Yosh Tadqiqotchi Jurnali issn: 81-3132 Vol. No. (2022) scientific journal impact factor punktuatsiya. Tinish belgilari va ularning qo‘llanilishi malika Obidova Zokirjon qizi
Yüklə 1,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
779 Yosh Tadqiqotchi Jurnali ISSN: 2181-3132 Vol. 1 No. 4 (2022) scientific journal impact factor 4.7 PUNKTUATSIYA. TINISH BELGILARI VA ULARNING QO‘LLANILISHI Malika Obidova Zokirjon qizi Buxoro davlat universitetining Pedagogoka instituti talabasi https://doi.org/10.5281/zenodo.6589639 ANNOTATSIYA . Ushbu maqolada tinish belgilari va ularning qo’llanishi haqida ma’lumot berilgan. Tinish belgilarining o‘zbek yozma adabiy tilidagi o‘rni haqida fikr yuritilgan. Kalit so‘zlar: unktuatsiya, tinish belgilar, til Punktuatsiya tilning sintaktik qurilishi bilan uzviy bog‘liq bo‘lib, yozma nutqni to‘g‘ri, ifodali, aniq bayon qilishda, uning uslubiy ravonligi, tez tushunilishini ta’minlashda benihoya zaruriy vositadir. Ilmiy manbalarda, o‘quv qo’llanmalarda tinish belgilarning qo‘llanish usuli va tartibi punktuatsiyaning mantiqiy-gramatik, uslubiy va farqlash tamoyillari asosida belgilanishi ta’kidlanadi. Bunda mantiqiy gramatik tamoyil nutqning semantik-gramatik tomonini yozuvda to‘g‘ri ifodalashga qaratilgan bo‘lsa, differensiatsiya tamoyili asosidagi qoidalar tinish belgilarning qo‘sh holda qo‘llanishidagi tartibni, gapdagi murakkab mazmunni aniqlashtirish kerak bo’lganda ulardan foydalanish yo‘llarini belgilab beradi. Uslubiy tamoyil tinish belgilarining qo’llanishini nutq uslublari asosida belgilashni nazarda tutadi, lekin bu unchalik to’g’ri emas,chunki muayyan bir uslubgagina xoslangan tinish belgi bo‘lmaydi. Zarurat tug‘ilganda har qanday uslubda ham xohlagan tinish belgisidan foydalanish mumkin. Tinish belgilari yozma nutqni to‘g‘ri, ifodali, mantiqy bayon qilishda, uni ixchamlashda, gap qismlarining o‘zaro logik-gramatik munosabatlarini ko’rsatishda muhim grafik vosita sifatida ishlatiladi. Punktuatsiya, bir tomondan yozuvchiga o’z yozma nutqini aniq, to’g’ri va ifodali bayon etish imkoniyatini bersa, ikkinchi tomondan, o‘quvchiga muayyan matndagi fikrni yozuvchi bayon etganidek, yozuvchining maqsadiga muvofiq tushuna olish imkoniyatini yaratadi. Tinish belgilarining qo’llanilishi gaplarning mazmuni, grammatik qurilishi va ohangiga ko‘ra bo‘linadi Ayrim tinish belgilarning qo‘llanilishi gapning mazmuni bilan bog’liq bo’ladi. Jumladan: ifodalonmoqchi bo‘lgan mazmun tugallangan bo’lsa, nuqta, undov, so‘roq belgisi, uch nuqta qo‘yiladi. Tugallanmagan yoki izohtalab tushunchalar ko‘p nuqta yoki qavslar bilan ifodalanadi. 780 Yüklə 1,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|