‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

G ‘urbatda g ‘arib shodmon b o ‘Imas emish,
El anga shaflqu mehribon bo ‘Imas emish,
Oltin qafas ichra g ar qizil gul butsa,
Bulbulga tikondek oshiyon bo ‘Imas emish.
A llom aning fikrlarini rivojlantirgan h o ld a v a t a n d a n j u d o b o lish 
ogMr ju d o lik k in a e m a s , balki «yuzi qaroliq» e k a n l i g i n i Z a h i r i d d i n
M u h a m m a d B obur q u y idagicha ifodalagan edi:
Tole yo ‘qi jonim ga balolig ‘ bo ‘Idi,
Har islmiki, ayladim — xatoiig' bo'ldi.
0 ‘z y e r n i q o ‘yib H ind sori yuzlandim ,
Yo rab, netayin, ne 
yuz 
qarolig ‘ bo ‘Idi.
Abdulla Avloniy o ‘z asarlarida «vatan» t u s h u n c h a s i g a t a ’r i f b e r i b ,
u n in g ravnaqi u c h u n kurashish v a ta n p a rv a r insonga x o s x u s u s i y a t
ekanligini quyidagicha qayd etadi: « H a r bir kishining t u g ‘i l u b о s g a n
s h a h a r va m am lakatini shul kishining vatani deyilur. Har k i m t u g i l g a n ,
o ‘sg‘o n yerini j o n i d a n ortiq suyar. H a tto bu v a ta n h i s s i — t u y g usi 
hayvonlarda ham bor. Agar bir hayvon o ‘z v atan id a n — u y u r i d a n a y r i l s a ,
o ‘z yeridagi kabi r o h a td a yasham as. ...
1 K arim o v I .A. O 'z b e k is to n n in g o ‘z istiqlol va tara q q iy o t y o ‘li. — T o s h k e n t, О z b e k i s t o n ,
1992. - 76-bet.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Biz turkustonliklar o ‘z vatanim izni jo n im iz d a n ortiq suydig‘imiz 
kabi. Arablar Arabistonlarini, qurnlik, issiq c h o ‘llarini, eskumular sham ol 
taraflarini, eng sovuq va m uzlik yerlarini b o s h q a y erla rdan ziyod 
suyarlar. Agar su y m asalar edi, havosi yaxshi, tiriklik oson yerlarga o ‘z 
vatanlarini tashlab hijrat qilur edi»1.
Inson o ‘zi tug'ilib o ‘sgan v atan d a o rz u -u m id la ri, niyatlari, hayotiy 
intilishlari bilan o ‘ziga yaqin b o ‘lgan kishilar davrasida b o ‘ladi, o ‘zi 
k o ‘nikkan tu rm u s h ta rz i b o 'y i c h a k u n k e c h ir a d i, b o la lik d a n o ‘zi 
к о nikkan ijtimoiy m u n o sa b a tla r ja ra y o n id a ishtirok etadi, hayot ining 
bir qismiga aylangan tilda s o ‘zlashadi va u shu m uh itd a g in a o ‘zini 
erkin his qiladi. B egona yurtlarda u o ‘ziga tanish b o ‘lgan, o ‘zi k o ‘nikkan 
m u h itn i to p a o lm aydi. Shu bois garchi iqtisodiy jih a td a n rivojlangan 
m a m lak atg a safar uyushtirgan b o ‘lsa-da, o ‘z yurtini tezda sog‘inadi.
B aynalm inallik («inter» — orasida, o 'rta sid a , aro, «natio» — xalq) 
° z§a millat va elatlarning h aq-h u q u q la ri, erki, urf-odatlari, a n ’analari, 
t u r m u s h tarzi, tili h a m d a vijdon erkinligini h u rm a t qilish, ularning 
m anfaatlariga ziyon yetkazmaslikni ifoda etuvchi shaxsga xos m a ’naviy- 
axloqiy fa z ila tla rd a n biridir.
0
‘q u v c h i l a r o ‘rtasida vatanparvarlik va baynalm inallik tarbiyasi 
u larga o id m av zu la rd a suhbat, davra suhbati, m a tb u o t konferansiyasi, 
Viktorina, uchrashuv, k o ‘rik-tanlov, b ah s-m u n o z ara la r tashkil etish kabi 
s h a k l l a r d a a m a l g a o sh irilis h i m u m k in . S h u n i n g d e k , m u z e y la rg a
e k s k u r siy a la r uyushtirish, vatanparvarlik va baynalm inallik mavzularida 
y a r a t i lg a n asarlar m a z m u n in i birgalikda o ‘rganish, k in o film la rto m o sh a
qilish h a m o ‘zining ijobiy natijasini beradi.
0
‘q u v c h i l a r d a b a y n a lm in a llik tu y g ‘usini sh akllantirishda t a ’lim 
m u a s s a s a l a r i q o sh id a faoliyat yurituvchi « D o ‘stlik klubi»ning t a ’siri 
k a t t a d i r . B inobarin, turli m illatlarga m a n su b bolalar o ‘rtasida d o ‘stlik 
a l o q a l a r i n i n g b o g ‘lanishi u larda bir-birlariga nisbatan h u rm a tn i qaro r 
t o p t i r i b g i n a qolmay, o ‘zga millat yoki elatlarning urf-odatlari, a n ’analari, 
t ili, m a d a n i y a t i va qadriyatlarini puxta o ‘rganishga k o ‘m aklashadi. Bu 
b o r a d a g i bilimlar esa ularda shovinistik (m illatchilik) kayfiyatining