Xxxix fəsil Təbiətşünaslıq elmləri Ümumi hissə a Təbiətşünaslıq təhsilinin əhəmiyyəti

Proqramın məzmunu

Mexaniki iş, iş vahidi. Müsbət, sıfırlı və mənfi iş.

Güc, güc vahidi, mexaniki enerji, kinetik və potensial enerji (cismin və yer kürəsinin qarşılıqlı təsiri).

Ağırlıq mərkəzi, cisimlərin tarazlığı (dayanıqlı, dayanıqsız, fərqsiz).

Ling. Mexanikanın qızıl qaydası. Güc anı, sadə mexanizmlər. F.i.ə .

İki cür elektrik yükü. Yükün vahidi, elektroskop (elektrometr), elektrik sahəsi, elektrik sahəsinin güc dairəsi, elektrostatik induksiya. Yüklənmiş cismin qarşılıqlı təsiri.

Elektrik cərəyanı. Elektrik ötürücüləri və izolyatorlar. Cərəyanın gücü, gərginliyi, ötürücü müqaviməti, onların vahidləri. Ampermetr və voltmetr. Onların cərəyana qoşulması qaydaları.

Dairə sahəsi üçün Om qanunu. Rezistorun müqavimətini müəyyənləşdirmək üçün Om qanunundan istifadə etmək. Ötürücülərin paralel və ardıcıl qoşulması. Elektrik sxemləri;

Cərəyanın işi və gücü. Coul-Lens qanunu.

Maqnit sahəsi, dairəvi cərəyanlı keçirmə və cərəyanlı blokun maqnit sahəsi, sahənin güc dairələri, cərəyanın maqnit təsirləri.

Maddələrin istidən genişlənməsi, su anomaliyası. Cisimlərin daxili (istilik) enerjisi. İstilik ötürmə və onun növləri. Briz. Parnik effekti. İstiliyin miqdarı, xüsusi istilik tutumu. Cismin istilik tutumu. Kalorimetr. İstilik balansının bərabərliyi. Bərklik - ərimək. Buxarlanmaq-kondensasiya, sublimasiya, qaynama, qaynama temperaturu.

Suyun səthində durmaq, kapilyar hadisələr.

Ərimə və buxarlanma üçün xüsusi istilik. ərimə və buxarlanma üçün zəruri istiliyin miqdarı. Yanma istiliyi, istilik mühərrikləri (daxili yanma mühərriki, turbin), onların f.i.ə.

Mexaniki, işıq, istilik, elektrik enerjiləri. Enerjinin çevrilməsi.

Şamın və istiliyin təbii və süni mənbələri. Enerjinin bərpa olunan və bərpaolunmayan mənbələri.