Yugon ichak kasalliklari
Davolash fakul`teti dekani
Yüklə 229,5 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kurib chikilgan va tasdiklangan protokol № 1 « 27 » avgust 2015y. . Tashkent – 201 5 у
- MARUZA TEXNOLOGIK XARITASI
- Muxokama uchun savollar
- YOGON ICHAK KASALLIKLARI Chambar ichak
- Maxsus tekshirish usullari.
- Chambar ichak anomaliyalari va rivojlanish nuKsonlari
- Nospetsifik yarali kolit
- Chambar ichak divertikullari va divertikulyozi
- Demonstratsiya materialari.
- Mavzuni kanchalik uzlashtirganligini bilish uchun auditoriyaga beriladigan savollar.
|
Davolash fakul`teti dekani professor Zufarov P.S. ______________________ «27» avgust 2015y. Ma'ruza mavzusi: YUGON ICHAK KASALLIKLARI Davolash fakul`teti 4 kurs talabalari uchun SPK jarroxlik sektsiyasida Kurib chikilgan va tasdiklangan protokol № 1 «27» avgust 2015y. . Tashkent – 2015 у O'QITISH TEXNOLOGIYASI
MA'RUZA TEXNOLOGIK XARITASI
Mavzuni asoslash: Korin bo'shligi a'zolarining kasalliklari o'rtasida yo'gon ichak kasalliklari 3,5-9% ni tashkil etadi. Ko'pincha yo'gon ichak kasalliklari 20-40 yoshda uchraydi. Yo'gon ichak kasalliklari ayollarga Karaganda erkaklarda ko'proK uchraydi. Yoz va kuz oylarida yo'gon ichak kasalliklari bilan kasallanganlar soni ko'proK uchraydi, chunki bu davrda o'simlik ozuKalari tarkibidagi kletchatka tushishi xisobiga ichaklar ko'proK zo'riKadi. Yo'gon ichak kasalliklari bemorlarni davolashning natijalari avvalo kasallikni o'z vaKtida aniKlashga bogliK. Operatsiyadan keyingi o'lim ko'rsatkichi kasallik boshlanishidan boshlab kasalxonaga yotKizilgan bemorlar orasida 2,1—3,1% ni, kech aniKlangan kasalliklarda esa 19—25,9% ni tashkil Kiladi.
patogenezi bilan tanishtirish. yo'gon ichak xirurgik kasalliklari diagnostikasi, simptomatikasi va turli bajariladigan operatsiya usullari bilan tanishtirish.
bilan muloKat Kilish, to'gri diagnostika usullarini bajarish, davolash usullari bilan tanishish, etika va insoniy xurmat, e'tiborni shakillashtirish talab etiladi.
tanishtirish. Talabalarga yo'gon ichak xirurgik kasalliklari etiologiyasi, patogenezi, tasnifi, diagnostikasi va differentsial diagnostikasi bilan tanishtirish. Talabalarga yo'gon ichak xirurgik kasalliklari davolash yo'llarini aniKlab berish. Muxokama uchun savollar: 1. Yo'gon ichak anatomiyasi, fiziologiyasi – 10 min. 2. Girshprung kasalligi – 20 min 3. Nospetsifik yarali kolit – 25 min. 4. Yo'gon ichak poliplari va polipozlari – 10 min. 5. Yo'gon ichak divertikullari – 10 min 6. Yo'gon ichak saratoni – 10 min. YO'GON ICHAK KASALLIKLARI Chambar ichak Chambar ichak yo'gon ichakning bir Kismi bo'lib, uzunligi 1-2 m ga teng, uning diametri ko'richak soxasida 7-8 sm ga, distal soxasida esa 4-5 sm ga teng. U ko'richak, yuKoriga ko'tariluvchi, ko'ndalang, pastga tushuvchi chambar ichak, sigmasimon ichak Kismlaridan iborat. Yo'gon ichak ingichka ichakdan farK Kilib, bo'ylama mushak tolalari bir-biriga parallel yo'nalgan tasmalarni (teniae) xosil Kiladi. Tasmalar orasida esa, bo'rtmalar (haustrae coli) joylashib, ular orasida toraymalar almashinib keladi. Bundan tashKari gaustralar devorida ”yogli shokilalar“ joylashadi. YUKoriga ko'tariluvchi chambar ichak mezoperitonel, ayrim xollarda esa, KisKa ichak tutKichiga ega bo'lib intraperitoneal joylashadi. U o'ng Kovurga osti soxasida ”jigar bukilmasi“ ni xosil Kilib, uzunligi 50-60 sm bo'lgan, xar tomonlama Korin parda bilan o'ralgan (intraperitoneal), uzun tutKichli ko'ndalang chambar ichakka o'tadi. Ko'ndalang chambar ichak old yuzasiga katta charvi birikkan bo'ladi. Chap Kovurga osti soxasida ko'ndalang chabar ichak ”taloK bukilmasi“ ni xosil Kilib, aksariyat mezoperitoneal, ba'zan in- traperitoneal joylashuvchi pastga tushuvchi chambar ichakka, u esa o'z navba-tida intraperitoneal joylashuvchi o'z tutKichiga ega bo'lgan sigmasimon ichakka o'tadi. Chambar ichak o'ng yarmini yuKorigi tutKich arteririyasining tarmogi bo'lgan yonbosh- chambar ichak (a. ileocolica), o'ng va o'rta chambar ichak (a.a. colica dextra et media) arteriyalari Kon bilan ta'minlasa, chap yarmini pastki tutKich arteriyasi tarmogi – a. colica sinistra Kon bilan ta'minlaydi. Chap cham-bar ichak arteriyasi o'rta chambar ichak arteriyasi tarmogi bilan anastomoz xo-sil Kilib – Riolan ravogini yuzaga keltiradi. Sigmasimon ichakni Ko'shimcha 2-3 ta sigmasimon arteriyalari (a. sigmoideae) xam Kon bilan ta'minlaydi. Venoz Kon oKimini yuKorida sanab o'tilgan arteriyalarga nomdosh venalar amalga oshirib, yuKori va pastki tutKich venalari (v.v. mesentericae superior et inferior), ular esa darvoza venasini (v. porta) xosil Kilishda ishtirok etadilar. Xuddi shunday, limfa oKimi xam arteriyalar bilan yonma-yon o'tuvchi limfa tomirlari orKali yuKorigi va pastki tutKich arteriyalari atrofida joylashuvchi limfa tugunlariga Kuyiladi. Ichak faoliyatining nerv boshKarilishi nerv sistemasining parasim-patik va simpatik bo'limlari, Meysner va Auerbax chigallari tomonidan amalga oshirilib, bunda parasimpatik bo'lim motorika va sekretsiyaning kuchayishiga imkon beradi, simpatik bo'lim esa bunga teskari ta'sirga ega. Chambar ichakda 95% suv, elektrolitlar, ayrim gaz moddalar so'riladi. Bundan tashKari, ichak mikroflorasi ta'sirida V va K gurux vitaminlari-ning almashinuvi amalga oshiriladi. Maxsus tekshirish usullari. Yo'gon ichak kasalliklarida rentgenologik tekshirish to'gri diagnoz Ko'yish uchun ob'ektiv ma'lumotlar beradigan asosiy usullardan biri xisoblanadi. Kontrast moddani peroral yuborish ichakning motor funktsiya-sini va ileotsekal klapan xolatini o'rganish uchun maKsadga muvofiK.
Irrigoskopiya (retrograd kontrastlash) ichakning xolatini, shaklini va uzunligini aniKlash, o'smalar, poliplar, kolit, divertikulyoz va boshKa kasalliklarni aniKlash maKsadida Ko'llaniladi.
patologiyasida diagnostik imkoniyatlarni birmuncha kengay-tirdi. Najasni va ichak aralashmalarini koprologik tekshirish, me'da-ichak yo'llarining turli bo'limlaridagi funktsional va organik zararlanishlar to'grisida xulosa chiKarishga imkon beradi. Chambar ichak anomaliyalari va rivojlanish nuKsonlari Embriogenez buzilishi oKibatida chambar ichak joylashuvi (distopiyasi) vujudga kelib, u Korin bo'shligining o'ng yoki chap yarmida joylashishi mumkin. Ichakning uzayib ketishi uning barcha Kismlari (dolixokoliya) yoki ayrim Kismining (dolixosigma) uzayishi xisobiga yuzaga kelishi mumkin. Natijada, ichakning motor-evakuator funktsiyasi buzilib, Kabziyat, meteo-rizm, ogriKlar paydo bo'ladi. Ichak stenozlari va atreziyalarining yakka xolatda yoki ko'plab joylashi-shi kuzatilib, bola tugilishining erta davrida o'tkir ichak tutilishi bel-gilari bilan namoyon bo'ladi. Bu esa, xirurgik davo Ko'llanilishini talab etadi.
Girshprung kasalligi - chambar ichak megakoloni yoki gigantizmi, uning evakuator funktsiyasi buzilishi bilan kechuvchi tugma kasallik xisoblanib, Kabziyat va Korinning keskin dam bo'lishi bilan namoyon bo'ladi. Tugiladigan xar 5000 ta chaKaloKdan bittasida uchrashi mumkin. Asosan yosh bolalarda va o'smirlarda uchrab, kattalarda esa juda kam xollarda kuzatiladi. Etiologiya. Kasallik vegetativ nerv sistemasi rivojlanishining buzilishi, yo'gon ichak mushaklararo (Auerbax) va shilliKosti (Meysner) nerv chigallari ganglionar xujayralarining o'sib yetilmaganligi (gipo-ganglioz) yoki mutlaKo bo'lmasligi (aganglioz) oKibatida kelib chiKadi. Aganglionar zona kattalarda, asosan, to'gri ichakda, bolalarda esa sigma-simon ichak yoki chambar ichakning boshKa Kismlarida uchrab, ichakning bu Kismi doimo spastik KisKargan xolatda, peristaltikasiz bo'ladi va ichak maxsulotining ushbu soxadan Kiyinchilik bilan o'tishi oKibatida ichakning normal innervatsiyali yuKori turuvchi soxalari kengayib, gipertrofiyaga uch-raydi. Ichakning kengayib ketgan Kismi gistologik tekshiruvida mushak tolalarining gipertrofiyasi va sklerozi aniKlanadi. Klinikasi. Girshprung kasalligi belgilari ichak maxsuloti passaji-ning buzilishi bilan xarakterlanadi. Asosiy simptomlari – Korinning dam bo'lishi, bir necha kundan bir necha oygacha ich kelmasligi, Kabziyat, ich kelishga aslo mayl yo'Kligi bilan ifodalanadi. Korin keskin dam, assimet-rik bo'ladi, bunda chayKalish shovKinini payKash mumkin. Ba'zan Kabziyat ich surishi bilan almashinadi (paradoksal ich surishi). Korinning tobora taranglashib dam bo'lishi diafragma ekskursiyasini cheklab Ko'yadi, bu xolat o'z navbatida nafas Kisishiga, yurak urib ketishiga olib keladi. Kabziyat yuzaga kelishi bilan intoksikatsiya alomatlari: bosh ogrigi, bexollik, ko'ngil bexuzur bo'lishi, ishtaxa yo'Kligi paydo bo'ladi. Diagnostikasi. Bemorning shikoyatlari, anamnezidagi uzoK davom etib kelayotgan Kabziyat bilan bir Katorda ob'ektiv ko'ruvda Kabziyat, doimiy meteorizm natijasida Korinning keskin dam bo'lishi, ba'zan najas toshlarini paypaslanishi kuzatiladi. Rektal tekshiruvda sfinkter tonusining kuchayganligi, ampulaning bo'sh bo'lishini ko'rish mumkin. Rektoromanoskopiyada to'gri ichak spazmi sababli rektoskopning Kiyinchilik bilan o'tishi, kengaygan joyga yetganda ”tushib ketish“ xissining paydo bo'lishi va shu soxada najas toshlarining yigilib Kolganligi aniKlanadi. Irrigografiyada yo'gon ichakning toraygan va kengayib ketgan (10-15 sm gacha) bo'limlari aniklanadi. Ichakning kengaymagan bo'limlaridan kengaygan bo'limlariga o'tishi voronkasimon shaklda bo'ladi (rasm 1.). Kolonoskopiyada to'gri ichakning va sigmasimon ichak distal Kismining diametrda 2,5-3 sm gacha torayganligini kuzatish mumkin. Bu soxada ichak peristal`tikasi kuzatilmaydi devori Kalinlashgan bo'lib ko'rinadi, ichak Kiyinlik bilan bo'shaladi. Bo'shalgandan so'ng chambar ichak devorlari puchaymaydi. Asoratlari. Chambar ichakning uzayishi va kengayishi turli bo'limlarining buralib kolishiga sabab bo'ladi va natijada o'tkir ichak tutilishi vujudga keladi. Ichak devorida yaralar paydo bo'lishi, uning teshilishi, peritonit, Kon ketishi, enterokolit rivojlanishi Girshprung kasalligining asoratlaridan xisoblanadi. Davolash. Girshprung kasalligida konservativ davolash operatsiyaga tayyorgarlik bosKichi xisoblanadi, u ichakning bo'shatilishiga Karatilgan chora-tadbirlardan iborat. Parxezga rioya Kilish, ichak motorikasini yaxshilashga imkon beradigan yangi sabzavotlar va mevalardan iborat maxsu-lotlarni iste'mol Kilish, ichak peristal`tikasini fizioterapevtik usul-lar bilan yo'lga solish, turli xil xuknalar Ko'yish shular Katoriga kiradi. Xirurgik davolash aganglionar zonani va yo'gon ichakning dekompensa-siyalangan kengaygan bo'limlarini olib tashlab, ichak o'tkazuvchanligini tik-lashdan iborat.
Nospetsifik yarali kolit chambar va to'gri ichaklar shilliK Kavatining yarali-nekrotik o'zgarishi bilan kechuvchi surunkali yalliglanish kasalligidir. Abu Ali ibn Sino asarlarida yo'gon ichakda yaralar xosil Kilish bilan o'tadigan Kon aralash ich ketishi tasvirlangan. O'zbekiston olimlari bu patologiyani o'rganishga (professorlar I. A. Kassirskiy, A. A. Askarov, U. A. Askarov), shuningdek nospetsifik yarali kolitni xirurgik davolashga (prof. S. M. A'zamxo'jaev) katta xissa Ko'shdilar. O'rtacha xar 100000 axolidan 1,2 tasi kasallanadi. Etiologiyasi yetarli o'rganilmagan. Kasallikni chaKiruvchi mikrob yoki virusni aniKlash ustida olib borilgan ishlar natijasiz yakunlangan. Shu sababli kasallik kelib chiKishida infektsion nazariya o'z axamiyatini bir-muncha yo'Kotgan. Buning aksi allergik jarayon esa, kasallik rivojlanishida muxim o'rin tutadi. OvKatlanish ratsionidan sut, tuxumga o'xshash allergen- larni olib tashlash kasallik klinik kechishini ijobiy tomonga o'zgartir-ganligi ma'lum. Bundan tashKari, immun jarayonlarning axamiyati xam kasal-lik rivojlanishida ma'lum bir ma'noga ega. Bemor Kon zardobida yo'gon ichak shilliK Kavatiga Karshi maxsus antitelolarning bo'lishi buning yaKKol dalilidir. Nospetsifik yarali kolit kelib chiKishida oilaviy moyillik xam muxim axmiyat kasb etadi. Patogenezi. Kasallik organizmning sensebilizatsiyasi va autoimmun reaktsiya rivojlanishi bilan kechadi. Ichak shilliK Kavati antigen ishlab chiKaradi va unga Karshi antitelolar paydo bo'ladi. Antigen-antitelo reaktsiyasi yuzaga keladi, keyin esa kolit, yaralar kelib chiKadi. Keyinchalik ikkilamchi infektsiya Ko'shiladi, ichak nerv apparati shikastlanadi, alimentar yetishmovchilik yuzaga keladi. Patalogik anatomiyasi. Ichak devori shishgan, giperemiyalashgan, oson yirtiluvchan bo'lib, shilliK Kavatida ko'plab yara va eroziyalar paydo bo'ladi. Yara tubida ba'zan, arroziyaga uchrovchi va Kon ketishiga sabab bo'luvchi Kon tomirlar ko'rinib turadi, ayrim xollarda yaralar chuKurlashib ichak perfo-ratsiyasiga olib keladi. ShilliK Kavat fibrin parda bilan Koplangan, ba'zi-da kasallik juda ogir kechib, xatto shilliK Kavatning ko'chib tushishi xam kuzatiladi. Gistologik tekshiruvda shilliK Kavat atrofiyasi, shilliK osti Kavatining leykotsitar infil`tratsiyasi va kriptalarda mikroabstsesslar yuzaga kelib, keyinchalik ichak devori chandiKli fibrozi va psevdopolipozi vujudga keladi (rasm 2.). Nospetsifik yarali kolit chambar va to'gri ichakning barcha Kismiga tarKalgan bo'lishi mumkin (total zararlanish), ba'zan aloxida ichak Kism-larini egallashi xam mumkin (segmentar zararlanish). Nospetsifik yarali kolit klinik kechishida uning Kaysi shakli ekanligi axamiyatga ega. O'tkir (yashin tezligida kechuvchi) shaklida (10% bemorlarda) kasallik juda ogir kechadi. Bunda ich surishi sutkasi 40 marotabagacha yetishi mumkin. Najas shilliK, Kon, yiring aralash bo'ladi, Korinda kuchli ogriK tenezmlar, Kayt Kilish, yuKori xarorat yuzaga keladi. Bemorning axvoli ogir, Kon bosimi tushishi, pul`sining tezlashuvi kuzatiladi. Korin kattalashgan, paypslaganda yo'gon ichak bo'ylab ogriKli. Leykotsitoz, leykotsitar formulaning chapga siljishi, gemoglobin, eritrotsitlar sonining gematokrit ko'rsatkichining kamayishi kuzatiladi. Ich surishining davom etishi organizmning suvsizlanishiga, tana vaznining pasayishiga, suv-elek-trolit almashinuvining va kislota-ishKor muvozanatining buzilishlariga olib keladi. Rektoromanoskopiyada ichak shilliK Kavati shishgan, undan Kon ketayotganligi, ichak bo'shligida shilliK, Kon va yiring borligi ko'rinadi. Kasallikning o'tkir shakli ko'pincha ogir asoratlar bilan kechadi – massiv Kon ketishi, ichak perforatsiyasi, ichak toksik dilyatatsiyasi. O'lim kasallikning birinchi kuni (yashin tezligida kechuvchi shakli) yoki yaKin oylar ichida yuzaga kelishi mumkin. O'tkir shakli ko'p uchramasada, undagi letallik 20% ni tashkil Kiladi. Ko'pchilik (50%) bemorlarda kasallikning surunkali retsidivlovchi shakli uchraydi. Bu shaklida kasallikning avj olish va remissiya davrlari almashinib keladi. Remissiya davri bir necha yilgacha davom etishi mumkin. Kasallikning avj olishiga emotsional stress, ko'p charchash, parxezni buzish, antibiotik va surgi dorilarni Ko'llash sabab bo'lishi mumkin. Avj olgan davri xuddi o'tkir shaklini eslatadi. Remissiya davrida bemorlar xech Kanday shikoyat bildirmaydilar, ammo, najas shakllanmagan xolatda Koladi. Ayrim xollarda kasallik o'tkir yoki asta-sekinlik bilan boshlanib, to'xtovsiz ravishda kuchayib boradi. Bu kasallikning surunkali uzluksiz shakli xisoblanib, 35-40% bemorlarda uchraydi. Nospetsifik yarali kolitning barcha shakllariga anemiya, jigarning yogli distrofiyasi xos bo'lib, ogir kechuvchi shaklida gipoal`buminemiya, beta- va gammaglobulin miKdorining ko'payishi kuzatiladi. Ko'p miKdorda suv va elektrolit yo'Kotilishi oKibatida organizmda suv-elektrolit muvozanatining buzilishi, suvsizlanish, gipokaliemiya vujudga keladi. Natijada vitamin almashinuvi buziladi. Ichak devorining destruktsiyasi juda ogir asoratlarga – Kon ketishi (5-6%), perforatsiya (3-4%), ichak toksik dilyatatsiyasi (NYAKning barcha shakllari bo'yicha bemorlarning 2-6% ida, o'tkir shakli bilan ogrigan bemorlarning 10 -20% ida), stenoz, malignizatsiya (7-10%) olib keladi. Ba'zan, Kon ketishi shu darajada kuchli bo'ladiki, xatto shoshilinch jar-roxlik amaliyoti xaKida savol dolzarb bo'lib Koladi. Xuddi shunday ichak perforatsiyasi va toksik dilyatatsiyasida xam operativ davo yakuniy xisobla-nadi. Nospetsifik yarali kolit rak oldi kasallik xisoblanadi. Yo'gon ichak raki 5-7% bemorlarda, kasallik boshlangandan 10-20 yil o'tgach esa bu ko'rsatkich 40% ni tashkil Kiladi. Diagnostikasi bemorning shikoyati, anamnezi, rektoromanoskopiya, ir-rigografiya, kolonoskopiya natijalariga asoslanib bajariladi. Kasallik differentsial diagnozi dizenteriya, proktit, Kron kasalligi bilan o'tkaziladi. Davolash. Konservativ davo oKsilga boy, uglevodlar va sutni cheklovchi parxezdan, desensibilizatsiyalovchi va antigistamin dori vositalari (dimedrol, pipol`fen, suprastin, tavegil), vitaminlar (A, YE, S, K, V gurux), bakteriostatik preparatlar (etazol, ftalazol, sul`gin, enteroseptol) dan tashkil topadi. Bundan tashKari, salazopiridazin antimikrob va desensibi-lizatsiyalovchi ta'sir ko'rsatib, juda yaxshi natija beradi. Davo natijasiz bo'lgan xolatlarda davoga steroid gormonlarni (prednizolon, deksametazon) Ko'shish maKsadga muvofiKdir. Xirurgik davo kasallik asoratlari yuzaga kelganda, ya'ni, profuz Kon ketganda, ichak perforatsiyasi va toksik dilyatatsiyasida Ko'llaniladi. Bundan tashKari, operativ davo kasallikning uzluksiz va retsidivlovchi shakllarida, konservativ davo natija bermaganda, rak rivojlanganda xam Ko'llaniladi. Ichak toksik dilyatatsiyasida ileo- yoki kolostomiya amaliyoti bajariladi. Kolgan xolatlarda zararlangan ichak Kismi rezektsiyasi, kolektomiya yoki ileostomiya bilan yakunlanuvchi koloproktektomiya amalga oshiriladi.
Tugma divertikullar embrional davrda gistogenezning buzilishi oKibatida yuzaga keladi. Orttirilgan divertikullar esa, ichak mushak Kavati defektlaridan shilliK Kavatning bo'rtib chiKishi natijasida rivojlanadi (soxta divertikul). Ichak devorida mushak Kavati uning ko'ndalang yo'nalgan tasmalari orasida sust rivojlanganligi tufayli shu yerda paydo bo'ladi. AyniKsa, ichak devorida Kon tomirlar kiradigan teshiklari soxasida diver-tikullar ko'p uchraydi. Divertikullar kelib chiKishida ichakdagi yalliglanish jarayoni, Kabziyat muxim rol` o'ynaydi. Kasallik aksariyat 40 yoshdan oshgan odamlarda ko'p uchraydi. Divertikullar 3-5 mm li bo'yinchasi va diametri 0,5-1,5 sm bo'lgan tanasiga ega bo'rtmalardan iborat. Ko'pincha divertikullar sigmasimon va pastga tushuvchi chambar ichak (68%) larda kuzatiladi. diver- tikul kattalashavergach, uning devori yupKalashib, shilliK Kavati atrofiyaga uchraydi va natijada najasning shu joylarda turib Kolishi oKibatida eroziyalar, yaralar xamda divertikulitlar rivojlanadi (rasm 3.). Divertikulyoz klinik belgilarisiz kechib, yalliglanish jaryoni (divertikulitlar) rivojlanishi bilan Korin pastida ogriK, Kabziyatning ich surishi bilan almashinib kelishi,ishtaxa pasayishi, ko'ngil aynishi, ba'zan Kayt Kilish bilan ifodalanasa, keskin yalliglanish jarayoni tana xarorat-ining subfebril bo'lishi, Korindagi ogriKlarning intensivliligining or-tishi, lekotsitoz bilan namoyon bo'ladi. Korinni paypaslaganda zararlangan soxa ustida kuchli ogriK, mushaklar biroz tarangligi kuzatiladi. Klinik kechishi xuddi o'tkir appenditsitga o'xshab ketadi, ammo bu belgilar Korinning chap tarafida aniKlanadi. 2-27% xolatlarda divertikul Korin bo'shligiga yorilib peritonitni, Korin orti soxasiga yorilib Korin orti flegmonasini va ichak tutKichi klechatkasiga yorilib esa parakolik abstsessni keltirib chiKaradi. Divertikul ichida xosil bo'lgan abstsess ichak bo'shligiga yorilib belgilarisiz kechsa, uning Korin bo'shligiga yorilishi peritonitga, bo'shliKli a'zoga yorilishi esa, ichki oKma rivojlanishiga olib keladi. UzoK muddat davom etib kelgan divertikul bitishmalar xosil Kilib, o'tkir ichak tutilishiga sabab bo'ladi. Yo'gon ichak divertikulida 3-5% bemorlarda Kon ketish asorati kuzatiladi. Bunda arteriya devori arroziyaga uchrab, aksariyat xollarda u profuz bo'ladi va umumiy xolsizlik, bosh aylanishi, teri Koplamlarining oKimtir tusda bo'lishi, najasning Kon aralash kelishi, taxikardiya belgilari bilan namoyon bo'ladi. Diagnostikasi. Irrigoskopiya tekshiruv usullari ichida eng ma'Kuli xisodlanib, u nafaKat diagnostik, balki, davolash muolajasi bilan Kimmat-lidir (Kon ketayotgan tomirli divertikul bo'shligini bariy oxagi bilan tamponada Kilish). Divertikulitda kolonoskopiya va rentgenologik tekshi-ruvlarini o'tkazish uning perforatsiyasi yuz berishi mumkinligi tufayli xavflidir. Davolash. Konservativ (parxez, spazmolitiklar, antibioti¬klar, sul`fanilamid preparatlari, antiseptik vositali xuKnalar). Xirurgik da-voga ko'rsatma divertikul perforatsiyasi, o'tkir ichak tutilishi, massiv Kon ketishi, juda kuchli divertikulitda medikamentoz davo naf bermaganda va ichki oKmalar rivojlanganda yuzaga keladi. Operatsiya gemikolektomiya, sigmasimon ichak rezektsiyasi bilan ifodalanadi. Kon ketish bilan asorat- langan divertikulli bemorlarning 30% xirurgik davolanadi. Operatsiya Ko-nayotgan tomirni tikish, divertikulni ichak bo'shligiga invaginatsiya Kilish yoki ichakning ushbu Kismi rezektsiyasi bajarilishidan iborat. Bunda letal-lik 20% ni tashkil etadi.
Polip xavfsiz o'smalar katoriga kiradi, biroK uning malignizatsiyaga moyilligi bor, aksariyat chambar ichakning chap yarmida joylashadi (75% to'gri va sigmasimon chambar ichakda uchraydi). Poliplar yakka va ko'p sonli, o'lchami 0,5 dan 2 sm gacha bo'ladi, ular ichak bo'shligiga osilib turadi. Chambar ichakning yuvenal, giperplastik, bezsimon, bezsimon-tukli, tukli diffuz polipozi uchraydi. Poliplar paydo bo'lishini aksariyat yalliglanish, kolit, dizenteriya, yarali proktosigmoidit bilan boglaydilar.
aralash najas, Kabziyat, ichakda galati sezgi (diskomfort) bilan xarakterlanadi. Diagnostikasi: klinik simptomlari va anamnez ma'lumotlari bilan birga rekto- va kolonoskopiya, irrigoskopiyaning muxim axamiyati bor. Poliplarni davolash usulini xar kim o'ziga xos tanlashi kerak. Yakka poliplar elektrokoagulyatsiya yo'li bilan rekto- yoki kolonoskop orKali olib tashlanadi. Operatsiya usulida olib tashlashning iloji bo'lmasa, ichak devorini polip zonasida ponasimon Kilib kesiladi. Polip malignizatsiyasida esa radikal operatsiya: o'ng tomonlama yoki chap tomonlama gemikolektomiya Kilinadi. Chambar ichak diffuz polipida subtotal kolektomiya Kilinib, ileorektal yoki ileosigmasimon anastomoz Ko'yiladi. Demonstratsiya materialari. 1. Slaydlar 2. Rasmlar 3. Atlas 4. Videofil`mlar
kat'iy nazar juda yaxshi tashxis kila bilishlari va ba'zilarini mustakil davolash bilishlari kerak. Yukorida keltirilgan ba'zi kasaliklar tezkor tashxis kilinmasa va tugri davolanmasa juda orir asoratlarga olib kelishi mumkimligi ma'ruzada tushuntirildi. Mavzuni kanchalik uzlashtirganligini bilish uchun auditoriyaga beriladigan savollar. 1. Yugon ichak yalliglanish bilan kechadigan kasalliklarni davolash printsiplari . 2. Poliplar sabablari va turlari 3. NYAK klinikasi va davolash. 4. Girshprung kasalligi, uning klinikasi va davolash usullari. 5. Yugon ichak usma kasalliklari, ularning kelib chikish sabablari. ADABIYOTLAR 1. Vasil`ev P.A. Bolezn` Girshprunga/ Moskva, Meditsina 1981 2. Lavrov YU.M. Patogenez i lechenie Bolezni Girshprunga/ Moskva: Meditsina, 1992 3. Navruzov S.N. Xirurgicheskie bolezni, Tashkent, 2004 4. Kuzin M.I. Xirurgicheskie bolezni, Moskva, 1998 6. Petrov V.P., Yeryuxin I.A. Kishechnaya neproxodimost`./ Moskva: Meditsina, 1989 Ma'ruza bo'yicha Internetdagi adreslar: http://www.tma.tmn.ru/Vestnik http://medi.ru/doc/83.htm http://www.rmj.net/index.htm http://www.consilium-medicum.com/media/refer http://www.mediasphera.aha.ru Yüklə 229,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||