Yazıçının modern romanı musiqi ilə müşayiət olunan bədii nəsr əsərinin elektron



Yüklə 7,28 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə66/89
tarix05.05.2017
ölçüsü7,28 Mb.
#16790
növüYazı
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   89

Ялиндя  бир  бюйцк  лохманы  эямиряряк  эедян  бир  йекяпяр  ярябин  яйниндяки  узун  аь  кюйняйи  о 

гядяр назик иди ки, алтында бядянинин тумансыз олмасы ашкаржа билинирди. О бу лохманы аьыз до-

лусу  дишляйяряк  йейир,  йанындан  кечян  гадынлара  марагла,  шящвят  долу  бахышларла,  щятта  арха-

ларыйжа чевриляряк бахырды. Йекя додаглары вя ири дюшляри иля фярглянян бир чох яряб гадынларынын 

яйниндяки палтары да бядянин чох аз йерляринин айыбыны юртцрдц. Буна эюря дя онларын чылпаг вя 

йа  эейимли  олмасыны    дягигляшдирмяк  чятин  иди.  Шящярдя  гадын  вя  гызларын  чохлуьу  ужбатындан 

кишиляр  эцжля  сезилирди.  Бурада  гадынлар,  еляжя  дя  кишиляр  ХХ-ХХЫ  ясрлярдя  олдуьундан  фяргли 

олараг,  гыса,  дар,  деколте  вя  ачыг-сачыг  эейимляря  дейил,  шяффаф  парчалара  цстцнлцк  верир,  илк 

бахышда  эениш  вя  гапалы  эейимдя  эюрцнян  инсанлар  гаршылашдыгда,  эцняшин  дцшмя  бужаьына 

ясасян бир-бирляринин бядянини ращатжа вя там чылпаг эюря билирдиляр. Амма бу щал ня гадынлары, 

ня дя кишиляри бир еля ещтизаза эятирмирди. Чохлары чох шейи эюрцр, амма щеч няйя тяпяри чатмырды. 

Щаванын истиси дя бир йандан щейсизлик йарадырды. Аьыз долусу вя аьыр-аьыр няся данышаркян бир-

бирляринин  цзцня  дейил,  бядян  язаларына  диггят  йюнялдян  бу  инсанларын  рянэи  аь,  гара  вя  йа 

гящвяйи олса да бахышлары ейни гядяр юлэцн иди. Бядянляриндян гопан кясиф тяр гохусуну Пюфект 

Аза  бир  нечя  метрдян  ашкар  дуйурду.  Бир  вахтлар  эцнорта  саатларындан  ахшам  дцшяня  кими 

кцчяляриндя  йаранан  тыхажлардан  сыхылыб  галан  бу  шящярдя  инди  бир  еля  чох  машын  да  йох  иди. 

Бунсуз да Пюфект Аза бюйцк мейданын якс тяряфиндя эюрцнян мющтяшям Ял-Язщар мясчидиня 

сары вахт вар икян пийада эетмяк истямишди. Хатырламалары она бир вахтлар бу  мясчиддя Гащиря 

Ислам  Университетинин  йерляшдийини  билдирирди.  Инди  бурада  даща  яввялки  гядяр  мющтяшям  бир 

университет  фяалиййят  эюстярмирди.  О  тяхминян  беш  йцз  ил  яввял  тялябя  щярякатына,  гийам  вя 

цсйанлара  ряваж  вердийи  цчцн  баьланмыш,  сонрадан  йалныз  яжняби  тялябяляр  цчцн  ачылмышды. 

Онсуз  да  бурада  тящсил  алмаг  мараьында  олан  эянжлярин  сайы  кяскин  гядяр  аз  иди.  Дцнйада 

жювлан едян демографик фялакят дальасы мин ил яввял дя, инди дя бу шящярдян йан кечмямишди. 


 

 

320 



Шящяр  кцчяляриндя  бир  еля  чох  йенийетмя  вя  эянжляр  эюрцнмцрдц.  Континэент  чатышмазлыьы 

ужбатындан диэяр али вя орта мяктябляр чохдан ляьв олунмушду. Ял-Язщар мясчиди инди даща чох 

музей  вя  ибадят  йери  кими  фяалиййят  эюстярирди.  Анжаг  бурада  айры-айры  рущаниляр  фярди  тядрис 

вермякля  дя  мяшьул  идиляр.  Охумаьа  гябул  олунанлар  ися  ясасян  Асийа  вя  Гафгаздан  эялян 

эянжляр иди. Ейш-ишрятя, гумара, наркотикайа, щяр жцр яйлянжяляря, еляжя дя инсан овуна алудя ол-

муш  йерли  эянжлярля  мцгайисядя  бу  тялябяляри  о  саат  танымаг  олурду.  Пюфект  Аза  бу  информа-

сийанын да там дягиглийиня ямин олду. Индилярдя эцнорта намазы цчцн азан вериляжякди. Эцнцн 

бу  вахты  Ял-Язщар  мясчидиня  сары  эедян  эянжлярин  яксяриййяти  мящз  еляляри  иди.  Мцсялманлар 

эцнорта  чаьы  4  рцкятдян,  йяни  4  щиссядян,  4  сяждядян  ибарят  олан  “зющр”,  бир  гядяр  сонра  ися 

ейни жцр, амма башламаздан яввял едилян ниййят заманы адына “яср” дейилян даща 4 рцкят на-

маз гылырдылар. Намазларын сону мцгяддяс рущлары саламламагдан вя дуалардан ибарят иди. Ин-

санларын диггятинин эцн ярзиндя бир нечя саат дцнйяви ишлярдян йайынмасы онлара дахили сакитлик 

веря  билярди.  Цстялик,  намаз  заманы  Аллаща  баш  яйя  вя  сяждя  едя  билян  инсанларда  амбиссийа, 

мянямлик,  ифрат  гцрурлуг  ола  билмязди.  Щансыса  Ислам  философу...  Дейясян  Хялифя  Яли  ибн  Ябу-

талиб демишди: “Горхмайын о кишилярдян ки, онлар Аллащдан горхур, горхун о кишилярдян ки, он-

лар Аллащдан горхмур”. Аллаща инам вя онун эюндярмиш олдуьу щяр щансы диня етигад йахшы иди

ялбяття,  яэяр  хцрафат  йахын  бурахылмайажагдыса.  Пюфект  Аза  Али  Елми  Мяканда  жям  олмуш  7 

мцдрикин щяр бири кими бцтцн динляри, онун тарихини, ибадят гайдаларыны, айинлярини, ясас китаб-

ларыны чох йахшы билир, мцгяддяс шяхслярини таныйыр, мярасимляринин дягиг ижрасындан мцкяммял 

баш ачырды. Сяфяр яряфясиндя бу билэиляри тязялямишди. О,юзц ясасян тарих вя фялсяфя цзря мцтяхяссис 

иди.  Анжаг  мцяййян  мягамлар  истисна  олмагла,  мцдриклярин  щеч  бири,  о  жцмлядян  дя  о, 

мцтямади  ибадятля  мяшьул  олмурду.  Буна  сябяб  олан  ян  ясас  манея  вахт  мящдудлуьу  иди. 

Ислам пейьямбяри Мущяммяд салаватуллащ щаглы олараг “Бир саат елмля мяшьул олмаг йетмиш 

илин  ибадятиндян  даща  шяряфлидир”  демишди.  Онлар  ися  щяр  эцн,  щяр  саат,  бязян  лап  йухуда  да 

елмля  мяшьул  идиляр.  Йеня  дя  Ислам  пейьямбяри  “Аллащ  йанында  алимин  мцряккяби  шящидинин 

ганындан даща цстцндцр!” сюйлямишди. Онлар Ислам дини, Вятян, Ислам дювлятинин торпаглары вя 

гейрят  -намус  уьрунда  дюйцшцб  щялак  оланлара  “шящид”  дейирдиляр.  Пюфект  Аза  “гейрят”, 

“намус” ифадялярини вя бундакы мянтиги, щикмяти там дягиглийи иля дярк едя вя анлайа билмяся 

дя  “шящидлик”  ифадясини  там  мягбул  идейа  кими  гябул  едирди.  Мцсялманлар  цчцн  шящидлик 

мцгяддяс гящряманлыг кими чох шяряфли бир агибят сайылыр, бу дцнйада жяннят щаггы газанмаг 

гядяр саваб вя мцщцм ямял щесаб олунурду. Она эюря дя йени тарихин ХХ вя ХХЫ ясрляриндя 

Шяргин  мцсялман  эянжляри  арасында  дцшмяня  гаршы  жанфядаилик  (камикадзелик)  етмякдян  вя 

юлцмцн мцтляг олдуьу дюйцшлярдя щялак олмагдан даща шярафятли бир няся танынмырды. Юзцня 

партладыжы баьлайыб дцшмянин даща чох жямляшдийи яразилярдя жанфядаилик едяряк партладан, юзц 

дя  щялак  олан  эянжлярин  о  вахтлар  башга  даща  йцксяк  мцбаризя  идеолоэийасы  йох  иди.  Бу 

идеолоэийа  щесабына  онлар  ХХЫ  ясрин  орталарында  Яфганыстан,  Ираг,  Иран,  Ливийа,  Сурийа  кими 

юлкялярдя эедян мцщарибялярдя АБШ, Инэилтяря, Италийа, Канада, Франса, Испанийа вя Израил кими 

дювлятлярин  гцдрятли  коолиссийасына  галиб  эялдиляр.  Инди  ися  онларын  сяляфляри  сайылан  шяргли-

мцсялман эянжлярин  даща щеч бир идеолоэийасы вя онларын щяйатыны мяналандыран сябябляр гал-

мамышды.  Нефтин  вя  диэяр  карбощидроэен  сярвятин  щесабына  сек-трилйонлар  ялдя  етмиш  яж-

дадларынын онлара мирас галмыш сярвятини хяржлямяйя даща мараглы йер тапа билмяйян яряб эянж-

ляри  Аллаща  ибадят  едиб,  ондан  даща  няся  истяйя  билмирдиляр.  Чцнки  онлар  цчцн  щяйата  кечирдя 

билмядикляри  даща  няся  галмамышды.  Сон  вахтлар  ян  бащалы  вя  мараглы  сайылан  йеэаня  мяш-

ьулиййят космик сяйащятляр иди ки, чох тящлцкяли олдуьуна эюря щеч дя щамы тяряфиндян разылыгла 

гябул  олунмурду.  Бир  вахтлар  щяр  бир  мцсялман  цчцн  Мяккяйя  эедиб  мцгяддяс  Кябя  евини 

зийарят  етмяк  важиб  ямяллярдян  щесаб  олундуьу  кими,  инди  дя  космоса  сяйащят  важиб  вя  щюр-

мятли  ямял  гядяр  ясас  эютцрцлцрдц.  Бунун  ися  щям  дя  физики  щазырлыг  вя  Русийанын  кос-

модромларында нювбяйя дайанмаг кими тялябляри варды. Америка Суверен Штатлары ЫВ Дцнйа 

Мцщарибяси  нятижясиндя  бир  нечя  йеря  парчаландыьына  вя  бу  мцщарибя  заманы  космодромлар 

тамам дармадаьын едилдийиня эюря чохдан иди ки, даща космик тядгигатларла мяшьул олмурду. 

Буна  эюря  Русийа  космик  туризм  бизнесиндя  щеэамонлуьу  юз  ялиня  алмышды.  Инди  бу  кос-


 

 

321 



модромлар  яввялки  минилликлярдя  олдуьу  гядяр  эениш  елми  тядгигат  ишляри  иля  мяшьул  дейилди. 

Чцнки мяшьул олмаьа елми потенсиалы чатышмырды. Бунун ужбатындан щятта космосдакы бир сыра 

елми  вя  щярби  базалар  сырадан  чыхмышды.  Бу  минвалла  давам  едярдися,  щазырда  саь  олан 

мцтяхяссисляр  щяйатдан  кючдцкдян  сонра  космоса  турист  сяфярляри  дя  баш  тутмайажагды.  Бир 

вахтлар щятта Айа сяфярляр дя кечирилирди. Лакин сонралар Айа сяйащятляр мцтямади олараг гяза 

иля  нятижяляндийи  вя  елм  бунун  сябябини  анламадыьы  цчцн  бу  сяфярляр  гисмян  ляьв  олунду. 

Бязиляри цчцн гязанын юзц дя мараглы вя яйлянжяли сайылырды. Еляляри цчцн тяшкил олунан космик 

сяфярляр теле-каналлар васитясиля йайымланыр, онларын гяза вя юлцм сящняляри тамашачылара хцсуси 

зювг верирди. Бюйцк  яксяриййяти ейни жцр олса да, эянжлярин арасында фяргли дцшцнжя сащибляри дя 

варды.  Амма онларын да яксяриййяти пассив щяйат сцрцрдц. Астролоъи, аккултик, биолоъи вя маэик 

арашдырмаларын  нятижяляриня,  еляжя  дя  ашаьы  пиллялярдян  дахил  олан  информасийалара  эюря  Африка 

гитясини  мянявиййат  вя  екалоъи  ингилаба  галдыра  биляжяк  ян  пак  вя  ян  иманлы  эянж  щазырда 

Гащирядя йашайырды. Бу бюйцк Ислам шящяри мин илляр яввял юз гаты мцсялманчылыьы иля фярглянярди. 

Лакин ифрат толейрантлыьы онун милли-мяняви дяйярлярини тамам арха плана кечиртмиш, милли мц-

щафизякарлыг щиссини коршалашдырмыш, сонра ися милли-мяняви симасыны тамам сырадан чыхартмаьа 

башламышды.  Сивилизассийаларын  бирэя  йашайыш  щалында  Гярби  Авропа  щяр  йердя  олдуьу  кими 

Гащирядя дя юзцнцн толейрантлыг идеолоэийасы иля галиб чыхмышды.  Гащиря  бир шящяр олараг Шярг 

вя мцсялман мядяниййятини ещтифа етмиш, беля дя танынмышды. Толейран адлы шяхсиййят ХЫХ ясрин 

яввялляриндя Франсада йашамыш, мяшщур сяркярдя вя Дювлят башчысы Наполеон Бонапартын харижи 

Ишляр  назири  олмушду.  Щядсиз  щийляэярлийи,  сойугганлыьы  вя  фитня-фясадына  эюря  юз  саьлыьында 

Наполеона бярабяр шющрят газанмышды. Тарих она гядяр беля сойугганлы вя  щийляэяр шяхсиййят 

эюрмядийиня эюря адыны ябядиляшдирмишди. Нятижядя, арадан йцз илляр кечдикжя онун ады сойуг-

ганлылыг,  дюзцмлцк  символуна  чеврилмишди.  Вя  буну  тяблиэ  едян  дя  мящз  Гярби  Авропа 

сийасятчиляри, сосиолог вя дин хадимляри иди. Истиганлы шярглийя сойугганлыг нцмуняляри эюстярмяк, 

ону  буна  ширникляндирмяк  вя  ондан  адекват  олараг  буну  тяляб  етмяк,    ону  буна  уйьунлаш-

дырмаг шярглини тядрижян юз яслиндян-затындан сапындырмаг, узаглашдырмаг, дяйишдирмяк демяк 

иди.  Буна  тядрижян  наил  олунду.  Бу  радикал  Ислам  вя  Шярг  шящяриня  яввялжя  Авропанын  йарм-

чылпаг,  еротик  хцсусиййятли  эейими,  чылпаг  идман  нювляри,  яйлянжяли  инжясянят,  материалист  елм, 

сонра ися мятбях эялди. Бир вахтлар католик килсясинин ачыг Сялиб йцрцшляриня щядяф олан вя буна 

дуруш  эятирян  шящярляр  сырасында  ады  щалланан  Гащиря  шящяри  нювбяти  вя  эизли  Сялиб  йцрцшцня 

давам  эятиря  билмяди.  Бураларда  Исламдан  яввял  дя  христианлыг  дини  мювжуд  олмушду.  Щяля 

еранын  ЫЫЫ  ясриня  аид,  яряблярин  “Ял-Мцяллякя”  адландырдыглары  вя  “асма  кился”  кими  танынан 

христиан ибадятэащы варды. О, Романын Вавилон галасынын даврвазалары аьзында тикилмишди. Еляжя 

“Ябу-Серга”  адлы  “Мцгяддяс  Серэей”  килсяси  дя  чох  бюйцк  тарихя  малик  иди.  Йазылара  ясасян 

Бакиря  Мярйям  Чар  Иродун  тягибляриндян  хилас  олмаг  цчцн  кичик  Ииса  иля  бирликдя  бу  мябядя 

сыьынмышды.  Цчцнжц  минилликдя  бу  мябядляр  юзцнц  зцщцр  етмиш  Ииса  Мясищ  адландыран  фырыл-

дагчыларын мцхтялиф “мюжцзяляри”, диверсийа вя зцщр аксийалары заманы даьылмыш, тамам сырадан 

чыхмышды. Гащиряйя бцтцн бу мцдахиляляр щям дя сийасят вя мядяни експансийаларла мцшащиййят 

олунмушду.  Авропа,  Асийа  вя  Америкадан  щяр  эялян яжняби  турист  юз  давранышы  иля  Гащирянин 

мяняви  симасына  зярбяляр  вурмушду.  Бурайа  бахмаьа  вя  йа  бурада  йашамаьа  эялянляр 

Гащирянин ментал йаддашыны гябул етмяк вя ону зянэинляшдирмяк явязиня, щяр кяс юз истядийи вя 

билдийи кими, юз милли вя йа гейри-милли тярзиндя, юз адят-яняняляри иля йашамыш вя санки бунунла 

бу шящярин аурасыны зибиллямиш, дяйишмиш, пис кюкя салмышды. Пул ялдя етмяк наминя туристляря вя 

щяр  жцр  йени  эялянляря  юз  гайдаларыны,  адят-янянялярини  дигтя  едя  билмяйян  гащирялилярин  юзц 

тядрижян дяйишкянлийя уьрамыш вя башгалашмышды. Ярябляр кянара щяддян артыг мейилли идиляр. Еля 

кцчя бойу йерийяркян дя онларын эюзляри орада-бурада эязир, щятта йанында щяйат йолдашы олса 

да  гаршысындан  ютцб  кечян  гадын  вя  гызлара,  киши  вя  йа  жаван  оьланлара  сары  бахмагдан, 

эерисинжя  чеврилмякдян  беля  галмырдылар.  Шящярин  сакинляри  авропалылар  кими  эейиняряк,  онларын 

хюрякляриндян  йейяряк,  мусигисиня  гулаг  асыб,  ядябиййатыны  охуйараг,  филмляриня  бахараг, 

мадди  вя  мяняви  няалиййятляриня  йийяляняряк,  юзляри  йени  бир  шей  ижад  вя  кяшф  етмядян  тамам 

пассивляшмиш, тянбял мюминя, сонра ися гисмян имансыза чеврилмишдиляр. Нефт юлкяляри даща бетяр 


 

 

322 



дурумда  иди.  Ящалинин  щядсиз  варланмасы  онларын  щяйат  амалыны  коршалашдырмышды.  Няся  гур-

маг, йаратмаг, кяшф етмякдянся ярябляр даща чох арвад алмагла мяшьул идиляр. Кишилярин защири 

жящятдян  ян  бюйцк  фярглиликляри  сачларыны,  быьларыны,  щятта  гашларыны  да  гырхдырыб,  чянядя  цчбу-

жаглы саггал сахламаглары иди. Узун, аь кюйняк эейимляри гадынларла ейни жцр олдуьу цчцн йал-

ныз саггал онлары фяргляндирян ясас жящятлярдян щесаб олунурду. Маьазаларда ня сатылырдыса, ща-

мысы диэяр юлкялярдян эятирилмишди. Щятта кянд тясяррцфатында чалышанларын да бюйцк яксяриййяти 

йерли  ярябляр  дейил,  щиндлиляр,  чинлиляр,  зил  гара  дярили  зянжиляр  иди.  Эуйа  ки,  аьайаналыг  щесаб 

олунан бу иш-эцжсцзлцк вя  бу сцни защири дяйишэянлик, юзэя дяйярляриня щядсиз баьлылыг заман-

заман чох йцксяк мцкафатландырылды. Бунларын нятижясиндя алынан халг ясил авропалы ола билмяся 

дя, ясил африкалылыьыны, мцсялманчылыьыны, шярглилийини, мисирлилийини дя итирди. Мин беш йцз ил яввяля 

кими  орта  йашлы  яряб  гадынын  башына  юрпяк  юртмяси  иля  мцсялман  олдуьу  ращатжа  билинирди. 

Диэярляри ися христианлара аид едилирди. Амма инди бюйцк яксяриййят гадынлар башыачыг олса да ня 

ясил христиан идиляр, ня дя ясил мцсялман. Щара бахылса ясасян гадын, гыз эюрцнцрдц. Юлкянин юз 

тарихи  су  проблемини  щялл  едя  билмямяси  ужбатындан  ярябляр  эцндялик  йуйунмаларда  тянбяллик 

едирдиляр. Еля яввялляр дя юз тюр-тюкцнтцлц олмалары, сялигясизликляри иля фярглянмишдиляр. Щяр щал-

да гейри-рясми вя сящищ информасийалар беля иди. Индися Пюфект Аза бунларын даща чох артмасы вя 

дюзцлмяз щяддя чатмасы иля гаршылашырды.  

Пюфект  Аза  чохдан  эюрмядийи  бу  гядим  шящярин  индики  вязиййятиня  башыны  булайыр,  додаг-

ларыны  бцзцрдц.  Бураларда  мянявиййат  ингилабыны  щяйата  кечирдяжяк   о  шяхс  цчцн  йягин  ки чох 

чятин олажагды. Ян бюйцк яхлаг китабы еля мцсялманларын “Гуран” китабы вя Ислам дини иди. Ла-

кин онлар бу мющтяшям Ислам вя Аллащ китабына садиг галмамышдыларса, даща няйя тапынажаг-

дылар ки?! Бялкя дя артыг эеж иди вя бу кими ингилаблар ян азы ики-цч йцз ил яввял олмалы иди. Щяр 

щалда буна жящт эюстярмяйя дяйярди. 

 Пюфект Аза ялиндя китаб тутмуш, абырлы эейинмиш бир нечя эянжя зянд иля бахды. Яксяриййяти 

гызлар олса да аьыллы сималары варды. Интуитсийасыны ишя салды, анжаг бунлардан щеч биринин ахтардыьы 

адам олмадыьына ямин олду. Щямин шяхсля йалныз Ял-Язщар мясчидиндя эюрцшя биляжяйиня ичиндя 

чох бюйцк яминлик варды. Яслиндя щямин шяхсин адыны да билдирмяк мцмкцн иди. Амма тякжя 

електрон  шпионаъдан  ещтийатланмамышдылар.  Али  Елми  Мяканын  ашаьы  лоъаларында  сящв  дя  едиля 

билярди. Щямин адамы 4-жц вя 5-жи пиллянин лоъаларында дуранлар  шяхсян таныйырды вя онлар мяс-

лящят билмишдиляр. Инди лоъалара аид олан бир кимсяни тапмаг ялавя чятинликляр тюрядя вя ону йу-

бада билярди.Буна эюря дя тяхмини истигамятляр билдирилмиш, щяр шей Илащи мцридин интуиссийасынын 

ющтясиня бурахылмышды. Тякжя щиссийат дейил, мянтиг дя бундан ютрц йалныз Ял-Язщар мясчидини 

мцнасиб  щесаб  едирди.  Чцнки  бу  мясчиддя  щям  ян  мащир  рущаниййят  мцяллимляри  чалышырды  вя 

щям дя бура ян мющтяшям Ислам мябяди иди.  

Паркын йашыл чямянлийи цзяриндя гачышан ушаглар Пюфект Азанын айаг сахламасына вя онлара 

тамаша едяряк эцлцмсямясиня сябяб олду. Цч гыз ушаьы иди. Ушагларын валидейнляри йахынлыгдакы 

чямянлийя  юртцк  салыб  отурмушдулар  вя  няся  йейирдиляр.  Бир  сыра  Америка  вя  Авропа  шящяр-

ляриндян фяргли олараг бурада щяля якс жинсляр бир-бирлярини гялбян севя билир, аиляляр гурулур, дцн-

йайа ана бятниндя инсан эятирилирди. Бурада щяля ки, щансыса киборг, щомо-компо вя йа клоун 

инсанла  растлашмамышды.  Киборг  вя  йа  щомо-комполары  илк  бахышла  танымаг  мцмкцн  олмаса 

да,  жибиндя  олан  бир  жищаз  мцяййян  сигналлар  вермякля  гаршысындакы  адамын  киборг  олдуьуну 

айырд етмяйя там имкан верирди. Гащирядя эюрдцйц ян хошаэялмяз бир жящят дя бурада гадын вя 

гызларын щяддян артыг чох олмасы, киши азлыьы иди. Бир кянарда дуруб сигарет чякян цч няфяр жаван 

вя саьлам гадынын да йягин ки, ян бюйцк проблеми аилясизлик, кишисизлик ола билярди. Юлкядя чохар-

вадлыьа  рясмян  ижазя  верилир,  буна  щявяс  вя  мараг  ойадылыр,  цч  арваддан  даща  артыг  гадына 

малик  олан  кишиляря  дювлят  тяряфиндян  хцсуси  тязминат  юдянилирди.  Бурада  сцни  киши  фигурларына, 

сифаришляр цзря щазырланан робот “ярляря” вя виртуал секс програмларына чох бюйцк тялябат варды. 

Статистикайа ясасян, доьулан ушагларын щяр он няфяриндян доггузу гыз иди. Чохарвадлыьа олан 

дювлят  гайьысы  нятижясиндя  йашы  гырха  чатмыш  щяр  бир  яряб  кишисинин  орта  щесабла  йедди-сяккиз 

арвады варды. Амма щеч дя щяр арваддан ян азы бир ювлады олмурду. Киши сонсузлуьу даща йцк-



 

 

323 



сяк щяддя иди. Гида консентратлары вя косметик ямялиййатлар, еляжя дя наркотика, спиртли ичкиляр 

гадынларын бюйцк яксяриййятини аналыг габилиййятиндян мящрум етмишди.  

Пюфект Аза голундакы саата бахараг бир аздан азан вериляжяйини дягигляшдирди вя мющтяшям 

Ял-Язщар мясчидиня сары эетди. Х ясрин сонларында инша едилмиш вя йашы инди ян азы 2670 ил олан 

мющтяшям мясчидля цзбяцз дуруб, онун защири эюзяллийини дярк етмяйя  чалышды. Илк дяфя иди ки, 

бураны  эюрцрдц.  Биржя  дяфя  эюрмяси  бу  абидянин  щафизясиня  ябяди  щякк  олмасы  цчцн  кифайят 

едяжякди.  Анжаг  инди  бахдыгжа  бахды,  ня  эюзляри,  ня  дя  дцшцнжяси  доймады.  Бу  мющтяшям 

тикилини,  хцсусян  онун  минарялярини  бир  бахышла  там  дярк  етмяк  мцмкцн  дейилди.  Зянэин  шярг 

нахышлары  бурада  гейри-ади  эюзяллик  йаратмышды.  “Ял-Язщар”  адынын  яряб  дилинин  диалектляриндян 

бири олан вя мисирлилярин “йцксяк яряб дили” адландырдыглары дилдя чох ачмасы варды. Яряб ялифбасы 

дцнйанын  ян  чятин,  ян  гялиз  ялифбасы  олдуьу  кими  яряб  дили  дя  чох  чятин  бир  дил  иди.  О  сюзлярин 

саьдан  сола,  рягямлярин  ися  солдан  саьа  йазылмасы  жящятиля  дя  диэярляриндян  фярглянирди.  Яряб 

ялифбасы  иля  йазылмыш  сюзцн  там  дцзэцн  охунушуну,  тяляффцзцнц  вя  щягиги  мянасыны  йалныз  бу 

ялифбаны  вя  дили  камил  билянляр  анлайа  билярди.”Ял-Язщар”  сюзцнц  “эцл-чичяк”  кими  дя  анламаг 

оларды,  “ишыг,  нур”  кими  дя.  Даща  доьрусу  “ишыг,  нур”  ачмасы  олажагды.  Чцнки  бу  мясчид 

Мущяммяд ялейщцссяламын Ислам пейьямбяри олдугдан сонра дцнйайа эялмиш гызы Фатимейи-

Зящранын  шяряфиня,  онун  юлцмцндян  цч  йцз  ил  сонра  тикилмишди.  Йалныз  сон  дяряжя  мютябяр 

шяхслярин  шяряфиня  тикилмиш  биналар  минилликляри  адлайа  билярди.  Пюфект  Аза  Ял-Язщар  мясчидинин 

минаряляриндян  йайылан  азан  сясини  динляйяряк  ичярийя  дахил  олду.  Эиришдя  бир  йенийетмя  оьлан 

онун  башмагларыны  алды  вя  она  бирка  верди.  Щяр  тяряфдян  техники  гурьулар  шуа  сачыб,  ичярийя 

дахил  оланлары  йохлайырды.  Мясчидин  ибадят  залына  дахил  олан  андажа  Пюфект  Аза  эюрдцкляриня 

щейранлыгла  айаг  сахлады.  Эюй  вя  йашыл  рянэли диварлара  щякк  олунмуш  гызылы  нахышлар,  эцзэцлц 

ишлямяляр, Гуран айяляри, тавандан асылмыш бюйцк чылчыраглар ичярийя ясрарянэиз эюзяллик верирди. 

Бу эюзяллийи дя асанжа вя  бир  андажа  дярк етмяк мцмкцн дейилди.  Бцтцн бу эюзяллийя  мяна 

чалары гатан Илащи щикмятляр дя олмамыш дейилди. Ешидилян азан сяси ичяринин бу эюзяллийиня бюйцк 

ежазкарлыг верирди. Бурайа илк дяфя эялмиш адам кими диггяти жялб етмямякдян ютрц, Пюфект Аза 

бахышларыны юзцня жямляди вя бир кянара чякилди. Юз эюзяллийи иля даща йцксяк гиймятя лайиг олан 

мещрабын  гаршысында  йцзя  йахын  эянж  киши  отуруб,  азанын  битмясини  вя  намазын  башламасыны 

эюзляйирди.  Эейимляри  онларын  чохунун  тялябя  олдуьуну  анламаьа  имкан  верирди.  Онларын 

симасына нязяр салмаг цчцн сонра хялвятжя щярляниб, щамынын гаршысындан кечди. Санки щеч ону 

эюрмядиляр. Чцнки о, юзцнц бу отуранларын бахышлары цчцн эюрцнмяз щала  эятирмишди. Юзцнцн 

дярин нязярлярини щамынын симасында эяздирди, онларын гялбиня гядяр эедиб чыхды. Бунлары щеч дя 

тамам имансыз щесаб етмяк олмазды. Амма щеч биринин гялбиндян симасына эцжлц иман нуру 

ахмыр,  сифяти  шюлялянмирди.  Ади  мюмин  инсанлар  идиляр.  Мин  илляр  яввял  беляляри  чох  аз  оларды. 

Диэярляри  ися  санки  зорян,  мяжбур  имиш  кими  намаз  гылырды.  Белялярини  кафиря  бярабяр  тутулан 

“мцнафиг”– шяккак адландырардылар. Инди ися беля зяиф инамла онлар дини тящсил алырдылар. Сабащ 

бунларын  тяблиь  едяжякляри  Ислам  дини  йерлярдя  нежя  гябул  олунажагды?  Хястя  жямиййятдя 

яксяриййятин  мяняви  жящятдян  хястя  олмасы  тябии  нятижя  иди.  Онун  билдийиня  эюря  намазы  гыл-

маздан яввял мцсялман олан шяхс “дястямаз” адланан хцсуси йуйунма гайдаларыны ижра етмяли 

иди.  Амма  адамларын  щарадаса  йуйунмуш  щалда  вя  юзлярини  гайдайа  салараг  эялдийи 

эюрцнмцрдц.  Йалныз  бир  няфярин  юз  кюйняйинин  голларыны  дцймяляйяряк  эялдийини  эюрдц,  онун 

дястямаз алдыьыны баша дцшдц вя щямин истигамятя эетди. Ичяридя йцздян чох су гранты олан узун 

новлар гурулмушду. Лакин бир вахтлар ейни заманда бу гядяр адамын дястямаз ала биляжяйи бир 

йердя  инди  жями  беш-алты  няфяр  дястямаз  алыр,  ики-цч  няфяр  дя  алмаьа  щазырлашырды.  Дястямаз 

аланлар садяжя йуйунурдулар. Голларыны чырмалайанлардан бириси дястямаз алмагдан ютрц гранты 

еля  щявясля,  еля  тяляскянликля  ачды  ки,  санки  йубанажаг  вя  намаза  бир  гядяр  эеж  башлайажаьы 

тягдирдя бюйцк эцнащ сащиби олажагды. Бу эюрцнтц Пюфект Азанын диггятини жялб етди вя онун 

цзцнц эюрмяйя чалышды. Онун эюндярдийи дцшцнжяйя жаваб олараг бирдян бу жаван оьлан она 

сары  чеврилди  вя  онлар  бир  анлыьа  эюз-эюзя  галдылар.  Щяр  икиси  гейри-ихтийари  олараг  эцлцмсяди. 

Сонра о, цзцнц чевирся дя бу биржя ан онун симасыны щафизясиня щякк етмясиндян ютрц Пюфект 

Азайа  там  кифайят  иди.  Чох  эюзял  симасы  варды.  Гара  сачлары,  гашлары,  быьы,  цзцндя  азажыг 


 

 

324 



саггалы, бюйцк алны чох жазибядар иди. Гашларынын тян ортасындан бир азжа йухары  – алнынын тян 

ортасы  азажыг  гаралмышды.  Тякжя  онун  эюзляринин  ичини  эюря  билмяди  вя  бундан  ютрц  бу  жаван 


Yüklə 7,28 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   89




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin