Bolalar shamchalarining o‘ziga xos tomonlari: 1. XI - DF ko‘rsatmasi bo‘yicha og‘irligi 0,5-1,5 g bo‘lishi kerak va albatta shifokor tomonidan 1 shamcha - og‘irligi retseptda ko‘rsatilishi lozim;
2. Asosan suvda erimaydigan asoslar qo‘llanilishi kerak;
3. Dozalarga e’tibor berish lozim.
Rektal kapsulalar. SHamchalarning ijobiy tomonlarini hisobga olgan holda, hozirda ularning takomillashtirilgan shakllari tavsiya etilmoqda. Ulardan biri bu rektal kapsula va rektiolalar. Rektal kapsulalar jelatin (64-70%) va glitserin (30-36%) aralashmalaridan tayyorlangan va suspenziya, emulsiya, pastasimon yoki suyuqliklarni joylash uchun mo‘ljallangan mayda idishcha (g‘iloflardir). Ularning afzallik tomonlari shundan iboratki, ularda shamchaga nisbatan yordamchi moddaning miqdori kam, saqlash sharoitlari uncha cheklanmagan va issiq iqlimga ega bo‘lgan mamlakatlarda ishlatish qulay. Ularning ko‘rinishi noksimon, konussimon, tuxumsimon bo‘lishi mumkin va bolalar amaliyotida ishlatish juda ham qulay. Pediatriya amaliyotida antibiotiklar, analgetiklar, trankvilizatorlar, tinchlantiruvchi, spazmolitik ta’sirga ega bo‘lgan rektal kapsulalar ishlab chiqariladi. Masalan, chakanda moyini (0,55 g) saqlovchi rektal kapsulalar qo‘llaniladi (reparativ vosita). Biroq ushbu vositaning ham kamchiliklari bor: kapsulalar to‘g‘ri ichaqda uzoq vaqt eriydi (30 daqiqadan ko‘p), jelatinadan tayyorlangan kapsulalar ko‘p dori moddalar bilan nomutanosibdir va ularning mikrobiologik jihatdan barqaror emas.4 Klizmalar. Klizmalar dori turi sifatida juda qadimdan ma’lum. Bolalar amaliyotida suv–sovunli, suv-glitserinli va moyli klizmalar keng qo‘llanilib kelingan. Bugungi kunda bolalarga klizma sifatida rentgenokontrast moddalar (sergozin, bariy sulfat va b.), spazmolitik (teofillin), anestetik (novokain), tomir tortishiga qarshi vositalar (xloralgidrat), gormonal preparatlar.
Klizma – xukna –davolash yoki diagnostik maqsadlarda durvaza (ortki chiqaruv teshigi)dan to‘g’ri ichakka suyuqlik (dori modda, aralashma va b.) yuborish muolajasi
Klizmalarning yuqori samaradorligi bilan bir qator kamchiligi ham bor: maxsus apparat zarurligi, tayyorlashga uzoq vaqt sarflanishi va faqat ekstemporal retsepturada berilishi.
