‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

L o g o p e d i k punkt
o ‘q u v c h ila r n in g
o g ‘zaki va y o z m a
nutqlaridag i
b u zilis h la rn i
tuzati sh
m a v ju d b o 'lg a n n u tq iy
bu zilis h lari natijasida
kelib c h i q i s h e h t i m o li
b o ‘lgan ik k il am ch i
n u q s o n l a r n in g o ld in i
o l is h , nu tqida gi
b u zilis h la rn i o ‘z
v a q tid a aniq la sh
p e d a g o g va o t a -
o n a la r o'rtasida
k o r r e k s i o n - l o g o p e d i k
b ilimlarni tash v iq o t
qilish
45-chizma. Logopedik punkt tomonidan amalga oshiriladigan vazifalar
O 'q u v c h ila r bilan logopedik p u ntkda korreksion ishlar butun o ‘quv 
yili d a v o m i d a in d iv id u a l va g u ru h li sh a k ld a olib boriladi. N u t q i
buzilganlik o ‘ta jiddiy b o ‘lsa o ‘qitish maxsus t a ’lim muassasalarida olib 
boriladi. Bunda o 'quvc hi bilan davolash-sog‘lomlashtirish va psixologik- 
pedagogik ishlarni birga olib borish nutqiy buzilishni tuzatishning m uhim
sh a rti hisoblanadi.
L ogopedik y o rd a m ko'rsatish sog‘liqni saqlash va aholini ijtimoiy 
t a ’m i n la s h t iz im la rid a h a m am a lg a oshiriladi. P o liklinikalarda va 
psixonevrologik d ispanserla rda logopedik kabinetlari mavjud b o ‘lib, 
b u y e r d a n u t q i d a b u z ilish i boMgan b o la l a r g a lo g o p e d ik y o r d a m
k o ‘rsatiladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Eshitish qobiliyati buzilgan o ‘quvchi!arni korreksion o ‘qitish. Eshitish 
qobiliyatining buzilishi sabablari, ularni turlarga ajratish. A n o m a l bolalar 
o ra sida esh itish qobiliyati turli d a r a ja d a n u q so n li boMgan b o la la r 
k o ‘pchilikni tashkil etadilar. Eshitish — borliqni tov u sh li h o d isa la r 
shaklida aks ettirilishi, inson (tirik jo n z o d ) n i n g t o v u sh la rn i anglash va 
farqlash qobiliyati. Eshitish eshitish organi yoki to v u s h a n a liz a to ri 
(tovush t a ’sirini q abul qiluvchi va airatuvchi m u ra k k a b nerv tizimi) 
yo rd a m id a am alg a oshiriladi.
Eshitish qobiliyatining buzilishi k o ‘p hollard a m u d d a t l i boMadi. 
M asa la n , o ‘rta q u lo g ‘ning tashkil to p is h i, s h a m o lla s h , o ltin g u g u rt 
t o ‘siqlarining yuzaga kelishi, tashqi va o ‘rta qulog‘ining a n o m a l tuzilishi 
(quloq suprasining boMmasligi yoki yetaiiicha rivojlanmaganligi, eshitish 
yoMlarining bitib qolishi, quloq pardasidagi n u q s o n l a r va b o shqalar) 
kabi h olatlarda. Z a m o n a v iy m ed itsin a ularni d a v o la s h n in g sam arali 
metodlariga ega. U larqatoriga konservativ va operativ m eto d larn i kiritish 
lozim. O d a td a sam arali davolash, b a ’z a n uzoq vaqt d a v o la sh tadbiri 
olib borilg an d a eshitish qobiliyati tiklanadi.
Eshitish qobiliyatining buzilishiga yuqum li kasalliklar bilan o g ‘rish, 
zaharlanish, akustik yoki kontuziyali ja r o h a t la r h a m s a b a b boMishi 
m um kin. QulogM ogMrlik yoki karlik kelib chiqish sab a b la rig a k o ‘ra: 
nasliv. t u g ‘m a va kelib c h ia a a n ta rz d a turlarga ajratiladi. Y o shlikda 
eshitish q o b i l iy a ti n in g b u zilishiga olib k e lu v ch i s a b a b l a r o r a s id a
quyidagilari a lo h id a k o ‘rsatiladi: h o m ila d o rlik n in g b irin c h i u c h oyida 
o n a n in g virusli kasalliklar bilan o g ‘rishi (qiza m iq, kor, g rip p , gepatit 
viruslari va b o sh q alar), rivojlanishdagi tu g ‘ma n u q s o n la ri (m a s a la n , 
labi va tanglayidagi yoriq), chala tugMlish, kichik vaznli tugMlishi (1500 
d an kam ) h a m d a y o m o n tugMlishi kabilar. Eshitish q o b iliy a tin in g
buzilishiga h o m ila d o rlik davrida o n a n i n g spirtli ic him lik, g iy o h v a n d
m oddalar iste’mol qilishi, antibiotiklarni qabul qilishi h a m sabab boMishi 
m um k in . K arlikning nasliy o ‘tishi holati j'uda kam kuza tilad i.
Eshitish qobiliyatidagi k a m c h ilik la rn i quyidagi tu r l a r g a ajratish 
m um kin: