Yodgorov, Nodir Djalolovich

qiyalik masshtabi
deb, uning eng katta qiyalik chizig’ining 
darajalarga bo`lingan (intervali ko`rsatilgan) proyeksiyasiga aytiladi. Tekislikning 
(I-I, II-II, III-III, IV-IV) gorizontallari jumladan gorizontal izi (P
H
) ga 
perpendikulyar bo`lgan chiziqlari (AB va CD) ga uning 
eng katta qiyalik 
chiziqlari
 
deyiladi (1.33-shakl). I-I, II-II, III-III, IV-IV chiziqlar P tekislikning 
balandliklari farqi 1 m ga teng bo`lgan gorizontal chiziqlari, 1-1, 2-2, 3-3, 4-4 
chiziqlar esa shu gorizontal chiziqlarning proyeksiyalar bo`ladi. Balandliklarining 
farqi bir birlikka teng bo`lgan yondosh gorizontallari orasidagi gorizontal masofa 
(1-2, 2-3, 3-4) P tekislik ning 
intervali
deyiladi. Tekislik eng katta qiyalik 
chizig’ining balandliklari farqi 1 m ga teng bo`lgan nuqtalari qayd qilingan 
proyeksiyasi tekislikning 
qiyalik masshtabi 
deyiladi va
 
P
i
shaklda belgilanadi. 
Qiyalik masshtabni boshqa chiziqlardan farq qilish uchun biri ingichka ikkinchisi 
yo`g’on o`zaro parallel chiziq bilan tasvirlanadi.
Shakldan ko`rinayaptiki, tekislikning intervali uning eng katta qiyalik 
chizig’ining intervaliga teng. Tekislik gorizontallarining proyeksiyalari, qiyalik 
masshtabiga perpendikulyar bo`ladi. Qiyalik masshtabini istalgan joydan o`tkazish 
mumkin. Tekislik qiyalik masshtabi bilan berilganda misollarni Yechish ancha 
oson kechadi. Shuning uchun son belgili proyeksiyalarda tekislik ko`pincha qiyalik 
masshtabi bilan beriladi. 
P tekislik bilan H tekislik orasidagi α burchak P tekislikning pasayish 
burchagi deyiladi (1.34-shakl). Bu burchak tekislikning eng katta qiyalik chizig’i 
AB bilan uning proyeksiyasi P
i
orasidagi burchakka teng (1.33-shakl). 
Tekislikning son belgilarini o`sish tomoniga qarab turilganda 
gorizontallarini o`ng tomonidagi yo`nalish