O'quvchilar taraqqiyotining xususiyatlariga bog'liq ravishda va ta'lim
tarbiyaning asosiy bosqichlariga moye ravishda maktab davri uch bosqichga bo'linadi. Boshlangich sinf 1-3,4 sinflar o'rta 5-9 sinflar. Yuqori 10,11,12 - sinflar. Yosh davrini atrofdagilarga munosabat taraqqiyot darajasi bilan bilimlar, usullar, qobiliyat taraqqiyot darajasi o'rtasidagi aloqa belgilaydi.D.B.Elkonining ta'kidlashicha taraqqiyot jarayonining bu 2 turli tomonlari o'rtasidagi munosabatning o'zgarishi keyingi yosh davrlarda muhim ichki asosni tashkil etadi.Masalan, gudaklik davrida bolaning tashqi muhit bilan aloqasi uning kattalar bilan aloqasi orqaliamalga oshiriladi.Bola xuddi shunday munosabatlar sistemasi sifatida ma'lum malakalarniegallaydi.Undan tasavvurlarnipg sodda bosqichlari shakllanadi. Kattalar bilan muloqot usullari kengayadi, nutqi rivojlanadi va boshqalar. Bo'larning ba'ri bolaning mustaqil harakat qilishimkoniyatlarining kengzyishi uchun asos yaratadi.So'ngra atrofdagilar bilan munosabat usullari ham o'zgaradi. Bu esa psixik
taraqqiyotning keyingi borishi sharoitini o'zgartiradi. Bunday vaziyat usmirlik davrida ham vujudga keladi.Bunda oldingi taraqqiyot yutuqlari majmui bola hayot sharoitlari o'zgarishi bolaning atrofdagilar bilan munosabat usullarining o'zgarishiga olib keladi.
