‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I oliy va ‘rta m a X s u s ta’l im vazirligi
Yüklə 6,23 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Reostatlar, kontrollyorlar, chekka uzgichlari.
R e o s ta tn i t a ’m ir lashda c h o ‘tkalarning kontaktlarga yotish zichligi va h a ra k a t- lanuvchi kontaktning harakatlanm aydigan k o n ta k t sirtid a yengil harakatlanishi tekshiriladi. C h o ‘tk a la rn in g k o n t a k t g a b eru v ch i bosimini oshirish uchun torm ozlovchi bolt b u r a b c h iq arila d i, qo‘zg‘aluvchan kontakt q o ‘zg‘almas k o n tak tg a siqiladi va halqa qaytadan mahkam lanadi. Kuygan e l e m e n tl a r q a y ta tik la n a d i, c h o ‘yan elem entlar yangisiga a lm a sh tirila d i, ta s m a li va simli elementlar payvandlanadi. Reostatlar toza quruq transform ator moyiga t o ‘ldiriladi; bakda moyning sathi moyni ko‘rsatuvchi oynadagi belgilarn in g orasida o ‘rnatiladi. T a’mirdan so‘ng reostat zanjirning uzilm aganligi va qo‘zg‘aluvchan kontaktning erkin h a ra k atla n ish ig a tekshiriladi. Suyuqlikli reostatlarni ta’mirlashda k ontaktlar va p ic h o q la r toza- lanadi, pichoqlarni ko‘tarish va tushirish m e x a n iz m i rostlanadi, reostatning bakidagi ifloslangan eritma alm ashtiriladi. Barabanli kran kontrollyorni ta ’mirlashda u siqilgan havo bilan purkab tozalanadi, kerosinga h o ‘llangan latta b ila n , izolatsion oraliqlar esa quruq latta bilan artiladi. Magnitli ishga tushirgichning kontaktorlarini t a ’m irlash am al- lari kontaktorlarni ta’mirlash amallari bilan bir xildir. Issiqlik relesiga ega bo‘lgan magnitli ishga tushirgichlarni t a ’m ir lashda ularning holati va qizdiruvchi e le m e n tla rin in g butunligiga e ’tibor beriladi. Ularni almashtirish zarur boMganda faqat zavodda ishlab chiqarilgan rele elementlaridan foydalaniladi. K o n ta k tla r ning yaqinlashishlari va har xil qutb k o n ta k tla rin in g bir vaqtda tegishini rostlash kontaktlarning gardishi va tirsak oraligMda yot- qiziluvchi rostlovchi shaybalar yordamida am alg a oshiriladi. T a ’mir davrida rostlangan barcha d e ta l la r n in g t a ’siri m agnitli ishga tushirgichni q o ‘lda bir necha m a rta u lash o rq a li t e k s h i r i ladi. T a ’mirdan keyingi sinovlarning k o ‘r s a tk ic h la r i z a v o d si- novlarining ko‘rsatkichlaridan +10 % d a n katta m iq d o r g a farq qil- masligi shart. 0 ‘zgaruvchan tok g‘altagini boshqa k u c h lan ish g a q a y ta hisob- lash. Kuchlanish Un ulashning davomiyligi h o la ti, y a la n g ‘och o ‘tkazgichning diametri d , izolatsiyalangan o ‘tk a z g ic h n in g dia- metri D, o'ramlar soni nr qarshilik R va o ‘tk a z g ic h n in g markasi ma’Ium. Yangi g‘altakning U 2 kuchlanishida c h u lg ‘a m b o ‘yicha m a’lumotlar d2, n2, R 2 larni topish talab etiladi. G ‘altakning o ‘ramIari soni n= n,U 2 / U r 136 Izolatsiyalangan o ‘tkazg ich n in g g ‘altakni t o ‘ldirish koeffi- tsiyentining saqlanish shartidan kelib chiquvchi tashqi diametri / // D 2 = D, 1. Standart b o ‘yicha izolatsiyalangan o ‘tkazgichning eng V П 2 yaqin b o ‘lgan kichik diametri aniqlanadi. Shuningdek, bunga mos keluvchi iz o la tsiy a la n m a g a n o ‘tk azg ich n in g diam etri d , ham aniqlanadi. 20°C haroratdagi qarshilik Chekka uzgichlarni ta ’mirlashda kontakt ko‘prigining yotishi 1—4 m m chegarasida t a ’minlanadi. Yotishning katta qiymatlarida uzgichning ishlash paytida ko‘prik chiqib ketishi mumkin. Yangi kontaktlar u c h u n eskirganda rostlash imkoniyatini ta ’minlash uchun yotish u n chalik katta o ‘rnatilmaydi. Havoli av to m a tik uzgichlarni t a ’mirlash kameraning ichida joylashuvchi yoy s o ‘ndiruvchi qurilma plastinalarini shikastlanish- dan saqlash u c h u n yoy so ‘ndiruvchi kameralarni ehtiyotlik bilan yechib olishdan boshlanadi. Mis qoplangan p o ‘lat plastinalar ku- yikdan yog‘och tayoqcha yoki yumshoq p o ‘lat c h o ‘tka bilan to- zalanadi, ishqorli eritkichda yuviladi va toza latta bilan artiladi. Yoy so‘ndiruvchi kam eralar va deion panjaralardagi singan joylar va yoriqlar Б Ф -2 yelimi, yoy so'ndiruvchi kameralarning tashqi to monidagi yoriqlar esa yupqa elektr karton yordamida yelimlanadi. Buzilgan deion panjaralar yangisiga almashtiriladi. Avtom atlarning yoy so ‘ndiruvchi kontaktlari yuviladi, inikoni boricha kam mis y o'qotiladigan qilib egovlanadi; kuchli shikastlan- gan hollarda esa (kontakt oMchamining 30 % dan ortig‘i shikastlan- ganda) yangisiga almashtiriladi. Asosiy, undan so‘ng oraliq va yoy so‘ndiruvchi kontaktlarning bir vaqtda tegishi uchun kontakt tizimi rostlanadi: yoy s o ‘ndiruvchi kontaktlarning tegish paytida harakat- lanuvchi va q o ‘zg‘almas oraliq kontaktlari orasida 5 mm dan, oraliq kontaktlarining tegish paytida esa harakatlanuvchi va qo ‘zg‘almas asosiy k ontaktlar orasida 2,5 m m dan kam b o ‘lmagan tirqish bo ‘- lishi lozim. A v to m a tn in g ulangan holatida bosh kontaktlarning 2 mm d a n kam b o ‘lmagan masofaga q o ‘shimcha yaqinlashgan, uzilgan holatida esa yoy so‘ndiruvchi kontaktlar 6,5 mm dan kam bo‘lmagan masofada uzoqlashgan boMishi shart (9.3-rasm). 137 |