sh o g ird larig a m u n o sa b a ti h a m shu tam o y ilg a qu rilg an . Y a ’ni, b u
y o ‘l — uzlatg a c h e k in m a s d a n , o d a m la r ich id a y urish va, ayni
v a q td a ,
Ollohni dilda saqlash; shariat va tariqatni birga olib borish;
o ‘z - o ‘zin i d o im iy ra v ish d a n a z o r a t q ilib turish; u lu g ‘la m in g
m azoratini ziyorat qilish; xokisor bo ‘lish, m anm anlik, xudbinlikni
tark etish; fa q irlik orqali ilohiy ulug'likka erishishdir.
C h u n k i,
O llo h n in g o ‘zi h a m m a n a rsa n in g egasi va, ay n i v a q td a , h ech
narsaga m u h to j em as.
In so n h a m q a n o a t bilan narsalarga em as, balki O llohga m uhto j
b o ‘lib y ashab , eh tiyojsizlik darajasiga k o ‘ta rilm o g ‘i lozim . V aliylik
y o ‘li a n a shu. S h u n d a y o d a m n a z a rid a s h o h -u g a d o b a ro b a rd ir.
B ah o v u d d in N a q sh b a n d su h b a tn i ta rb iy a n in g asosi deb b ilg an lar,
xufiya zik r (b o tin iy zik r)n i jo riy etd ila r. Bu esa, N a q s h b a n d iy a
ta riq a tin i Y assaviyadan farq lan tira d i. C h u n k i, q alb osoyishtaligi
u c h u n , h u n a r b ilan , m e h n a t b ila n sh u g ‘u lla n g a n o d a m u c h u n
bu m u h im edi.
Bu ta m o y illa r N a q s h b a n d iy a n i islo m a h li o ra s id a m a s h h u r
e td i. B a h o v u d d in N a q s h b a n d d a n k e y in M u h a m m a d P o rs o ,
A lo u d d in A tto r, S a ’d id d in Q a s h g ‘ariy , X o ‘ja U b a y d u llo h A h ro r
Valiy, X ojagi K o so n iy bu ta riq a tn i riv o jla n tird ila r. N a q s h b a n d iy a
b izn in g m a ’n a v iy atim iz tarix id a c h u q u r iz q o ld irg a n . T e m u riy la r,
sh a y b o n iy la r b u ta riq a tg a k irib , u n i d a v la t m afk u rasig a a y la n -
tird ilar. N a tija d a , N a q sh b a n d iy a ad ab iy o tg a, falsafaga kirib b o rd i,
h a tto siyosiy h a y o tg a h a m k a tta t a ’sir k o ‘rsa td i. S h u n d a y q ilib ,
tasavvuf bizning tarixim izd a q u d ratli b ir m afkura sifatida o d a m la rn i
H a q y o ‘liga b o s h la s h , t o ‘g ‘rilik , y a x s h ilik n i h im o y a q ilish g a
y o rd am berdi; ad ab iy o t, falsafa rivojlanishiga k a tta t a ’sir k o ‘rsatdi.
Dostları ilə paylaş: 
