Mövzu Ümumi makroiqtisadi tarazlıq və onun səmərəliliyi

Mövzu 7.Ümumi makroiqtisadi tarazlıq və onun səmərəliliyi

7.1.Makroiqtisadi tarazlığın mahiyyəti və ən mühüm nəzəriyyələri

7.2. Milli iqtisadiyyatın səmərəliliyi və maksimum iqtisadi səmərəlilik konsepsiyası
7.3. İstehlak və yığım, istehlak və yığıma orta və son hədd meylliyi
7.4.İstehlak və yığım qrafiklərinin yerdəyişməsinə təsir edən amillər
7.5.İnvestisiya xərcləri və investisiya tələbi
7.6. Makroiqtisadi modelin sadə keynsçi modeli

Mövzunun tədrisinin məqsədi. Makroiqtisadi tarazlığın mahiyyəti və ilkin şərtlərini açıqlamaqla, neoklassik və .Keynsçi modellərin təsir mexanizmlərini, əsas xüsusiyyətlərini öyrənmək.

Mövzunun təlim nəticəsi:
1.Makroiqtisadi tarazləğın ma­hiy­yəti və ən mühüm nə­zəriy­yələrini bilmək.
2.Milli iqtisadiyyatın səmərəliliyi və maksimum iqtisadi sə­mə­rəlilik konsepsiyalarını fərq­lən­dirmək.
3. İstehlak və yığım, istehlak və yığıma orta, son hədd meylliyi an­layışlarını bilmək.
4.İstehlak və yığım qrafiklərinin yerdəyişməsinə təsir edən amil­ləri şərh etmə bacarığı.
5. İnvestisiya xərcləri və in­ves­ti­si­ya tələbi əsasında sadə mak­ro­iqtisadi keynsçi modelin şərhini bacarmaq.
7.1.Makroiqtisadi tarazlığın mahiyyəti və ən mühüm nəzəriyyələri.
Makroiqtisadi tarazlıq dedikdə iqtisadi ehtiyatlarla cəmiyyətin tələbatı arasındakı (dəyər ifadəsində) uyğunluq nəzərdə tutulur. Cəmiyyətin tələbatı isə sonsuzdur və o, istehsal imkanlarına nisbətən daha sürətlə artır. Ona görə də tarazlığa ya tələbatın məhdudlaşdırılması (tə­ləbat bazarda özünü tədiyə qabiliyyətli tələb kimi göstərir), ya da isteh­sal prosesinə cəlb olunan iqtisadi ehtiyatların artırılması yolu ilə nail olunur.
Tarazlığa nail olunmasında qiymətlər xüsusi rol oynayır. Qiy­mət­lərin qalxıb – enməsi nəticəsində tələblə təklif arasında tarazlıq, on­ların kəsişmə nöqtəsində isə tarazlıq qiymətləri əmələ gəlir. Qiymətlər həm ayrı-ayrı əmtəələr üzrə, həm də mikro və makroiqtisadi səviyyədə ümumi tələblə təklifin tarazlaşması yolu ilə bütün iqtisadiyyat miqya­sında formalaşır. Lakin mikro və makroiqtisadi səviyyədə tarazlığın tə­min olunması şərtləri bir-birindən fərqlənir. Makroiqtisadi səviyyədə ta­razlığın formalaşması prosesi daha mürəkkəb və ziddiyyət­lidir.
Tarazlığın təmin olunmasında həm istehsalçı, həm də istehlak­çıların fəaliyyəti mühüm rol oynayır. Belə ki, bazar iqtisadi sistemində istehlakçılar əldə etdikləri əmtəələrin faydalılığını daim artırmağa, yəni əmtəələrin son faydalılığını sərf etdikləri vəsaitin hər vahidi ilə bərabər­ləş­dirməyə çalışırlar. Istehlakçılar da eynilə belə hərəkət edirlər.