Yaşar seyiDLİ, naiLƏ ƏLİyeva, xumar əHMƏDBƏYLİ Ümumtəhsil məktəblərinin 9-cu sinfi üçün

15 
– Hansı orqanizmlər avtotrof sayılır?
– Fotosintez ali bitkilərin hansı orqanlarında gedir? 
– Fotosintez nəticəsində nə baş verir? 
 
 
 
Təsvir olunmuş qrafikə əsasən suallara cavab verin: 
– Fotosintez prosesinə hansı amillər təsir edir?  
– Bu amillərin dəyişməsi fotosintezin sürətinə necə təsir göstərir?  
 
Fəaliyyət
Fotosintezin 
intensivliyinə 
müxtəlif 
amillərin təsiri 

---

 
 
58 
 
inkişaf  edərək  yastılaşmış struktur  –  qranlar  əmələ  gətirir.  Qranlarda  xlorofil  və 
başqa  köməkçi  piqmentlər  yerləşir.  Xlorofil  piqmentinin  sayəsində  xloroplastlar 
yaşıl rəngli olur.  
 
Xloroplastın quruluşu 
 
 
 
Fotosintezin fazaları. Fotosintezi işıq və qaranlıq fazası adlanan iki mərhələyə 
ayırırlar. 
Fotosintezin işıq fazası. Yarpağa düşən günəş işığının təsirindən qranlarda olan 
xlorofilin elektronları həyəcanlanır. Fermentlər tərəfindən tutulmuş elektronların bir 
hissəsi ADF-ə bir fosfat turşusu birləşdirməklə ATF əmələ gətirir:  
ADF +F ATF 
Elektronların  digər  hissələri  suyun  molekulyar  oksigenə,  hidrogen  ionuna  və 
elektronlara parçalanmasında iştirak edir. Suyun parçalanması prosesi fotoliz (yun. 
“fotos” – işıq, “lizis” –  parçalanma) adlanır: 
2H
2
O  4e + 4H
+
 + O
2