Xxxv fəsil İctimai elmlərdə fənn proqramları Ümumi hissə a Giriş

q) İctimai elmlərin müxtəlif pillələrdə tədrisi

İbtidai pillə

Məktəbin ibtidai pilləsində elmlərin müstəqil tədrisi V sinifdən başlanır. Şagirdlər 2 il ərzində” Bizim Gürcüstan “kursunu öyrənəcəklər. Bu fənn üçün tövsiyə olunmuş tədris yükü hər il 3 həftəlik saatla müəyyənləşdirilib.

“Bizim Gürcüstan” 2 illik tədris kursu şagirdə öz ölkəsini hər tərəfli görməsinə, ona qarşı məhəbbətin dərinləşməsinə yardım edir.

Bu yaşda şagirdlər dərk etməlidirlər ki, onlar cəmiyyətin başqa üzvləri kimi bu cəmiyyətin vətəndaşlarıdırlar. Onlar anlamalıdırlar ki ,Gürcüstan vətəndaşlarını ümumi mühit, keçmiş ,indiki zaman və gələcək birləşdirilir və bugünkü Gürcüstan bir dövlət kimi onların birliyinə əsaslanır.

Kurs çərçivəsində V sinifdən uşaq: tarixi məsələlərin öyrənilməsinə, coğrafi əsaslara və mühüm metodlara yiyələnməyə -müxtəlif tarixi –coğrafi məlumatların təsvirinin qrafiki vasitələrindən (xəritə, qlobus, cədvəl, diaqram, qrafika, foto, sxematik rəsm və s.) istifadəyə başlayır, vətəndaş cəmiyyəti üçün xarakterik olan prinsiplərlə tanış olur.

Tədris kursunun mərkəzində insan, bilavasitə onun ətrafında mövcud aləm dayanır. Başlanğıc pillənin bu mərhələsində şagird öz ölkəsi, onun bölgələri ,yerləri ilə tanış olur ki, bunlarla da keçmişdə baş vermiş müxtəlif maraqlı hadisələr ,şəxsiyyətlər və mədəniyyət abidələri əlaqəlidirlər. Bu, şagirdin keçmişinə qarşı marağını artıracaq və gənclərdə fərqli pərakəndə məlumatların bütöv şəkildə dərki-analizini asanlaşdıracaq. Yaş xüsusiyyətlərinə əsaslanaraq müxtəlif vacib anlayışların müəyyənləşdirilməsinə başlanır ki, bu da növbəti pillədə şagirdin yaddaşında onun Vətəni anlayışı kimi aydın şəkildə bütövləşəcək. Yuxarıda sadalananların hər biri diyarşünaslıq prinsipindən istifadə edilməklə tədris edilir.

Diyarşünaslıq prinsipi əsasında Vətənin tarixi və coğrafiyasının öyrənilməsi ilə uşaqlar öyrənəcəklər ki, Gürcüstanın əsas özünəməxsusluqlarından biri onun təbii, etnik, dini və mədəni rəngarəngliyidir.

V-VI siniflərdə şagirdlər Gürcüstan tarixinin əhəmiyyətli məsələləri ilə tanış olacaqlar. Müəllimin köməyi ilə uşaqlar müxtəlif sosial, iqtisadi, siyasi, mədəni tərəflərdən Gürcüstanın keçmişi və müasir dövrünü əlaqələndirməyi bacarmalıdırlar. İnformasiya əldə etmək üçün onlara müxtəlif növ mənbələr göstərməliyik ki, bu da bu yaş üçün müvafiq dərin mülahizə və giriş imkanlarını verəcək. Nəticədə şagirdlər onu da aşkar edəcəklər ki, keçmişi müxtəlif perspektivlərdən görə və dərk edə bilərlər.

Şagird özünün yaşayış məkanını, Gürcüstanın diqqətəlayiq yerlərini, onun rəngarəng mədəniyyətini, təbii şəraitini, təbii resursların və iqtisadiyyatın yayılmış sahələrini tanımalıdır.

Şagirdlər keçmişin bu günə və ətraf mühitin insanların qərarlarına hansı təsir göstərdiyini, insanların əvvəl necə yaşadıqları, necə qərar qəbul etdikləri, əməklə necə məşğul olduqları və müharibə etdikləri, hansı məişət özünəməxsusluqlarının xarakterik olması və s. ilə tanış olurlar. Bu informasiyaya malik olmaqla birlikdə gənclərdə zamanı duymaq hissi inkişaf edir. Onlar tədricən mühüm tarixi və ya coğrafi hadisələri xronoloji çərçivəyə sala bilərlər.

Onlar insanların təcrübəsinin rəngarəngliyini açıq-aşkar görəcəklər. Şagirdlər artıq bildiklərini və yaxud yenicə bir şəxsiyyət, vətəndaş, eləcə də cəmiyyətin üzvü kimi özləri haqqında öyrəndiklərini analiz edirlər.

Şagirdlər xalqın və dövlətin nə olduğunu, dövlətin zaman və məkanda necə qurulması, onun gənclərin ətrafındakı mühitdə , onların gündəlik həyatlarında necə təqdim olunması barədə mülahizə yürütməlidirlər. Şagirdlər aşağıda verilmiş əsas termin və anlayışları öyrənməlidirlər:

1.