Yükləmə-boşaltma əməliyyatlarının gəmi daşımalarına təsirinin tədqiqi (Disertasiya işinin adı) İхtisaslaşma: tm 100005-«Nəqliyyatda daşımaların və idarəetmənin təşkili»

Yük konteynerinin üstünlükləri. Konteynerlər:

1)Hava keçirməz;

2)Təhlükəli yükləri daşıya biləcək və saxlayacaq şəkildə hazırlanmışdır;

3)Bağlana bilər;

4)Bir sahəyə yığılabilir xüsusiyyətə sahibdir;

5)Üstü örtürülə bilir;

6)Bir dəfədə çox yük daşıya bilir;

7)Etibarlıdır;

8)Mal itkisi minimum səviyyədədir.

Beynəlxalq ixracat ticarətinin artması ilə beynəlxalq nəqliyyat sektoru də eyni şəkildə inkişaf etmişdir. Ölkələr arası mal idxal ixrac həcmi artmış və beynəlxalq nəqliyyat sektoru də fərqli bir inkişaf izləmişdir. Beynəlxalq nəqliyyatın daha sürətli və etibarlı edilə bilməsi üçün ən uyğun nəqliyyat yolları seçimi edilmiş və bu nəqliyyatda malları ən etibarlı şəkildə nəql edə bilmək adına yeni üsullar axtarılmışdır. Nəqliyyat daşımaları üçün quru, dəniz, dəmir və hava yolları daha təsirli istifadə malların iqtisadi dəyərinə görə ən etibarlı və ən sürətli nəqliyyat şəbəkəsi seçilmişdir. Bununla yanaşı malları etibarla çatdırmaq üçün yük konteyneri daha çox istifadə edilməyə başlanmışdır. Konteynerlər hər nəqliyyat növünə rahatlıqla uyğunlaşır və daşınıla bilir. Konteynerlər dəniz daşımalarında üst-üstə yığılması ilə daha az yer tutur və daha çox konteynerlər daşınıla bilir. Hava yolu nəqliyyatında təyyarələrə asanca yerləşdirilə bilməsi ilə daha sürətli yükləmə boşaltma əməliyyatı aparıla bilir. Dəmir yollarında da rahat və asan sadə bir şəkildə yükləmə boşaltma əməliyyatı aparılır. Avtomobil yollarında isə yük maşınlarına və tırlara sürətli bir şəkildə yükləmə edilə bilir. Konteynerlərin içindəki yükləri qorumaq və sabit saxlamaq üçün kəmər və digər avadanlıqlardan istifadə olunur.

Bir çox növü olan konteynerlər ehtiyaca görə çeşidlənib və fərqli növlərdə istehsal olunmuşdur. Mayelərin daşınması üçün, üstdən daha asan yükləmə edilə bilməsi üçün, qidaları təzə tutmaq adına fərqli növdə konteynerlər inşa edilmişdir. Bu konteyner növlərini belə sıralaya bilərik: Səpilən yük konteynerləri, Ventilyasiya konteynerləri, Soyuducu konteynerlər, Platforma konteynerlər, Open Top (Üstü açıq) konteynerlər, High Cube (Daha böyük) konteynerlər və son olaraq da standart konteynerlər.

İstehsal olunan hər konteynerə bir seriya nömrəsi ilə birlikdə kodlaşdırma və markalama sistemi işlənib hazırlanmışdır. Beləliklə, konteyner istehsalı həm daha rahat nəzarət edilmiş olar və istehsal olunan konteynerlər daha rahat yoxlanıla bilər. İstehsal olunan konteynerin xarici tərəfinə konteyner nömrəsi, konteyneri istifadə edən operatorun nömrəsi və ölkə kodu yazılması zəruridir.

Konteynerlər istifadəsi ilə nəqliyyat sektoru daha da sürətlənmiş və işçi qüvvəsi, qablaşdırma və saxlama kimi əlavə xərclər etməyə də gərək qalmamışdır. Yükləmə boşaltma əməliyyatı daha sürətli aparıldıqda həm vaxtdan həm də iş gücündən qənaət edilir. Konteynerlər bir çox nəqliyyat növündə istifadə edilməsi ilə hər nəqliyyat firması tərəfindən seçilir, ticarət edən firmalar üçün məhsulları etibarlı bir şəkildə mühafizə etməsi səbəbiylə də olduqca bəyənilmiş və maraq görmüşdür. Bu gün dünya üzərində ümumi 17 milyon konteyner olduğu təxmin edilməkdədir.

Konteynerlər müxtəlif yüklərin daşınmasında istifadə olunur. Bəziləri ədədi yüklərin, bəziləri səpilən yüklərin, bəziləri də soyudulmuş yüklərin daşınmasına uyğun şəkilə salınmışdır. Beynəlxalq konteyner daşımaları qapıdan qapıya daşımalarında tam bir üstünlük təmin etməkdədir.

Konteyner seçimi daşıma və saxlama sistemlərinin bir birləşməsidir. Bu seçimdəki ən əhəmiyyətli faktor, malın kobud daşıma, nəm, istilik dəyişməsi kimi ekoloji təsirlərdən qorunmasının əhəmiyyətidir.

Konteyner istifadəsinin təmin etmiş olduğu səmərələrin başa düşülməsi ilə bütün dünyada konteyner daşıması (istifadəsi) sürətli bir inkişaf göstərmişdir. Artan yük nəqli və müxtəlifliyinə paralel olaraq hər cür yüke uyğun konteyner tələblərini qarşılamaq üzrə bir çox tipdə konteyner inşa edilmişdir. Bu gün az qala hər cür yükü daşımağa əlverişli konteyner tipi mövcuddur.

Konteyner növləri əsas olaraq iki baxımdan ələ alınmaqdadır. Konteynerlər istehsalında istifadə olunan materiallara və daşımalarda istifadəsinə görə növlərə ayrılmışdır. Daha çox üzərində dayanılması lazım olan məsələ müxtəlif istifadə sahələrinə malik olmasıdır.