‘z b e k is t n r espu blik asi o L iy va ‘rta m axsus ta’ L i m vazirlig I

D id aktik a tam oyillari 
( lo tin t i lid a n « p rin c ip iu m » - h ar q a n d a y
nazariyaning asosiy, boshlangMch, dastlabki holati) - t a ’limni 
ta s h k il e tis h g a q o ‘y ilgan m e ’yo riy t a l a b l a r n i ifo d alo v c h i, 
shuningdek, t a ’lim jarayonining asosiy maqsadi va qonuniyatlariga 
muvofiq uning dastlabki holatini belgilovchi qarashlari.
Didaktik tashhis maqsadi 
— o ‘quv jarayonining samaradorligini aniqlash, 
baholash va tahlil qilish.
Didaktik tizim 
(y u n o n c h a «systema» — yaxlit, qism larda tashkil topgan, 
birlashtirish) — m a ’lum m ezonlari asosida t a ’lim jarayonining 
yaxlit h olatini belgilash, ajratib k o ‘rsatish.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

D id a k tik o ‘yin — o 'r g a n ila y o tg a n o b y e k t, h o d is a va j a r a y o n l a r n i
m o dellashtirish asosida o ‘q u v chining bilishga b o ‘lgan qiziqishi 
va faollik darajasini rag‘batlantiruvchi o ‘quv faoliyati turi.
D u n y o q a r a s h — t a b i a t , j a m i y a t , t a f a k k u r h a m d a s h a x s fa o liy a ti 
m a z m u n i n in g rivojlanib borishini belgilab b eru v ch i dialektik 
qa ra sh la r va e ’tiq o d la r tizimi.
Jaz o la sh — tarbiyalanuvchining x atti-harakati va faoliyatiga salbiy b ah o
berish usuli.
J a m o a (lotincha «kollektivus» so‘zining taijimasi b o ‘lib, yig‘ilma, o m m a , 
birgalikdagi majlis, birlashma, guruh kabi m a ’n o la rn i ang lata d i)
— bir n e c h a a ’zo (kishi)lardan iborat b o ‘lib, ijtimoiy ah a m iy a tg a
ega u m u m iy m aqsad asosida tashkil to p g a n guruh.
J a m o a a n ’a n a l a r i — j a m o a a ’z o la r i t o m o n i d a n b i r d e k q o ‘l!a b - 
q u v vatlanuvchi barqarorlashgan odat.
J a m o a n in g n o ra sm iy tu/ilm asi — j a m o a a ’zolari o ‘rtasidagi sh ax slararo
m a ’n a v i y - p s i x o l o g i k m u n o s a b a t l a r n i n g u m u m i y t i z i m i ,
s h u n i n g d e k , j a m o a d a m ik r o g u r u h n i tashkil q i lu v c h i a y r im
shaxslar o ‘rtasidagi tanlash m u n o sa b a tla rin in g m a z m u n i .
Jam o an in g rasm iy tuzilishi — turli ko ‘rinishdagi j a m o a faoliyatini y o ‘lga 
q o ‘yishning tashkiliy jihatlari.
Jinsiy tarbiya — o ‘zida shaxsni jinsiy jih a td a n chiniqtirish, u larni tozalik 
va o z o d a lik k a o ‘rgatish, o ‘z sog'ligi u c h u n g ‘a m x o ‘rlik qilish 
va m a s ’uliyatli boMishni t a ’m in la sh g a q a r a tilg a n p e d a g o g ik
faoliyat m a z m u n i.
Jis m o n iy t a r b i y a — o ‘q u v c h ila r d a j i s m o n i y va i ro d a v iy s if a tla r n i 
shakllantirish, ularni aqliy va jism o n iy j ih a t d a n m e h n a t h a m d a
V a ta n m u d o f a a s ig a t a y y o r l a s h g a y o ‘n a l t i r i l g a n p e d a g o g i k
jarayon; ijtimoiy tarbiya tizim ining m u h im tarkibiy qism i.
Joriy nazorat — t a ’lim jarayonida o ‘quvchilar t o m o n id a n o ‘quv dasturida 
belgilangan m uayyan m avzularni o ‘zlashtirilish b o ‘y ic h a bilim , 
k o ‘n ikm a va m alakalari darajasini an iq la s h , b a h o la s h shakli.
Idrok — aniq m aqsadga yo'naltirilgan anglash ja ra y o n i.
Ijtimoiy adaptatsiya (y u n o n c h a a d a p to — moslashish) — a n o m a l b o lalar 
individual yoki guruhli xulqlarining ijtimoiy q a d riy a tla r va xulq- 
atvor qoidalari tizimiga m os kelishi.
Ijtimoiylashuv — ijtimoiy m u n o s a b a tla r j a r a y o n i d a faol ishtirok etishi 
a s o s i d a s h a x s n i n g h a y o t va i s h l a b c h i q a r i s h j a r a y o n i g a
moslashuvi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---