Yazışma Adresi /Correspondence

E. Şenel. Ekzema herpetikom

342

Dicle Tıp Derg / Dicle Med J Cilt / Vol 38, No 3, 342-344

Dicle Tıp Dergisi /  

2011; 38 (3): 342-344

Dicle Medical Journal  

doi: 10.5798/diclemedj.0921.2011.03.0045

Yazışma Adresi /Correspondence: Dr. Engin Şenel

Çankırı Devlet Hastanesi, Cildiye Kliniği, Çankırı, Türkiye     Eposta: [e-mail]

Copyright © Dicle Tıp Dergisi 2011, Her hakkı saklıdır / All rights reserved

OLGU SUNUMU / CASE REPORT

Ekzema herpetikum: Olgu sunumu

Eczema herpeticum: A case report

Engin Şenel

Çankırı Devlet Hastanesi, Cildiye Kliniği, Çankırı, Türkiye

Geliş Tarihi / Received: 17.02.2011,  Kabul Tarihi / Accepted: 04.06.2011

ABSTRACT

Eczema  herpeticum  is  a  disseminated  herpes  simplex 

virus infection of the skin in cases with a pre-existing der-

matosis. The disease is occasionally life-threatening and 

frequently caused by herpes simplex virus types 1 and 2. 

We reported here a four-year-old boy with eczema herpe-

ticum and discussed clinical characteristics, etiology and 

treatment of the disease.

Key words: Atopic dermatitis, eczema herpeticum, her-

pes simplex infection

ÖZET

Ekzema herpetikum, daha önce mevcut olan bir deri has-

talığı üzerinde gelişen derinin dissemine herpes simpleks 

virus enfeksiyonudur. Hastalık nadiren hayatı tehdit edici-

dir ve sıklıkla herpes simpleks tip 1 ve 2 nedeniyle mey-

dana gelir. Burada dört yaşında ekzema herpetikumlu bir 

çocuk olgu sunduk ve hastalığın klinik özellikleri, etiyoloji-

si ve tedavisini tartıştık.

Anahtar kelimeler: Atopik dermatit, ekzema herpetikum, 

herpes simpleks virüs enfeksiyonu

GİRİŞ

Kaposi’nin  variselliform  erüpsiyonu  olarak  da  bi-

linen ekzema herpetikum (EH), daha önceden der-

matiti  olan  olgularda  herpes  simpleks  virüsünün 

yaygın sekonder enfeksiyonudur.

1

 Hastalık ilk defa 

1887 yılında Kaposi tarafından rapor edilmiştir, kli-

nik muayenede yaygın herpetik vezikül ve püstül-

lerle karakterizedir ve en sık atopik dermatitli (AD) 

hastalarda rapor edilmiştir.

OLGU

Dört  yaşında,  daha  önce  atopik  dermatit  tanısıyla 

bir süre takip edilmiş olan erkek hasta, vücudunda 

bir haftadır mevcut olan yaygın kaşıntı ve sulantılı 

döküntü şikâyeti ile kliniğimize başvurdu. Derma-

tolojik  muayenesinde  yüzde  yanaklarda,  gövdede 

ve  ekstremitelerin  ekstensör  ve  fleksör  yüzlerin-

de  yaygın  eritemli  zeminde  vezikül  ve  püstüller 

mevcuttu  (Resim  1).  Hastanın  medikal  geçmişin-

de atopik dermatit dışında özellik yoktu ve en son 

iki ay öncesinde olmak üzere atopik dermatit tanısı 

nedeniyle topikal pimekrolimus (sabah-akşam, Eli-

del®, %1 krem, Novartis) ve oral hidroksizin (2 x 

5 ml, Atarax şurup, Ucb) kullanımı mevcuttu. Daha 

önce geçirilmiş herpes enfeksiyonu öyküsü bulun-

mamaktaydı. Hastanın annesinde yaklaşık iki hafta 

öncesinde herpes labialis öyküsü mevcuttu. Vücut 

sıcaklığı 37,4°C olan hastanın tüm vücut muayene-

sinde lenfadenopatiye rastlanmadı. Tam kan sayımı, 

biyokimya, idrar tetkikleri ve gaitada parazit testleri 

normal olan hastanın total serum IgE değeri yüksek 

olarak saptandı (189 IU/ml; yaşa göre normal de-

ğerler: 1,07-68,9 IU/ml). Anti-HSV Tip 1 IgM pozi-

tif saptanan hastada IgG ise negatifti. Lezyonlardan 

alınan  kültürlerde  bakteri  üremedi.  Lezyonlardan 

bakılan Tzanck testinde akantolitik ve multinükleer 

dev hücreler gözlendi. Hastaya ekzema herpetikum 

tanısıyla oral asiklovir (20 mg/kg, günde dört kez, 

Zovirax®,  GlaxoSmithKline)  ve  topikal  mupiro-

sin  (günde  2  kez,  Bactroban®  %2  15  gr.  pomad, 

GlaxoSmithKline) tedavisi başlandı. On gün sonra 

kontrol  muayenede  lezyonların  tamamen  geçtiği 

görüldü.

E. Şenel. Ekzema herpetikom

343

Dicle Tıp Derg / Dicle Med J Cilt / Vol 38, No 3, 342-344

Resim 1. Yüz, gövde ve ekstremitelerde, çok sayı-

da vezikül ve püstüller ile ekskoriye alanlar

TARTIŞMA

Ekzema herpetikum ya da Kaposi’nin variselliform 

erüpsiyonu, mevcut olan deri hastalıkları üzerinde 

zaman  zaman  hayatı  tehdit  edebilen  bir  viral  en-

feksiyondur.  Ekzema  herpetikum  bazı  hastalarda 

herpes keratiti gibi sekeller bırakabilir veya visse-

ral  tutulum  ile  dissemine  yayılım  yapabilir  ya  da 

ölümcül  olabilir.

2

  Mortalite  oranları  yüzde  1  ile  9 

arasındadır.

3

Literatürde  çok  sayıda  hasta  içeren  çalışma 

mevcut değildir ve hastalık nadirdir. Bu yüzden EH 

insidansı tam olarak bilinememektedir. Hastalık ilk 

olarak  infantlarda  tanımlanmıştır  ancak  her  yaşta 

görülebilir.

3

EH’un  en  sık  nedeni  herpes  simpleks  virüs 

(HSV) tip 1 ve 2’dir ve hastalık en sık atopik der-

matit (AD) zemininde gelişir. Koksaki virüs A16 ve 

vaksinya  virüs  de  EH  patogenezinde  suçlanmıştır. 

İrritan  kontak  dermatit,  seboreik  dermatit,  psori-

yazis, pemfigus vulgaris, Darier hastalığı, pitiriya-

zis rubra pilaris, Hailey-Hailey hastalığı, T hücreli 

lenfoma  ve  Wiskott-Aldrich  sendromu  da  EH  ile 

ilişkilendirilmiştir.

4,5

  Bu  hastalıkların  bazılarında 

görülen  hücresel  immünitenin  zayıflamasının  ve 

sitokin  salınımındaki  yetersizliğin  hastalığın  pato-

genezinde rol oynadığı öne sürülmektedir.

6

 Atopik 

dermatit tedavisinde sıklıkla kullanılan topikal kal-

sinörin  inhibitörleri  (pimekrolimus,  takrolimus), 

EH ile ilişkilendirilmiştir ve bu nedenle HSV alev-

lenmelerinde kullanımları kontrendikedir.

7

Konak için en önemli risk faktörü, epidermal 

bariyerin  bozulmasıdır.  Virüs  oto-inokülasyon  yo-

luyla konaktaki latent bir enfeksiyondan ya da baş-

ka bir enfekte kişiden gelerek, epidermal bariyerin 

bozulduğu alanlarda enfeksiyon meydana getirir.

4

Wollenberg ve ark. 100 EH hastasını dâhil et-

tikleri çalışmalarının sonucunda yüksek serum IgE 

düzeyi ve erken başlangıçlı AD’nin EH gelişimi için 

risk faktörleri olduklarını belirtmişlerdir.

4

 Bir yaşın 

altındaki EH’li hastalarda serum total IgE düzeyi, 

aynı yaştaki AD’li çocuklara göre istatistiksel ola-

rak anlamlı yüksek bulunmuştur.

2

 Peng ve ark. HSV 

pozitif EH hastalarında hastalığın daha ağır, lezyon-

ların daha yaygın ve baş- boyun yerleşimi eğilimli 

olduğunu rapor etmişlerdir.

8

Klinik olarak hastalık, en sık yüz ve boyunda 

yerleşmek  üzere,  vücutta  epidermal  bariyerin  bo-

zulduğu herhangi bir bölgede yaygın vezikül, püstül 

ya da erozyonlarla kendini gösterir. Tanı için klinik 

ipucu, her olguda bulunmamakla birlikte, 2-3 mm 

çapında  yaygın  hemorajik  krutların  görülmesidir.

2

 

Lezyonlara ateş, halsizlik ve bölgesel lenfadenopati 

eşlik edebilir.

8

Tzanck  smear  testi  tanıda  hızlı  bir  yöntemdir 

ancak  HSV  enfeksiyonu  için  özgün  veya  özgül 

değildir.  Bizim  olgumuzda  uyguladığımız  Tzanck 

smear testi haricinde viral kültür, elektron mikros-

kobi, PCR yöntemi de tanıda kullanılabilinir.

5

 Ayı-

rıcı tanıda, varisella zoster, alerjik kontakt dermatit, 

impetigo ve histiyositozlar düşünülmelidir.

Ekzema herpetikum tedavisinde, hafif olgular-

da  topikal  antiviral  ve  antibakteriyel  tedavi  yeter-

li  olabilir. Yaygın  lezyonu  olan  olgularda,  topikal 

tedavinin yanı sıra çocuklar için oral asiklovir (20 

mg/kg,  günde  dört  kez)  ve  erişkinler  için  ise  oral 

valasiklovir (3x1000 mg) başlanmalıdır. Hastaneye 

yatırılacak ağırlıkta olan hastalara intravenöz asik-

lovir tedavisi (3x250 mg; 7-10 gün) tercih edilmesi 

gereken seçenek olmalıdır.

2

E. Şenel. Ekzema herpetikom

344

Dicle Tıp Derg / Dicle Med J Cilt / Vol 38, No 3, 342-344

KAYNAKLAR

1. Gupta N, Augustine M, Jayaseelan E. Eczema herpeticum 

in two elderly patients. Indian J Dermatol Venereol Leprol 

2002;68(5):306-8.

2. Kimata H. Rapidly increasing incidence of Kaposi’s varicel-

liform eruption in patients with atopic dermatitis. Indian J 

Dermatol Venereol Leprol 2008;74(3):260-1.

3.  Olson  J,  Robles  DT,  Kirby  P,  Colven  R.  Kaposi  varicelli-

form  eruption  (eczema  herpeticum).  Dermatol  Online  J 

2008;14(2):18.

4.  Wollenberg A,  Zoch  C,  Wetzel  S,  Plewig  G,  Przybilla  B. 

Predisposing  factors  and  clinical  features  of  eczema  her-

peticum: a retrospective analysis of 100 cases. J Am Acad 

Dermatol 2003;49(2):198-205.

5.  Mackley  CL, Adams  DR, Anderson  B,  Miller  JJ.  Eczema 

herpeticum:  a  dermatologic  emergency.  Dermatol  Nurs 

2002;14(5):307-10.

6. Schmid DS, Rouse BT. The role of T cell immunity in con-

trol of herpes simplex virus. Curr Top Microbiol Immunol 

1992;179(1):57-74.

7. Goodyear HM, Davies JA, McLeish P, et al. Growth of her-

pes simplex type 1 on skin explants of atopic eczema. Clin 

Exp Dermatol 1996;21(3):185-9.

8. Peng WM, Jenneck C, Bussmann C, et al. Risk factors of 

atopic dermatitis patients for eczema herpeticum. J Invest 

Dermatol 2007;127(5):1261-3.