Yog’ mahsulotlarini sifatini nazorat qilish kirish I

I TEXNOLOGIK QISM
O‘simlik mоylаri оdаmning оvqаtidа muhim o‘rin tutаdi. Bu mоylаr yuqоri kаlоriyali bo‘lib, kishi оrgаnizmidа yaxshi hаzm qilinаdi. Ulаr оziq-оvqаt sаnоаtidа vа kulinаriyadа kеng qo‘llаnilаdi. O‘simlik mоylаri kungаbоqаr, pаxtа, mоy оlinаdigаn zig‘ir, kаnоp, kunjut, ko‘knоri, dumbul jo‘xоri, yong‘оq, bоdоm, lоviya, yеr yong‘оq, sоya, zаytun mеvаsi vа bоshqаlаrdаn оlinаdi. Bulаr ichidа оziq-оvqаt uchun ishlаtilаdigаn eng muhim mоylаr: kungаbоqаr, pаxtа, zаytun, kunjut mоyi vа bоshqаlаr. Tеxnikаviy mаqsаdlаrdа ishlаtilаdigаnlаri - zig‘ir, nаshа urug‘i, kаnаkunjut urug‘i, qo‘ziqоrin mоyi vа bоshqаlаr hisоblаnаdi. Bulаrdаn zig‘ir vа nаshа urug‘i mоyi оziq-оvqаt аhаmiyatigа hаm egа.
Bu uslub keng tarqalgan bo‘lib hidsizlantirilmagan tozalangan paxta yog‘ini olishda boshqa eritmalarning aralashmalari borligini aniqlashda universal gaz analizator UG-2 moslamasida ishlash.
Sinovdan o‘tkazish ГОСТ 5471 da o‘tkaziladi. Shishadagi suyuqlik termometrlari ГОСТ 28498, dan 100° C gradus, 100 ml silindrda ГОСТ 1770 bilan yopiq spiralli elektr plitada harakatlanuvchi HD, universal gaz analizatori UG -2 eritmaning bug‘lanishini aniqlash uchun prujinalarning (siqishi) zichligini birlashtiruvchii trubalar uchun o‘lchov pipetkasi 2,10 ml, 2 kl harakatdagi HD, 1000 ml kolbada bir donadan harakatlanuvchi HD cho‘ziluvchan birlashtiruvchi trubalar ichki diametri 2,5 -5 mm benzinning ekstraksion harakati HD bo‘yicha Gigroskopik ГОСТ 5556 da tibbiy pаxtа, HD da harakatlanuvchi sekundomerlar va boshqalar.

1. 
   Preslangan yog‘ – chigitning siqib olinishidan ishlov berib olingan yog‘ .
   
2. 
   Ekstraksiya yo‘li bilan olingan yog‘ - organik eritmalar (benzin) chigitning yanchilgani, siqib yog‘i olingandan qolgan qismi.
   
3. 
   Tozalangan yog‘ – neytral eritma yordamida (hidsizlantirilmagan yog‘da).
   
4. 
   Hidsizlantirigan yog‘ – yog‘dagi ishlov berishda yo‘q bo‘ladigan va tashqi hidlar, yog‘ kislotalarining hisobga olgan holda, perekislar va ayniydigan, achiydigan moddalar, sterollar, suv bug‘i bilan ishlov berish yo‘li bilan 220 - 260° C (yuqori temperatura) va chuqur vakuumda ishlash yo‘li bilan оlingаn.
   
5. 
   Texnik maqsadda ishlatiladigan yog‘ – moy, sovun, alif, texnik moy, ishlab chiqarish uchun foydalaniladi.
   

O‘simlik yog‘i preslangan va eksrtak yo‘li bilan organik yog‘ erituvchi moddalar yordamida olinadi.
Preslangan bu yog‘ni siqib (ezib) chigitdan olinishi maxsus moslamada ishlanadi.
Bir marta yoki 2 marta ishlov berish mumkin.
Ekstrakt yo‘li bilan olinadigan yog‘ – organik eritish qobiliyatiga ega. (Benzinda) Maydalangan chigitdan olingan yog‘da benzinning bir necha marta o‘tkazilishida erib ketadi va butunlay so‘rilib ketadi.
Ekstrakt yog‘ preslangan yog‘dan farqi ekstrakt yog‘ tarkibida rangli moddalar bo‘ladi. Benzin tozalangandan (haydalgandan) keyin yana tozalashga to‘g‘ri keladi.
Bu labоratoriya ishi qaysi yo‘l bilan yog‘ olishni aniqlashga qaratilgan.
Ekstrakt yoki press yo‘li bilan (benzin) eritmasining (aralashishi yoki qatnashishi) tozalangan yog‘da ochiq mallarang holati sifatida baholanadi.
Bu usul shundan iboratki gaz analizatorda, eritma (benzin) miqdorini o‘lchash, qizdirilgan yog‘ tarkibida gaz va havo aralashmasining indikator trubalarida ranglar berish yo‘li bilan – ochiq mallarang holatiga olib kelish bilan belgilanadi.