‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

Test topshiriqlari:
1. Nafosat ongining tarkibiy qismlari qaysi javob variantida tu g ‘ri 
ko'rsatilgan?
a) g o ‘zallikni his etish va uni anglash qobiliyati;
b) tasviriy s a n ’at, musiqiy yoki xoreografik layoqat;
d) nafosat his-tuyg‘usi, idroki, bilimi, mulohazasi, bahsi hamda ideali;
e) nafosat ongi, nafosat faoliyati;
0 
nafosat madaniyati, go'zallikka intilish, go'zallikni his etish.
2. Qaysi javob variantida 0 ‘zbekiston Respublikasida yoshlar o ‘rtasida 
uch bosqichda tashkil etiluvchi sport musobaqalari t o ‘g‘ri ko'rsatilgan?
a) «Sog‘lom jon-Polvonjon», «Quvnoq startlar», «Umid nihollari»;
b) «U m id nihollari», shahar birinchiligi, Osiyo chempionati;
d) o ‘rto q lik u c h r a s h u v i , R e sp u b lik a c h e m p io n a ti, O l i m p ia d a
musobaqalari;
e) «Um id nihollari», «Barkamol avlod», Universiada;
0 
barcha javoblar t o ‘g ‘ri.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

O ILADA TARBIYA A S O S LARI
O i l a h a q id a tu s h u n c h a . Oila — k is h ila rn in g nik o h y o k i q o n -
qarindoshlik rishtalari, umumiy turm ush tarzi, axloqiy m as’uliyat h a m d a
o ‘z a r o y o rd a m g a asoslanuvchi k ich ik g u ru h i. «Jam iyat» va «oila» 
t u s h u n c h a l a r i b i r - b i r i bilan c h a m b a r c h a s b o g ‘liq. Bu b o g ‘liq lik
jam iyatning oilalarsiz mavjud boMmasligi h a m d a o ‘z navbatida oilan in g
m a ’lu m bir j a m iy a t tarkibida vujudga kelishi va y a s h o v c h a n lig id a
k o ‘rinadi. Oila h a m d a jam iyat o ‘rtasidagi ijtim oiy m u n o s a b a t l a r ikki 
t o m o n l a m a alo q ad o rlik xususiyatiga ega. H a r bir oila u m u m ja m iy a t 
talablari asosida faoliyat yuritadi. J a m iy a t ta ra q q iy o tin in g rivoji esa 
un in g bag'rida mavjud b o ‘lgan oilalaming ijtimoiy-iqtisodiy va m a ’naviy 
qiyofasining shakllanganlik darajasiga bevosita b o g ‘liqdir. C h u n o n c h i ,
ijtim oiy b o rliqning oilalar zim m asiga q o 'y a d ig a n talablari u l a rn in g
m anfaatlariga zid boMmasa, aksincha, o ila la r farovonligi, tin c h lig in i 
t a ’m inlashga y o rd a m bersa, oilalar t o m o n i d a n ijtimoiy ta l a b la r n in g
qo'llab-quvvatlanishi, ularning am aldagi ijrosini t a ’minlash k o ‘rsatkichi 
s h u n c h a yuqori b o ‘ladi.
llm iy-pedagogik, psixologik, fiziologik h a m d a falsafiy a s a rla rn in g
tahlili shuni k o ‘rsatdiki, oila bola u c h u n en g asosiy tarbiya m u h i ti
b o ‘lib, bu m u h itd a shaxs kam oloti u c h u n m u h i m hisoblangan x u lq - 
a tvor, iroda, x arak ter va d u nyoqarash sh a k lla n a d i. Bola oila t im s o lid a
ja m iy a tn in g ijti m o i y - m a ’naviy qiyofasini k o ‘radi, ja m iy a t t a la b la r i 
m ohiy atin i ilk bora shu kichik ja m o a o ra s id a , oilaviy m u n o s a b a tla r n i 
tashkil etish ja ra y o n id a anglaydi.
Oilaviv m u n o sa b a tla r — o ta - o n a la r yoki b o la n in g kam o lo ti u c h u n
m a s ’ul b o ‘lgan shaxslar (buva-buvilar) h a m d a fa rz a n d la r o ‘rtasida turli 
y o ‘nalishlarda tashkil etiluvchi m u n o sa b a tla rd ir.
O ilav iy m u n o s a b a t l a r f a r z a n d l a r n i n g a q liy , ru h iy k a m o l o t i n i
t a ’m in la b , o t a - o n a la r d a o ‘ziga xos faollikni h a m yuzaga k e ltiradi. 
X ususan, farzandlarning bevosita t a ’siri tufayli u larn in g qiziqish h a m d a
faoliyatlari doirasi kengayadi, o ‘zaro aloqalari m a z m u n a n boyib b o ra d i, 
real hayot m ohiyatini ch u q u rro q anglash, y a ’ni, fa rz a n d la r k a m o l o ti, 
kelajagi tim solida o ‘z um ri davom iyligini q u rish h o lati ro ‘y beradi.
Shaxsning m a ’naviy sifatlarga ega b o ‘lishi, u n d a m a ’naviy bilim larni 
egallashga nisbatan ehtiyoj va qiziqishning paydo b o ‘lishida oila tarbiyasi 
asosiy rolni bajaradi. Oilada q a r o rto p g a n sog‘lom m a ’naviy-ruhiy m u h it 
fa rza n d la rn in g yetuk, barkam ol b o ‘lib voyaga yetishlari u c h u n b eq iy o s 
a h a m iy a tg a egadir.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Sharqda a z al-az ald an oila tarbiyasiga yuksak b a h o berib kelingan. 
T o ta lita r tu z u m davrida esa oilaning shaxs tarbiyasida tu tg an o ‘rni 
in k o r etilib, uni ijtimoiy borliq vositasida tarbiyalashga harakat qilindi.
0 ‘zbekiston Respublikasida, mustaqillik yillarida, fuqarolarda milliy 
o ‘zlikni anglash tu y g ‘usining qaro r topganligi, o ‘tm ish qadriyatlarini 
o ‘rganishga boMgan qiziqishning ortganligi o ilaning shaxs k am o lo tid a
tu tg a n o ‘rni va rolini xolisona baholash i m k o n in i berdi. Bu b o ra d a
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 1.A. K a rim o v quyidagi fikrlarni 
bayon etadi: «Oila turm ush va vijdon qonunlari asosiga quriladi, o ‘zining 
k o ‘p asrlik m u s ta h k a m va m a ’naviy tayanchlariga ega b o ‘ladi. O ilada 
d e m o k ra tik negizlarga asos solinadi, o d a m la r n in g talab-ehtiyojlari va 
qadriyatlari shakllanadi. 
0
‘zbekistonning aksariyati o ‘zining shaxsiy 
farovonligi t o ‘g ‘risida em as, balki oilaning, q arin d o sh -u ru g ‘lari va yaqin 
o d a m la r in in g , q o ‘shnilarining o m o n -esonligi t o ‘g ‘risida g ‘a m x o ‘rlik 
qilishni birinchi o ‘ringa q o ‘yadi. Bu esa eng oliy darajada m a ’naviy 
q ad riy a t, inson qalbining gavharidir».
D avlatning oilaga nisb atan g ‘a m x o ‘rligi qabul qilinayotgan q o n u n
va qarorlarda o ‘z ifodasini topm oqda. Respublikada «Oila» ilmiy-amaliy 
M ark azi tashkil etilganligi buning yorqin dalilidir.