik fe`l birikmalari vositasida ifodalanishi mumkin.

Yüklə 281,5 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   18




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin