Yog’ mahsulotlarini sifatini nazorat qilish kirish I

4.2. Texnik - iqtisodiy ko’rsatkichlar.
Yangi avtomatlashtirilgan texnikaning iqtisodiy samaradorligini baholash bo’yicha ko’rsatkichlarni hisoblash uchun bazaviy va yangi texnikalarni tavsiflovchi, hamda ulardan foydalanishning tashkiliy - texnik sharoitlari haqida aniq ma’lumotlarga ega bo’lish talab etiladi.
Amaldagi obyektlarni avtomatlashtirishga qilinadigan xarajatlarni kapital quyilmalar ( investetsiyalar) deb aytiladi. Ular orqali asosiy fondlarni oddiy hamda kengaytirilgan ishlab chiqarilishi ta’minlanadi. Kapital quyilmalarni bir yo’la, bir martalik, obyektni ishga tushirishdan uzoq muddat oldin qo’yiladigan turlari mavjud. BMI bo’yicha bir vaqtda qo’yiladigan kapital quyilmalar hajmi mavzudan kelib chiqqan holda hisoblanadi. Bizning holatdagi texnologik jarayonda yangicha avtomatlashtirishni tadbiq etishda obyektning qiymati, unga ketgan qurilish - montaj ishlari, jihozlarning qiymati aniqlanadi.
Montaj ishlari va qurilmalarning umumiy qiymati transport xarajatlar (4%), omborxona xarajatlari (2%) , ehtiyoj qismlari xarajatlari va qo’shimcha xarajatlar (1%) ni hisobga olgan holda.
4.3. Umumiy xarajatlarni hisoblash.
Yakuniy malakaviy diplom ishining maqsadi korxona va ishlab chiqarishda foydalanayotgan elektr energiyasining isrofi, istemoli va unga to’lanadigan sarf - xarajatlarni kamaytirishdir.
Uskunaning narxi uskunaning smeta qiymatidan kelib chiqqan holda aniqlanadi. Joriy narxlarda quyidagilar hisobga olinadi: yetkazib beruvchining ulgurji narxlari, qadoqlash, xarid qilish va saqlash xarajatlari miqdori va qo'shilgan qiymat solig'i.
Qurilmalar IEK tomonidan ishlab chiqariladi. Texnik xususiyatlar bir xil, shuning uchun ularning narxi ishlab chiqaruvchiga va qurilmalarni bozorga etkazib beradigan kompaniyaga bog'liq bo'ladi. Shuningdek, narx shaharga va etkazib berish usuliga bog'liq.
Modeldagi narxlar deyarli bir xil, ozgina og'ish bilan va 363 dan 831 rublgacha. Qurilma arzon va deyarli hamma uchun mavjud.
4.1-jadval

Uskuna/Material nomi	Miqdori, dona	Donasining narxi, so’m	Jami summa, so’m
DD-009	1	11 468 929	11 468 929

Bir martalik xarajatlar K₁, so’m.
K₁ = K_ts + K_vs +K_mn (4.1)
bu yerda K_ts - belgilangan texnik vositalarning narxi, so’m.;

• 
  K_vs - ro'yxatga olinmagan uskunalar uchun xarajatlar, so’m.;
  
• 
  K_mn - texnik vositalarni o'rnatish va sozlash qiymati, so’m.;
  
• 
  Ruxsat etilgan texnik vositalar uchun xarajatlar K_ts, so’m.
  

K_ts = C₀ + C_tr (4.2)
bu yerda C_tr - transport xarajatlari, so’m.
Transport xarajatlari uskunalar narxining 5% ni tashkil qiladi
C_tr = 0,05 ∙ C₀ (4.3)
C_tr = 0,05 ∙ 11 468 929=573 446 so’m.
Ruxsat etilgan texnik vositalar uchun xarajatlar K_ts, rso’m. tashkil qiladi
K_ts = 11 468 929 + 573 446 =12 042 375 so’m,
Ro'yxatga olinmagan uskunalar uchun xarajatlar K_vs, so’m. xarajatlarning 10% ni tashkil qiladi
K_vs = 0,1 ∙ C₀ (4.4)
K_vs = 0,1 ∙ 3 551 213= 355 121,3so’m.
Texnik vositalarni o'rnatish, ishga tushirish xarajatlari K_mn, so’m. uskunalar narxining 10% ni tashkil qiladi
K_mn = 0,1 ∙ C₀ (4.5)
K_mn = 0,1 ∙ 11 468 929 = 1 146 892,9 so’m.
Umumiy investitsiyalar uskunaning narxini, elektrni o'rnatish va ishga tushirishni o'z ichiga oladi.