Xxxv fəsil İctimai elmlərdə fənn proqramları Ümumi hissə a Giriş

Coğrafiya

Bu pillədə şagird dünya ölkələrinin əsas xüsusiyyətlərini, onlarda cərəyan edən müxtəlif prosesləri və hadisələri öyrənəcəkdir; təbiəti qorumanın və ümumiyyətlə, sabit inkişaf problemlərini, bu məsələlərə münasibətdə alternativ yanaşmaları, onların həllinin mümkün yollarını, qlobal problemlərin coğrafi xüsusiyyətlərini müzakirə və təhlil edəcək; bilik və təcrübə ilə təchiz olunmuş hər bir insanın və cəmiyyətin ətraf mühitin sağlamlaşdırılmasına, onun davamlılığının qorunub-saxlanmasına necə böyük xidmət göstərə biləcəyini dərk edəcəkdir.

Orta pilləni başa çatdırdıqdan sonra şagird ətraf mühitdə baş verən hadisələri müşahidə etmək əsasında əhalinin əsas tələbatlarını və problemlərini müəyyənləşdirməyi bacarmalı və problemlərin həlli yollarını tədqiq etməyi və bu barədə mülahizə yürütməyi bacarmalıdır. Coğrafi tədqiqatı planlaşdırmağı, tədqiqat keçirməyi və onun nəticəsini həm yazılı, həm də şifahi şəkildə təsvir etməyi bacarmalıdır; tədqiqat prosesində vizual material (xəritə və ya başqa coğrafi vasitələr) yaratmalıdır.

___________________

⁴. Məcburidir ki, tarixi dövrü dərk etmə qabiliyyətinin formalaşdırılması ibtidai və baza məktəbi pilləsində başlansın.

⁵Bu məqsədə nail olmaq üçün şagirdin dərslikdən başqa müxtəlif tarixi materiala əli çatması zəruridir.

⁶ Şagird başa düşməlidir ki, şəxsiyyətin azad iradəsi və seçim etmək qabiliyyəti vardır. O, dərk etməlidir ki, tarix başqa yollada inkişaf edə bilərdi. Bu halda onda belə bir təəssürat yaranmamalıdır ki, gələcək əvvəlcədən müəyyənləşdirilmişdir və şəxsiyyətin hərəkətinin və onun etdiyi seçimin əhəmiyyəti yoxdur.

Mülki təhsil

Bu pillədə mülki təhsil şagirdə siyasi, hüquqi və iqtisadi elmlərin əsaslarına yiyələnmək imkanı verəcək; sosial, əxlaq, vətəndaş məsuliyyətini dərk etmək və ictimai həyatda iştirak etmək üçün zəruri kompetensiyaların inkişaf etdirilməsində ona kömək göstərəcəkdir.

Mülki təhsilin məcburi və seçimli fənləri şagirdə şəxsi inkişafın, identikliyin elə bir yeni amillərinin dərk olunmasında kömək göstərəcəkdir ki, bunlar aşağıdakılardan ibarətdir: özünün və başqasının şəxsi xüsusiyyətlərinin təhlili; özünün və başqalarının ləyaqətlərinin və nöqsanlarının təhlili; cəmiyyətdə özünün yeri və əhəmiyyətinin müəyyənləşdirilməsi; özünün gələcəyinin planlaşdırılması; mən-in və bizim-in maraqlarının nəzərə alınması ilə müstəqil qərarların qəbul olunması; identikliyə nail olmağın əhəmiyyətli pillələrindən biri kimi peşənin və onun seçilməsi üçün konkret addımların atılması;rəqabət qabiliyyətliliyi, müstəqillik, qərarların qəbul olunması, dəyər kimi seçim azadlığı və onun inkişafına qayğı;

Mülki təhsil şagirdə kömək göstərəcəkdir: müasir dünyada sabit inkişaf prosesində öz rolunu görməkdə və müvafiq addımların atılmasında; iqtisadi düşüncəyə və onun əhəmiyyətinin dərk edilməsində sabit inkişaf kontekstində; intermədəni savadlılıqda və qarşılıqlı münasibətlərdə; ictimai təhlükəsizliyin əhəmiyyətində və onda özünün rolunun dərk edilməsində; ictimai fəaliyyətin əhəmiyyətinin dərkində və yerinə yetirilməsində; sağlam həyat qaydasının əhəmiyyətinin başa düşülməsində fərdi və ictimai səviyyədə. Ona əməl etməyin müvafiq addımlarının atılmasında; dəyərin və sabit inkişafın ölçüsü kimi peşəkarlığın müəyyənləşdirilməsində onun əhəmiyyətinin təyinatında; əməkdaşlıq mədəniyyətinin inkişafında; iqtisadi, siyasi, sosial mənafelərin, münaqişələrin və onların nizama salınması mexanizmlərinin əsaslarının öyrənilməsində rolundan.

Orta pillədə mülki təhsilin təyinatı şagirdə aşağıdakı köməyi göstərməkdən ibarətdir: Gürcüstanı çoxmillətli ölkə kimi dərk etmək; özünü Gürcüstanın vətəndaşı kimi dərk etmək; vətəndaşlıqla şərtlənən hüquqlara, vəzifələrə və məsuliyyətlərə əməl etmək/yerinə yetirmək üçün konkret hərəkətlərin həyata keçirilməsində; vətəndaş cəmiyyəti üçün özünün və başqasının hüquqlarını qorumağın əhəmiyyətinin başa düşülməsi və həyata keçirilməsi.