Yorqinoy mirzayeva tut ipak qurti
Yüklə 7,12 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
fibrin
i va seretsin lar og‘irligi kamayib ketgan. Oltinchi nafas teshigining birikishi urug‘donlarda spermalarning rivojlanishiga, tuxumdonlarda esa ovotsit va yetilgan tuxumlarning kamayishiga sabab bo‘lgan. Bu kislorodning gemolimfa orqali organizmning hamma tomoniga baravar yetkazib berilmaganligini ko‘rsatadi. Nafas olish natijasida qurt tanasida hosil bo‘lgan karbonat angidrid molekulalari gemolimfa orqali teri qoplamiga yetkaziladi. Gemolimfaning SO 2 ni erkin molekulali eritma ko‘rinishida saqlash qobiliyati ularning qurt terisi orqali chiqib ketishini ta’minlaydi. Organizmga tushgan moddalar (oziq moddalar) umumiy oksidlanish jarayonida ishtirok etadi. Bu jarayon havodagi kislorod yordamida amalga oshib, suv va karbonat angidridga ajraladi. Ajralib chiquvchi moddalar bu jarayoning mahsuli hisoblanadi. Oksidlanish jarayoni bog‘langan reaksiya hisoblanadi, bunda bitta modda ikkinchi moddaning qaytarilishi hisobiga oksidlanadi. Oksidlanish deganda, kislorodning to‘g‘ridan-to‘g‘ri birikishi va vodorodning ajralib chiqishi tushuniladi. Oksidlovchi fermentlar nafas olishda kislorodni faollashtirib beradi. Gaz almashinuvi qurt bir bosqichdan ikkinchi bosqichga o‘tish vaqtida moddalar almashinuvining o‘zgarishiga ta’sir etadi. Qurtlik bosqichi o‘tgan sari qurtning tirik vazni ortib boradi, nafas olish intensivligi va energiya esa yosh ortgan sari kamayib boradi. Po‘st tashlash (xitinli qavatni tashlash) vaqtda qurt oziqlanish-dan va harakatlanishdan to‘xtaydi. Bu vaqtda gaz almashinuvi ham o‘zgaradi. Nafas olish energiyasi mayda turlarida (tuxum, qurt, g‘umbak, kapalak) yirik turlariga qaraganda aktiv hujayra elementlari hisobiga yuqori bo‘ladi. Qurtlarning pilla o‘rayotgandagi nafas olish jarayoni sekin-asta pasaya boshlaydi va pilla o‘rashning oxiriga kelib, kislorod yutish pilla o‘rash boshlanganda yutilgan kislorodga nisbatan 2,5-3 marta kamayib ketadi. |