Yo'riqlari va bolalarning kichik guruhlardagi o'quv hamkorligini tashkil etish, guruhni

---

338 
yo'riqlari va bolalarning kichik guruhlardagi o'quv hamkorligini tashkil etish, guruhni 
o'qituvchiga savollar berishda tashabbus ko'rsatishga undash orqali ta'minlanadi. Yuqori sinfda 
o‘quvchi o'quv faoliyatini imkon qadar mustaqil ravishda amalga oshirishga qodir bo'ladi, agar 
kerak bo'lsa, u o'z tengdoshlari va o'qituvchi bilan o'zini rivojlantirish, individual ta'lim 
tashabbusini ko'rsatish, o'qituvchining pozitsiyasini egallash uchun o'zaro munosabatlarni qurishi 
mumkin[3]. 
Turli ta‘lim bosqichlarida matematik ta‘limning yuqori darajasining asosini kengroq 
ma‘noda yosh avlodning matematik savodxonligi tashkil etadi. Shu bois maktab o‗quvchilarini 
matematika savodxonligi bilan ta‘minlash maktabdagi matematika ta‘limining sifat omilini 
ta‘minlashning ustuvor yo‗nalishi hisoblanadi. Kengroq ma'noda matematik savodxonlik 
tushunchasi 20-asr oxirida o‘quvchilar yutuqlarini baholash xalqaro assotsiatsiyasi (IEA) 
tadqiqotlarida shakllana boshladi. Ushbu tadqiqotlarda matematik savodxonlik "o'rta maktab 
bitiruvchilarining hayotiy muammolarni hal qilishga tayyorligi, ularni hal qilish uchun ma'lum 
matematik bilimlardan foydalanish kerakligi" tushunilgan.
―Savodxonlik‖ atamasining o‗zi bu tadqiqotda o‗ziga xos mazmunga ega. Bu yerda 
savodxonlik deganda bu bilimlarni maktab o‗quv dasturi talablari doirasida o‗zlashtirish emas, 
balki matematik bilim va ko‗nikmalardan funksional foydalana olish tushuniladi va bu 
qobiliyatni "funksional matematik savodxonlik" deb atash mumkin. 
Hozirgi kunda maktab o‘quvchilarining funksional matematik savodxonligini oshirish 
orqali ularda faqat matematik bilim va qonuniyatlarni o‘rganibgina qolmasdan balki, o‘rganilgan 
bilimlarini kundalik hayotda duch keladigan muammolarni matematik yo‘l bilan hal qilishi, o‗zi 
yashayotgan dunyoda matematikaning o‗rnini aniqlash va tushunish, asosli matematik 
mulohazalarni ifodalash va matematikadan kundalik hayotda foydalanish qobiliyati shakllanadi. 
Funksional matematik savodxonlikning muhim tarkibiy qismi matematikadan turli vaziyatlarda 
foydalanish hisoblanadi. Ya‘ni o‗quvchilarda matematika kundalik ehtiyojlardan yiroq, degan 
taassurot qolmasligi uchun matematik sezgi va bilimlardan turli vaziyatlarda foydalanish kerak. 
Agar matematikani o'qitish faol bilimli fuqaroni tayyorlash bo'lsa, u atrof-muhitning ifloslanishi, 
transport oqimlari, atmosfera ifloslanishi va boshqalar kabi zamonaviy hodisalar bilan 
kurashishga tayyor bo'lishi kerak.