Yalliglanishga qarshi dorilar

Tolypocladiumin flatum Gams va Cylindrocaponlucidum Booth (sandimmun) nomli zambrug‘lar 
maxsulotidir. Antigen bilan induksiyalanganT-limfotsitlarning differensiyalanishining erta 
bosqichini susaytiradi,ularni faollashishini bloklaydi. T-xelperlarga juda kuchli susaytiruvchi 
ta’sir ko‘rsatadi. Interlekinlar (IL-2), γ-interferonni hosil bo‘lishini kamaytiradi. Ovqat hazm 
traktidan siklosporinni sekin va chala so‘riladi. t
1/2
=20-40c. Dori vositaning ko‘p qismi jigarda 
metabolizmga uchraydi va asosan safro tarkibida va 10% buyrak orqali ajraladi. Sitotoksik 
vositalardan siklosporining axamiyatli farqi,qon hosil bo‘lishiga susaytiruvchi ta’sirining 
kuchsizligidir . Ammo u nefrotoksik ta’sirga ega va jigar funksiyasini buzishi mumkin. A’zo va 
to‘qimalarni o‘tkazishda qo‘llaniladi. Autoimmun xastaliklarda xam qo‘llanishi mumkin. Dori 
vosita ichiladi 
va tomirga kiritiladi. 
Tasiri bo‘yicha siklosporinga takrolimus (FK-506, prograf) dori vositai yaqin. 
Streptomyces tsukubaensis maxsuloti. Makrolidlar guruxidagi antibiotiklarga mansub. 
Takrolimus T-limfotsitlarni faollashuvini susaytiradi va interleykin-2 ni ishlab chiqarilishini 
kamaytiradi. Siklosporinga nisbatan ancha (taxminan 100 marta ) faolroq. A’zolarni 
transplantatsiyasida qo‘llaniladi. Enteral va tomirga kiritildi. Nefrotoksiklik, neyrotoksinlik 
xossasiga ega, gipertenziya, dispepsik buzilishlar,giperglikemiya va boshqa noxush ta’sirlarni 
rivojlantiradi.
Sitotoksik 
moddalarga 
alkillovchi 
vositalar 
(siklofasfan), 
antimetobalitlar 
(azotioprin, metotreksat, merkaptopurin), ba’zi antibiotiklar (masalan daktinomitsin ) va 
boshqalar mansub. Sitotoksik dori vositalarning immunodepressiv ta’siri, chamasi ularni immun 
javobning proleferativ fazasini susaytirishga olib keluvchi immunotsitlarni bo‘linishiga 
susaytiruvchi ta’siri bilan bog‘liq bo‘lsa kerak.
Immunitetni keskin susaytirish uchun ko‘pincha azatrioprin (imuran) xam qo‘llaniladi. 
Tuzilishi va ta’siri bo‘yicha umerkaltonuringa o‘xshash , ammo azotioprinda immunodepresiv 
ta’sir ustinlik qiladi va u nisbatan kamroq sitotoksiklik ta’siriga ega. Organizmda undan δ-
merkoptopurin hosil bo‘ladi. U esa boshqa metobalitlarga aylanadi. T-limfotsitlar 
proleferasiyasini erta bosqichlariga sitotaksik ta’sir ko‘rsatadi. B-limfotsitlarga kamroq darajada 
ta’sir etadi. Purinlar sintezini ingibitsiyalaydi. Me’da-ichak traktidan yaxshi so‘riladi. Azotioprin 
va uning metabolitlari buyrak orqali ajraladi. Azotioprinning zaharli ta’sirining asosiy 
ko‘rinishlari bu suyak iligininig funksiyasining susayishi va leykopeniyari vojlanishidir. 
Anemiya trombositopeniya, qon ketishini kuchayishi, ko‘ngil aynish, qayt qilish, diareya ba’zan 
jigar disfunksiyasi va sariqlik rivojlanishi mumkin. Uni autoimmun xastaliklarda (revmatoid 
poliartritda, qizilbo‘richa va boshqalar) va rezerv dori vositalar sifatida a’zolarni 
transplantatsiyasida qo‘llaniladi. Siklofosfan azotiopringa o‘xshash ko‘rsatmalar bo‘yicha 
qo‘llaniladi. 
2. To‘qimalar jaroxatini kamaytiruvchi vositalar. Allergiya jarayonning bu davri aseptik 
yallig‘lanish rivojlanishi bilan xarakterlanganligi uchun bu xolatda steroid va nosteroid 
tuzilishga ega bo‘lgan yallig‘lanishga qarshi vositalar qo‘llaniladi. Ushbu bo‘limda asosiy diqqat 
gistamin antoganistlariga ( antigistamin dori vositalariga) qaratilgan, chunki qayd etilgan 
moddalarning farmakologiyasi aloxida bo‘limlar mavzusi xisoblanadi.