Yanvarın 7-də atu-nun rektoru, millət vəkili, akademik Əhliman

Dəqiqlik ömrü 

uzatmaq üçün ən 

yaxşı vasitədir

u

 

 

Bir çox insanlar qışı, soyuq havanı, qarı 

xoşlayır. Lakin digərlərinə soyuq hava 

heç bir sevinc gətirmir.

Söhbət soyuğa qarşı allergiyası olan insanlardan ge-

dir. Bu insanların bir çox hissəsi öz vəziyyətlərində 

olan dəyişiklikləri allergiya ilə əlaqələndirmir və bu  

dəyişiklikləri digər pozulmalarla izah edir. Nəticədə onlar 

uzun müddət ərzində həkimləri «gəzir», lazım olmayan 

müalicələr alırlar.

Soyuq tibbi elmində yalnız bu yaxınlarda allergen kimi 

qəbul olunmağa başladı. Soyuğa qarşı olan allergiyanı 

həkimlər daha tez-tez hallarda allergiya yox, «psevdo-

allergiya» adlandırırlar. Adətən «allergen» dedikdə biz 

müxtəlif maddələri (toz, yun, heyvanların tükü, bitkilərin 

tozcuqları, bəzi qidalar və s.) nəzərdə tuturuq. Lakin 

soyuq «maddə» deyil. Onda niyə soyuq allergik reaksi-

yalara səbəb olur? Həkimlərin fikirinə görə, soyuq insan 

orqanizmində müəyyən prosesləri «qoşur» ki, nəticədə 

allergiyaya bənzər reaksiya inkişaf edir.

Soyuğa qarşı allergiyası olan insanlarda zökəm, burunun 

tutulması, asqırma baş verir. Lakin isti yerdə bu simptom-

lar birdən itir və insan sanki «sağalır». Əgər Siz özünüzdə 

bu kimi simptomları müşahidə etmisinizsə, bu soyuğa 

qarşı allergiya ola bilər.

Bu allergiya növünün digər simptomu insanın dərisində 

inkişaf edən müxtəlif pozulmalardır — dəri səpir, qaşı-

nır, quruyur, qabıq verir, onun üzərində açıq və ya tünd 

qırmızı ləkələr, çatlar əmələ gəlir. Ağır vəziyətlərdə dəri 

ödemləşə bilər. Bu adətən dərinin açıq hissələrində (əllər, 

üz, qulaqlar) baş verir. Bəzən isə dizlərin və budların iç 

hissəsinin dərisi də zədələnir. Bu soyuğun təsirindən inki-

şaf edən dermatitdir.

Belə dermatit kompleks şəkildə müalicə olunmalıdır. 

Müalicə zamanı periferik qan dövranını yaxşılaşdıran 

preparatlar, vitamınlər, antihistamin preparatlar və s. 

istifadə olunur. Agır vəziyyətlərdə həkim müəyyən hormon 

preparatları təyin edə bilər.

Qış aylarında çölə çıxdıqdan əvvəl dərinin açıq 

hissələrinə xüsusi kriokremlər (apteklərdə satılır) çəkmək, 

havaya uyğun 

geyinmək lazım-

dır.

Bəzi insanlar-

da soyuq havada 

dodaqların dərisi 

qızarır, dodaqlar 

çatlayır, qabıq 

verir, dodaqla-

rın qıraqlarında 

yaralar əmələ gəlir. 

Bu da soyuğa 

qarşı allergiyanın 

əlamətidir. Əgər Sizdə belə simptomlar inkişaf edirsə, pro-

filaktik olaraq evdən çıxdıqdan əvvəl dodaqlara gigiyenik 

dodaq boyasını və ya kriokrem çəkin. Vəziyyət ağırlaş-

dıqda həkimə müraciət edin. Lazım olduqda həkim xüsusi 

müalicə təyin edə bilər — vitamin preparatları, antihista-

min preparatlar və s.

Nadir hallarda olsa da soyuq hətta ən ağır allergik 

reaksiyası sayılan anafilaktik şokun səbəbi ola bilər. Bu 

güclü soyuqlama nəticəsində baş verə bilər. İnsanın arterial 

təzyigi kəskin düşür, nəfəsalma çətinləşir, bayılma ola 

bilər. Bu halda lazım olan tibbi yardım göstərilməzsə, 

insan məhv ola bilər.

Soyuğa qarşı allergiyası olan insanlara kriosaunadan 

(arıqlamaq və digər müalicəvi məqsədlərlə istifadə olunan 

prosedura) istifadə etmək olmaz. Əks halda insanda hətta 

anafilaktik şok inkişaf edə bilər.

Bütün digər allergiya növləri kimi soyuğa qarşı allergiya 

insanlarda daha tez-tez hallarda immunitetin zəifləməsi 

zamanı inkişaf edir. Bu səbəbdən profilaktik məqsədilə 

daim immunitetinizi möhkəmləndirin. Bunun üçün 

düzgün qidalanın, kifayət qədər yatın və dincəlin, stres 

vəziyyətlərindən uzaq, idmanla məşğul olun, tez-tez hava-

da olun, orqanizminizdə olan xroniki infeksiya ocaqlarını 

(karies, haymorit və s.) vaxtında və düzgün müalicə edin.

saglamolun.az

u

 

 

Silahlı Qüvvələrin Baş 

Klinik Hospitalına ağır 

miokard infarktı diaq-

nozu ilə daxil olan xəstə Vasif 

Xanışova hospitalın ürək-damar 

mərkəzində təxirəsalınmaz yar-

dım göstərilib. Xəstə hərbi tibb 

müəssisəsinə təxliyə edildikdən 

sonra onun üzərində təcili anjioq-

rafik müayinə və aorta koronar 

şuntlama əməliyyatı icra olunub. 

Xəstənin həyati təhlükəsi ara-

dan qaldırılaraq müalicəsi uğurla 

davam etdirilib və hospitaldan bu 

gün kafi vəziyyətdə evinə bura-

xılıb.

Müdafiə Nazirliyinin mətbuat 

xidmətindən AzərTAc-a bildiriblər 

ki, digər bir xəstə Elman Muradzadə 

isə “hər iki ağciyər arteriyasının 

ağır (massiv) tomboemboliyası və 

sol aşağı ətrafın bütün venalarının 

tamamən trombozu” diaqnozu ilə 

ağır vəziyyətdə hospitalın ürək-

damar mərkəzinə təxliyə olunub.

Xəstəyə ağciyər tromboemboli-

yasında dünyada ən müasir müalicə 

üsulu olan gücləndirilmiş ultrasəs 

dalğaları və selektiv trombolizis pro-

seduru həyata keçirilərək (EKOS) 

ağciyərdəki və aşağı ətrafdakı 

tromblar 18 saat ərzində əridilərək 

uğurlu nəticə əldə edilib.

Müalicəsi uğurla başa çatdırılan 

E.Muradzadə də kafi vəziyyətdə 

evinə yazılıb.

Soyuğa qarşı allergiya

Silahlı  Qüvvələrin  Baş 

Klinik Hospitalında uğurlu 

cərrahiyə  əməliyyatları 

həyata keçirilib

u 

Bu  tərəvəz  nadir  xüsusiyyətlərinə  malikdir. 

Fitonsidlərlə  zəngin  olan  ağ  turp  immuniteti 

möhkəmləndirir, orqanizmin virus və mikroblara qarşı 

davamlılığını artırır.

  

Bu  səbəb-

dən  qış  ay-

larında 

ağ 

turpu  öz  qi-

dalanmanıza 

daha  tez-tez 

daxil 

edin. 

Turpdan  çox 

sadə və eyni 

z a m a n d a 

dadlı  və  fay-

dalı salatlar düzəltmək olar.

Bunun  üçün  sürtgəcdən  keçirilmiş  turp,  kök  və 

xırda  doğranmış  cəfəri  qarışdırılır.  Salata    duz 

və  istiot  (zövqə  görə)  vurulur  və  yaxşı  qarışdırı-

lır.  Daha  sonra  zeytun  yağı  əlavə  olunur  və  salat 

yenə də yaxşı qarışdırılır. Fantaziyanıza görə digər 

ingrediyentlərdən  də  istifadə  edə  bilərsiniz  (xiyar, 

kələm, göbələk, alma və s.), həmçinin salata xama 

da əlavə etmək olar.

Ağ  turp  həmçinin  müxtəlif  vitaminlər  (B  qrupu, 

C, E, PP), mikroelementlər (kalium, kalsium, maq-

nezium,  fosfor,  kükürd,  yod  və  s.),  aminturşular, 

fermentlər və s. faydalı maddələrlə zəngindir.

Öskürək  və  bronxit  xəstəlyi  zamanı  ağ  turpun 

şirəsi  çox  yaxşı  müalicəvi  effekt  verir.  Axşam-

dan  turpun  içini  oyun  və  oyuğa  bal  tökün.  Səhər 

isə  alınmış  şirəni  qəbul  edin.  Bu  şirə  çox  effektli 

bəlğəmgətirici  və  iltihab  əleyhinə  təsir  edir.  Əgər 

sizdə bala allergiya varsa, şəkər tozundan istifadə 

edin.

Ağ  turp  həzm  proseslərini  sürətləndirir,  iştaha-

nı  artırır,  qəbizliklə  mübarizə  edir.  Lakin  mədə-

bağırsaq sistemi ciddi pozulmaları zamanı (xüsusilə 

kəskinləşmə dövründə) turpu qəbul etmək tövsiyə 

edilmir.  Turp  həmçinin  köpə  səbəb  ola  bilər.  Bu 

səbəbdən köpə meyilli olan insanlar bu tərəvəzdən 

süi-istifadə etməməlidir.

Turp ödqovucu və sidikqovucu təsirlərinə malikdir.

Turp mübadilə prosesləri yaxşılaşdırır, qalxanvari 

vəzinin fəaliyyətinə müsbət təsir edir.

Ağ  turp  həmçinin  kosmetologiyada  da  istifadə 

oluna  bilər.  Ağ  turpun  əsasında  olan  maskalar 

üz  dərisini  ağardır,  çillər  və  piqment  ləkələri  ilə 

mübarizə  edir,  dərini  cavanlaşdırır,  daha  elastik 

edir.  Belə  maskaların  bir  variantı:  ağ  turpun  bir 

tikəsi    sürtgəcin  kiçik  gözündən  keçirilir,  üzərinə 

1  xörək  qaşığı  xama  əlavə  olunur,  qarışdırırlır  və 

təmiz üz dərisinə çəkilir. 15 dəqiqədən sonra mas-

kanı  ilıq  su  ilə  yumaq  lazımdır.  (İstifadə  etdikdən 

əvvəl  maskanı  üz  dərisinin  kiçik  hissəsinə  çəkin 

—  qızarma,  qaşınma  və  s.  olmazsa,  istifadə  edə 

bilərsiniz.)

Saçların  tökülməsi  ilə  mübarizədə  ağ  turpun 

şirəsindən istifadə etmək olar. Ağ turpun şirəsi saç 

follikullarını  möhkəmləndirir,  saçların  uzanmasını 

stimullaşdırır.

İspanaq çox 

yeyilən tərəvəzlər 

sırasında yer alır. 

Bəs ispanağın fay-

daları nələrdir?

Dəmir, maqnezi-

um, fosfor, yod mi-

neralları və protein 

baxımından zəngin 

olan ispanaq həm 

də A, C, E və B qrup vitaminlərinə sahibdir.

Bədənə qüvvət verir, dözümlülüyü artırır.

Qansızlığa faydası var.

Şəkər xəstəliyinə yaxşı təsir edir.

Boğaz və sinə xəstəliklərinə qarşı faydalıdır.

Görmə pozğunluğuna yaxşı təsir edir.

Sinir sisteminə faydalı olub sakitləşdirici təsiri vardır.

Xolesterolu aşağı salır.

Həzmi asanlaşdırır, sidik qovucudur.

Ağ turp

Tərəvəzlərin faydaları

İspanaq

Xalq təbabəti

http://www.amu.edu.az

15 yanvar 2015-ъi ил

Cəfərova Əsmər Vidadi qızına  Azərbaycan Tibb Universiteti  tərəfindən 2010 

–cu ildə cərrahiyə  ixtisası üzrə verilmiş internatura vəsiqəsi itdiyi üçün etibar-

sız sayılır.  

Pediatriya  fakültəsinin V kurs, 568

a

 qrup tələbəsi  Motuxova  Nərmin Ma-

hama  qızının adına verilmiş internatura vəsiqəsi itdiyi üçün etibarsız sayılır. 

Bayramova  Aysel    Zabil  qızına    Azərbaycan  Tibb  Universiteti    tərəfindən 

2007 –ci  ildə verilmiş diplom və nevropatoloq  ixtisası üzrə internatura vəsiqəsi 

itdiyi üçün etibarsız sayılır.

Áàø ðåäàêòîð

ÅËÄÀÐ ÈÑÌÀÉÛË

Ìüÿëëèôëÿðëÿ  ðåäàêñèéàíûí 

ìþâãåéè  üñò-üñòÿ äüøìÿéÿ áèëÿð.

ßëéàçìàëàð  ýåðè  ãàéòàðûëìûð.

Qəzet “Òÿáèá”  ãÿze òè íèí  

êîìïyuòåð ìÿð êÿ zèíäÿ éûğûëûð, 

ñÿùè ôÿ ëÿíèð, “Áÿõòèéàð-4” ÈÊØ-äÿ 

÷àï îëóíóð

.      

Ц Н В А Н Ы М Ы З:

Мярданов гардашлары - 100

2-ъи мяртябя,

тел.: [phone]

[e-mail]

Ëèñåíçèéà Н - 022633

Èíäåêñ -0269

Ñàéû 4000

Ñèôàðèø: 205

Hər yerdən hər şeydən

Fransanın “Soleyla 

Domes” şirkəti fırlanan 

UNO-evlərin (Uçan 

naməlum obyekt) 

layihəsini verib. 

Layihənin müəllifi olan 

arxitektor Patrik Orijinin 

evi doğrudan da uçan 

obyektləri xatırladır.

Evin əsasında dam-

da quraşdırılmış günəş 

panellərinin enerjisi hesabına fırlanan kiçik mexaniki qurğu 

dayanır.

UNO-evlər sferik formada olmaqla taxtadan düzəldilib, 

oda davamlıdır və ekoloji cəhətdən təmizdir.

Evlər həmçinin 5 ballıq küləyə və 8 ballıq zəlzələyə də 

dözür.

Sakinlərin istəklərinə uyğun olaraq evlərini gündən və ya 

kölgədən gizlədə bilmək üçün fırlanan qurğunu hərəkətə 

gətirmələri kifayətdir.

Mütəxəssislər bu layihəni gələcəyin evi adlandırırlar.

Mədəaltı vəzi xərçənginin müalicəsində, çox güman, 

mühüm kəşf edilib: Fransa Milli Sağlamlıq və Tibbi 

Araşdırmalar İnstitutunun (INSERM) bir qrup alimi 

xərçəng hüceyrələrini məhv etmək üçün xüsusi 

dəyişdirilən virusu laboratoriyada və təbii şəraitdə 

sınaqdan keçiriblər. Ekspertlər hesab edirlər ki, nəticələr 

yetərincə inandırıcı olub.

Mədəaltı vəzi xərçənginin müalicəsində, çox güman, 

mühüm kəşf edilib: Fransa Milli Sağlamlıq və Tibbi Araş-

dırmalar İnstitutunun (INSERM) bir qrup alimi xərçəng 

hüceyrələrini məhv etmək üçün xüsusi dəyişdirilən virusu 

laboratoriyada və təbii şəraitdə sınaqdan keçiriblər. 

Ekspertlər hesab edirlər ki, nəticələr yetərincə inandırıcı 

olub.

“Ginnesin Rekordlar Kitabı”nın müəllifləri 2014-cü 

ilin əsas altı nailiyyətini 

açıqlayıblar.

Bu barədə xarici kütləvi 

informasiya vasitələri nəşrin 

rəsmi saytına istinadla xəbər 

verirlər. Siyahıya Rusiya, 

Portuqaliya, Fransa, ABŞ 

və Yaponiya sakinlərinin 

rekordları daxil edilib.

Əsas rekordçular sıra-

sında butulka qapaqlarından çəllək formasında nəhəng 

mozaika düzəldən Rusiya və Fransa vətəndaşlarının 

komandaları yer alıb. Kompozisiya 150 kvadratmetr sahəni 

əhatə edir. Onun hazırlanması üçün 285 min qapaq və 

270 kiloqram yapışqan lazım olub. “Nəhəng çəllək” adlı 

mozaikada qədim yunan allahları, Sankt-Peterburq və 

Bordo şəhərlərinin görüntüləri əks edilib. Bu iş 2014-cü ilin 

yayında Fransanın sahil şəhərində nümayiş olunub.

Rekordçuların sırasına ümumilikdə 41 gündə 7 mara-

fon etmiş Portuqaliya sakini Mariya Konseykao və iplə 

23,78 saniyəyə 100 dəfə tullanmış amerikalı Piter Nestler 

də daxildir. Bundan başqa, “Ginnesin Rekordlar Kitabı” 

Dallas stadionunda Filippinin tiniklinq ayin rəqslərini birgə 

oynayan 344 nəfəri də qeyd edib. Siyahıya Yaponiyadan 

iki nailiyyət – dağların təsvir edildiyi və lobyalardan ibarət 

nəhəng mozaikanın olduğu taxta stend - fotoçəkiliş üçün 

dünyada ən böyük fon daxil edilib.

Bu nailiyyətlərin siyahısı “Ginnesin Rekordlar Kitabı”nın 

saytında səsvermənin nəticələrinə əsasən hazırlanıb. Say-

tın ziyarətçiləri sadalanan altı rekordun müəllifləri sırasın-

dan birini qalib seçəcəklər.

Fırlanan UNO-evlər 

gələcəyin layihəsidir

Fransız alimləri mədəaltı 

vəzi xərçəngi əleyhinə 

virus yaradıblar

“Ginnesin rekordlar 

kitabı”: İlin əsas 

nailiyyətləri

Bakı tufan içində,

Bakı al-qan içində.

Yanır divar, yanır daş,

Tüstü, duman içində.

Küçələri çığnayıb

Tanklar şığıyıb keçir.

Döngələrdə, səkidə

Avtomatlar qan içir.

Günahsız insan qanı

Axır asfalt üstündə.

Cəllad sifət əsgərlər

Qoca-cavan qəsdində.

Güllə  ilə  vurulan

Tankla tapdanır bir də.

Bu günahsız qadınlar

Güllələnir evində.

Qonşuya gedən yerdə.

Meyitlər döşənibdir

Küçə  boyu yan-yana.

Axıb çay tək qarışır

Torpaq üstə  qan-qana.

Qalxıb göyə  yüksəlir

Fəryad səsi, ah səsi.

Dolu kimi tökülür

Qarbaçovun gülləsi!

Divarlar deşik-deşik,

Səkilər qazım-qazım.

Dərd üstündə  əsirəm,

Bu dərdi necə  yazım?

Ağlayır ata-ana,

Ağlayır oğul-uşaq.

Yaralılar, meyitlər

Üst-üstə, qalaq-qalaq,

Allah, bu nə  zülümdü,

Zülüm özü ölümdü!

Belə  zülüm görməmiş

Tarix özü heç zaman.

Vəhşi faşist ordusu

Vermir millətə aman.

Yaralını götürən

Həkimlər güllələnir.

Pəncərədən boylanan

Sakinlər güllələnir.

Şümşad boylu körpələr

Qızıl qana boyanır!

Üz tutaraq göylərə

Yana-yana deyirəm:

- Allah əli olmayan

Bu taxt-taca min lənət!

Milləti məlul qoyan

Bu hərraca min lənət!

BAKI AL-QAN 

İÇİNDƏ

Eldar İSMAYIL

20 yanvar şəhidlərinə

Skandinaviya pəhrizinin əsasını balıq, giləmeyvələr, tərəvəzlər, süd 

məhsulları və raps yağı təşkil edir.

AzərTAc Böyük Britaniyanın “The Daily Mail” qəzetinə istinadla xəbər 

verir ki, Şərqi Finlandiya alimləri belə qida rasionunu artıq kiloqramlardan 

əziyyət çəkənlərin hamısına məsləhət görürlər. Bu təbii və təzə məhsullar 

orqanizmdə ümumi iltihabı aşağı salır, bütün orqanların və sistemin 

fəaliyyətini yaxşılaşdırır.

Belə pəhriz ikinci tip diabetin inkişaf riskini, iltihab reaksiyalarını azaldır, 

tərəvəz və meyvələr, təzə balıq arıqlamağa cavabdeh genləri aktivləşdirir 

ki, bu da insult və infarkt ehtimalını azaldır.

Hazırkı tədqiqata metabolik sindromlu (arterial hipertenziya, diabet və 

piylənmə) kişilər və qadınlar cəlb olunublar. Yuxarıda sadalanan patolo-

giyalardan ikisinin birləşmə halları araşdırılıb. Könüllülərin yarısına 18-24 

gün ərzində Skandinaviya pəhrizini saxlamaq təklif olunub, qalanları isə 

adi qaydada qidalanıblar.

Birinci halda alimlər yaxşı nəticə əldə ediblər. Adamların orqanizmində 

iltihab göstəriciləri aşağı düşüb, lazımi piy toxumaları aktivləşib. Alimlər 

əmindirlər ki, sadə qidalanma qaydaları uzunmüddətli perspektivdə 

bədənin kütləsini azaltmalıdır.

Böyük Britaniya mütəxəssisləri ölkə sakinləri arasında sorğu apararaq, 

onlar üçün həftənin ən ağır gününü müəyyən ediblər. Çərşənbə axşamı 

həftənin ən ağır günü seçilib. Sorğuda 3 min adam iştirak edib.

AzərTAc xarici KİV-lərə istinadla xəbər verir ki, könüllülərin yarıdan 

çoxu (53 faizi) çərşənbə axşamının ən ağır gün olduğunu bildirib. İnsan-

lar bazar ertəsi üçün özlərini işə kökləyirlər. Çərşənbə axşamı isə vəzifə 

öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi üçün yüksək fəallıq tələb olunur. Bun-

dan əlavə, bazar ertəsindən həll olunmayan işlər də qalır. Alimlər hesab 

edirlər ki, çərşənbə axşamını yüngülləşdirmək çox asandır: bunun üçün iş 

həftəsinə bazar ertəsi başlamaq və mürəkkəb işləri çərşənbə axşamına 

saxlamamaq lazımdır.

Həkimlər təzyiqi normada 

saxlamaq üçün bir sıra qaydalara 

əməl etməyi məsləhət görürlər.

AzərTAc Rusiya KİV-lərinə 

istinadən xəbər verir ki, tibb 

alimləri ilk növbədə kolba-

sa və sosiska kimi ərzaq 

məhsullarından imtina etməyi 

vacib bilirlər. Bu ərzaq 

məhsullarında gizli formada 

doymuş yağ turşuları və artıq 

duz vardır. Doymuş yağ qan 

dövranına, artıq duz isə mayenin 

bədəndən çıxmasına mane olur. Bu isə ürəkdə əlavə yük yaradaraq onun 

normal fəaliyyətini pozur və təzyiqi qaldırır. Deməli, yarım kilo sosiskadan-

sa, 100 qram ət yaxşıdır. Qaynadılmış 100 qram toyuq və ya mal ətindən 

20 qram təmiz zülal alınır ki, bu da ürəyin normal funksiyası və damar 

tonu üçün bəs edir. Gün ərzində hər bir adama orta hesabla 60 qram zülal 

lazımdır.

Şəkəri tünd şokoladla, duzlu və ədviyyatlı yeməkləri daha çox göyərti, 

tərəvəz, sitrus meyvələri ilə əvəz etmək tövsiyə olunur. Ən azı həftədə iki 

dəfə masada balıq xörəkləri olmalıdır. Bundan başqa, ayaqlar hər gün suya 

qoyulmalıdır.

Dünyada ən faydalı 

pəhriz

Alimlər həftənin ən ağır 

gününü müəyyən ediblər

Kolbasa və sosiska kimi 

ərzaq məhsulları təzyiqi 

qaldırır