Яли Камали архивиндяки «Короьлу» дастанынын

Nəticə

Əlavə (mətnlər)

BİRİNCİ SÖZ

Azərbaycanlı türklərin ədəbiyyatı tarixi bu vaxta qədər bü­tün təkamül xətləri nəzərə alınaraq metodik bir təhlilə məruz qal­mamışdır. Ləhcəmizin genişliyi nisbətində ümumi tədqiqlər ya­pıl­madığı kimi müqayisəli üsullara istinad etmədən nəşr olunan mətn-“texte” və materiallar da kafi miqdardə bulunmuyor. Böyle bir vəziyyət qarşısında tam bir tərkibi əsər vücuda gətirmənin qo­lay olmadığı hər kəscə düşünülə bilir. Bunun üçün təqdim olunan əsəri məmləkətimizdə yapılan ədəbi əməliyyələr gözilə ölçmək icab edər.

Böylə çuraq bir sahədə çalışmanın güclülüyünü biz mühiti­mi­zin verdigi cəsarətlə göstərməğə çalışdıq. Bu cəsarəti isə mar­ksiz­min Azərbaycanda təsisindən sonra inkişaf edən istehsal qüv­vələri sayəsində qurulan yeni mədəniyyətə borcluyuz. Bu mədə­niyyətə xidmət məqsədilədir ki, bu əsər meydana çıxdı. Bununla Azərbaycan proletariatının qurmaqda olduğu mədəniyyət binası­na verilən bir ovuc mahiyyətində xidmət edə bilmiş olursaq nə mutlu...
Azərbaycanlıların ədəbiyyatı tarixisinin böylə başlı-başına bir mövzu olaraq tədqiq edildigi qərib görünə bilir. Fəqət bir az səmimi düşünülüncə ortada bir ğərabət qalmaz. Türk ədəbiyyatı tarixinin bir silsilə halında tədqiq edilməsinin lazım olduğunu qəbul edənlərdəniz. Bununla bərabər türk ədəbiyyatını müxtəlif dövrlərə, müxtəlif ləhcələrə ayırıb da – ümumi təkamül xəttini buraxmadan tədqiq etmənin daha qolay bir yol olduğu qənaətin­dəyiz. Bu gün istişraq aləmində yalnız bir ləhcənin ədəbi məhsul­ları ilə, hətta bir dilin müəyyən bir dövrünün tədqiqi ilə məşğul olan mütəxəssislər də yox degil. Ləhcəmizin hakim olduğu dai­rənin böyüklügü də düşünüləcək olursa, Azərbaycan türklərinin mənsub olduğu camiənin ədəbiyyatı, dili, sənəti, etnoqrafiyası, musiqisi və nəqş tarixinin əlaqədar olduğu başqa türk ləhcələri məhsullarının ümumi gedişi nəzərə alınan şəraitlə tədqiq edilmə­sində bir bəs qalmaz. Bilxassə ki, bu türk zümrəsi bu gün ayrıca mütəşəkkil bir dövlətə malikdir.
Biz əsərimizi öz xalqımız üçün yazdıq.
İşçi – kəndli sinfinin səviyyəsini daima nəzərə alaraq təhlil üsuluna çox əhəmiyyət verdik. Bunun üçün təhlillərimizi də əcə­mi dərəcədə xalqlaşdırmağa qeyrət etdik.
Tədqiqlərimizdə tənqidi və ciddi – dialactugue sistemə də ria­yət edilərək ədəbiyyatımıza yer-yer təmas edən nəşriyyat, mətn­lər və tədqiqlər ilə qarşılaşdırılmışdır. Bununla şəxsi ehtira­sı­mızı söndürmək üçün kimsəyə hücum etmək qayəsi ağlımızdan belə keçməz; məqsədimiz kütlənin özünü də mühakiməyə sövq etməkdir.
Kitabımızda ənfəs – hökmlərdən mümkün olduğu qədər sa­qınmağa çalışdıq. Türkoloji sahəsində daha gənc olduğumuzu dərk edərək tədqiqat əsnasında bilxassə mətnlər ilə elmi hüviy­yətlərini isbat etmiş səlahiyyətdar müstəşrəq və türkoloqların ədə­biyyat və etnolojimizə aid vaqe olan tədqiqlərinə də çox əhə­miyyət verildi.
Ədəbiyyatımız sahəsində tədqiqi qolaylaşdırmaq üçün kitab­xanalarımızda mövcud olmayan, yaxud az bulunan mətnləri, kita­bımızın sonuna ayrıca bir əlavə şəklində dərc ediyoruz. Hər cildin sonundakı əlavə ancaq o cildin bəhs etdigi dövrlərə aid məh­sullardır.
Azərbaycanda türkoloji həyatı yeni başladığından bu gün istədiyimiz materiallar əlimizdə bulunmuyor. Bu cəhətdən kitabın ehtiva etdigi əskiklik, ancaq zaman keçdikcə bulunacaq yeni və­siqələrlə itmam edilə biləcəkdir. Əsərimizin qüsurunu göstərənlər və yeni material əlavə edənlər, bizə yapacaqları eyilikdən çox, inqilabi Azərbaycan mədəniyyətinə xidmət etmiş olacaqdır.